Falėnderimi i takon Allahut. Atė
e falėnderojmė dhe prej Tij falje dhe mėshirė
kėrkojmė. Kėrkojmė mbrojtje nga Krijuesi prej tė
kėqijave tė vetvetes dhe tė veprave tona tė
liga. Mė i lartėsuari ėshtė Allahu, qė agjėrimin
na e ka bėrė obligim dhe pėrmes tij tė synojmė
devocionin (takvallėkun). Kė e udhėzon Allahu,
s'ka kush e lajthit dhe kė e largon nga rruga e
vėrtetė, s'ka kush e udhėzon. Dėshmoj se s'ka
hyjni tjetėr pėrveē Allahut, i Cili ėshtė Njė,
dhe dėshmoj se Muhamedi alejhi selam ėshtė rob
dhe i Dėrguar i Tij.
Tė dashur vėllezėr besimtarė!
Ėshtė fat i madh tė takohemi pėrsėri me muajin e
bekuar, me muajin e mėshirės, tė bereqetit dhe
tė sakrificės, me muajin e faljeve tė mėkateve,
me muajin nė tė cilin zbritėn librat e shenjtė,
Tevrati, Ingjili, Zeburi, fletushkat e tjera si
dhe Kurani Famėmadh.1
Ky ėshtė muaji nė tė cilin u zhvillua lufta e
Bedrit, muaji nė tė cilin ndėrruan jetė xhaxhai
i Muhamedit alejhi selam dhe gruaja e tij,
Hadixheja, Allahu qoftė i kėnaqur me tė.
Gjithashtu edhe Meka u ēlirua gjatė muajit tė
agjėrimit. Sa tė lumtur jemi qė pėrsėri arritėm
tė takohemi me muajin e veēantė, tė cilin Allahu
Fuqiplotė e veēoi me Natėn e Kadrit, muaj qė nuk
ka tė krahasuar me asnjė muaj nga muajt e vitit.
Vėrtet qė Allahu i ka falur ata tė cilėt malli i
ka marrė pėr tė bėrė vepra tė mira dhe mjerė pėr
ata qė kanė mbetur nė mėshirėn e fatit, nė detin
e injorancės, nė sofrėn e mėkateve. Ejani
vėllezėr ta falėnderojmė Allahun e Plotfuqishėm
pėr begatitė qė na ka dhuruar, pėr muajin e
bekuar qė na e ka bėrė tė mundur pėr ta takuar;
ta kujtojmė nė tė Krijuesin e tė gjitha
krijesave, Mėshiruesin e tė gjitha botėve, atyre
qė i shohim dhe nuk i shohim. Le tė pėrfitojmė
nga ky muaj atė qė kemi lėnė mangėt nė vitet e
kaluara, tė veprojmė vepra tė mira, gjithnjė me
qėllime tė mira dhe tė shfrytėzojmė rastin qė
gjatė kėtij muaji tė japim maksimumin si nė
vepra edhe nė punė tė mira, tė bashkohemi, tė
vizitojmė tė afėrmit, tė pėrgatisim ushqime pėr
tė varfrit, ti ndihmojmė bonjakėt, ti
vizitojmė invalidėt e luftės, ti pastrojmė
zemrat tona nga ndryshku i xhelozisė, inatit dhe
koprracisė, ti falim ata qė na kanė dėmtuar,
ti ftojmė tė varfrit nė iftare, ti mėshirojmė
tė moshuarit, ti edukojmė tė vegjlit. Ejani
vėllezėr tė lexojmė Kuranin, tė falim namazet sė
bashku me xhemat. Ejani tė nderuar besimtarė ta
falėnderojmė tė Gjithėmėshirshmin pėr kėtė muaj
agjėrimi si dhe pėr begatitė e tij.
Vėlla
besimtar!
Pėrpiqu qė gjatė kėtij muaji ti kryesh
obligimet, e veēmas agjėrimin, mundohu qė ti
japėsh hakun aq sa ke mundėsi. Allahu i
Madhėruar na ka urdhėruar nė suren el-Bekareh,
ku thotė:
O ju qė besuat, agjėrimi u ėshtė bėrė obligim
sikurse qė ishte obligim edhe i atyre qė ishin
para jush, kėshtu qė tė bėheni tė devotshėm.
2
Vėllezėr besimtarė, kjo ėshtė mirėsia qė Allahu
dėshiron pėr mbarė njerėzimin. Ramazani na
stėrvit qė gjithherė tė veprojmė mirė; na mėson
se si tė tregohemi dashamirės ndaj tė tjerėve
dhe njėherazi na kujton fushatėn e rritjes sė
imanit dhe forcon anėn shpirtėrore tė njeriut.
Pra, ky ėshtė qėllimi kryesor i agjėrimit. Ne
nuk agjėrojmė thjesht qė ti rezistojmė etjes
dhe urisė. Muaji i agjėrimit nuk ėshtė vetėm qė
tė falim namazin e teravive apo namazin e natės.
Ajo qė kėrkohet nga ne ėshtė se nė ēdo adhurim
qė kryejmė pėrgjatė kėtij muaji duhet shikuar
pėrtej anės sė jashtme tė kryerjes sė ritualeve.
Po ashtu, duhet kushtuar kujdes tė veēantė se
adhurimet e kryera duhet tė na bėjnė muslimanė
tė gjallė, dinamikė, muslimanė me plot kuptimin
e fjalės; muslimanė me plot iman; tė jemi
shembullorė dhe individė energjikė. Agjėrimi nuk
duhet kuptuar si njė muaj i vetėm pėr ta
adhuruar Allahun, siē ndodh me shumė muslimanė,
tė cilėt gjatė muajit tė agjėrimit bėjnė vepra
tė mira dhe me tė kaluar ky muaj kthehen pėrsėri
nė mėkate dhe vazhdojnė jetėn e tyre tė
mėparshme nė mėkate dhe armiqėsi. Agjėrimi
posedon qėllimet e veta. Muslimani duhet ta
kuptojė se agjėrimi forcon besimin dhe ndėrton
frikėrespektin ndaj Krijuesit; ndėrton
karakterin dhe sjell forcė dhe fuqi pėr ti
anashkaluar sfidat tė cilat e pėrcjellin
muslimanin gjatė jetės sė tij.
Vėllezėr besimtarė!
Ejani ta shfrytėzojmė ēdo orė tė kėtij muaji, ta
forcojmė besimin tonė, ti kryejmė obligimet
ashtu siē ka porositur Allahu i Madhėrishėm. Tė
fillojmė me veten tonė, ti kushtojmė rėndėsi
anės sė jashtme nė pėrgjithėsi dhe asaj
shpirtėrore nė veēanti. Tė ruhemi nga ēdo e
metė, tė kemi kujdes se si te veprojmė me
gjymtyrėt tona, ku shkojmė, ēfarė hamė, ēfarė
flasim, dėgjojmė, shikojmė, shkelim, tė gjitha
kėto hynė nė llogari Ditėn e Gjykimit. Ajo qė na
duhet gjatė kėtij muaji ėshtė ndryshimi i vetes
sonė e mė pas ti kėshillojmė tė tjerėt.
Fillimisht, jemi tė obliguar qė para se tė
fillojmė njė punė, tė posedojmė nijetin e
pastėr; tė jemi tė sinqertė nė atė qė themi dhe
veprojmė. Nė kėtė muaj tė mėshirės le tė
nxitojmė drejt kryerjes sė adhurimeve me
sinqeritet. Ti kryejmė tė gjitha pėr hir tė
Allahut e jo pėr qėllime fitimprurėse apo pėr
tu shtirė si besimtarė. Vetėm me sinqeritet
mund tė arrihet suksesi, andaj me zemėr tė
ēiltėr dhe qėllim tė pastėr jemi tė obliguar qė
tė veprojmė vetėm vepra tė mira. Nė lidhje me
kėtė, Allahu xh.sh. nė suren El-Bejineh thotė:
E duke qenė se ata nuk ishin tė urdhėruar me
tjetėr, pos qė ta adhuronin Allahun me njė
adhurim tė sinqertė ndaj Tij, qė tė largohen
prej ēdo besimi tė kotė, ta falin namazin, tė
japin zeqatin, se ajo ėshtė feja e drejtė.
3
Gjatė kėtij muaji duhet tė
luftojmė qė gjithsesi nė mendjet tona tė
zėrė
vend morali dhe sjelljet e mira. Ta marrim si
shembull Pejgamberin e fundit, Muhamedin alejhi
selam, i cili gjithmonė ishte dhe mbeti shembull
pėr gjeneratat qė erdhėn pas tij. Ai na tregoi
se si duhet tė
jetė morali i muslimanit. Kjo ėshtė diēka e
pamohueshme dhe nuk ka pikė dyshimi nė tė.
A ka diēka mė tė mirė nė kėtė botė kur tė
lavdėron Krijuesi i Gjithėsisė? Vėrtet qė po mos
tė ishte shembull pėr tė
mirė, Allahu nuk do ta kishte pėrmendur kėtė
lėvdatė mbi moralin e Muhamedit alejhi selam. Ai
nė librin e Tij famėlartė
thotė:
Juve ju erdhi i Dėrguar nga lloji juaj, atij i
vjen rėndė pėr vuajtjet tuaja, sepse ėshtė
lakmues i rrugės sė drejtė pėr ju, ėshtė i
ndjeshėm dhe i mėshirshėm pėr besimtarėt.4
A keni menduar ndonjėherė pėrse Islami na nxit
tė mobilizohemi me moral tė mirė? A kemi pyetur
veten ndonjėherė se ēfarė do tė kishte ndodhur
me atė person i cili nuk posedon moral dhe
karakter tė mirė? Si do tė ishte halli i tij?
Ēfarė do tė flitej pėr tė? Jam i bindur se
morali dhe karakteri i mirė janė tejet tė
rėndėsishme pėr ndėrtimin e njė shoqėrie tė
shėndoshė. Pa dyshim se askush nuk do tė
pajtohej tė jetonte dhe tė ndėrtonte jetėn nė
njė vend apo shoqėri tė degjeneruar.
Vėllezėr besimtarė, tashmė e kuptuam se ēfarė
vlere ka morali, prandaj themi se feja islame
ėshtė fe qė njeriut i sjell tė mira, bereqet dhe
lumturi nė jetė. Le tė ndėrtojmė njė shoqėri me
baza tė shėndosha, duke filluar themelet e saj
nė kėtė muaj tė rėndėsishėm.
Si ta shtojmė besimin, devotshmėrinė dhe
sjelljet e mira?
Pėr ta shtuar besimin dhe devotshmėrinė si dhe
pėr tu pajisur me moral tė mirė duhet qė
fillimisht tė shtojmė njohuritė, njohuri tė
cilat do ti sjellin dobi mbarė njerėzimit. Feja
islame si fe universale, qė nga fillet e saj, ka
porositur qė nė mėnyrė tė vazhdueshme tė
kėrkojmė dituri. Kur njeriu kėrkon dituri, arrin
grada tė larta nė kėtė dhe botėn tjetėr. Nė
lidhje me kėtė, Allahu xh.sh. thotė: ..Allahu
i lartėson ata qė besuan prej jush, i lartėson
nė shkallė tė lartė ata tė cilėve u ėshtė dhėnė
dituri .5
Pasi gjendemi nė muajin e agjėrimit dhe leximi i
Kuranit ėshtė i domosdoshėm, tė mos harrojmė se
pėrveē leximit, rėndėsi i duhet kushtuar edhe
kuptimit tė ajeteve dhe pas arritjes sė
njohurive, ti mėsojmė tė tjerėt, ta shpėrndajmė
atė qė kemi mėsuar, pasi vetėm nė kėtė mėnyrė do
tė arrijmė suksesin e garantuar dhe me kėtė
gjest do tė jemi mė afėr Kuranit.
Tė mos harrojmė se leximi i Kuranit ka qenė
lindės i ideve, zbulimeve dhe inovacioneve tė
ndryshme pėr njerėzimin. Kurani ėshtė libėr i
shenjtė dhe nga ai mund tė mėsojmė ēdo ditė
gjėra tė reja, aq mė shumė qė tė lexojmė, aq mė
tepėr do tė kuptojmė kuptimet dhe komentimet e
tij. Kurani nuk duhet lexuar siē lexohet gazeta,
ai duhet tė lexohet, tė meditohet pėr tė dhe
kuptimet e tij tė studiohen. E, nėse veprojmė
kėshtu, pa dyshim se agjėrimi, Kurani, namazi,
zekati, do tė formojnė individin dhe do tė
vėrehet se asnjėra pa tjetrėn nuk mund tė
jetojnė. Po qe se zbatojmė Kuranin dhe veprojmė
sipas tij, pa dyshim se do tė ketė avancim nė
jetėn tonė dhe kurrė nuk do tė mbetemi prapa,
prandaj pėr tė zbatuar obligimet ashtu siē i ka
hije muslimanit kėrkohet edhe durimi, pasi
durimi na shpie deri te arritja e suksesit.
Vėllezėr besimtarė!
Sė fundi, kėshilloj veten e mė pas ata tė cilėt
e lexojnė kėtė temė se elementi kryesor gjatė
kėtij muaji ėshtė durimi; vetėm duke bėrė sabėr
sigurojmė edhe shpėrblimet mbi kryerjen e
adhurimeve (ibadeteve) tona. Po ashtu, tė
pėrpiqemi maksimalisht qė gjatė kėtij muaji ta
pėrmirėsojmė veten tonė, familjen, tė afėrmit;
tė pėrfitojmė nga tė mirat qė sjell ky muaj. Tė
mobilizohemi me moral tė mirė, pa marrė parasysh
vendin ku jetojmė dhe rrethanat. Tė jemi tė
durueshėm. Ta vėzhgojmė anėn e jashtme dhe atė
tė brendshme. Tė falemi dhe tė punojmė ashtu siē
ka porositur Krijuesi i kėsaj Gjithėsie.
Nė fund, lusim Allahun e Plotfuqishėm tė na i
falė mėkatet tona dhe tė na bėjė prej
vepėrmirėve, durimtarėve dhe tė jetė i kėnaqur
me agjėrimin dhe ibadetet tona! Amin!
Mr. Fehim
Dragusha
22.8.2008
1 Bazuar nė librin The Islamiv View of Jesus (Peace
be upon him) Isa alejhi selam nga kėndvėshtrimi
islam, Iben Kethir, pėrk. Fehim Dragusha.
2