Hytbe

Shkencore
Urtėsi

Ėndėrrat

Ligjėrata

Ilahi

Faqja juaj

Faqja kryesore

Kuran

Hadith
Akide

Fikh

Tefsir

Tema

Pyetje

 

www.albislam.com
 
www.fjalaebukur.com
 
www.ankebut.com
 
www.krenaria.com
 
www.dritaebesimit.com
 
www.audionur.com
 
www.pertymoter.net
 
www.islamgjakova.net
 
www.ilahi-ks.com
 

 
 
 
 
 
 
 
 

Komentimi i zgjeruar i hadithit tė nėntė tė Imam Neveviut (Pjesa 2)

   A ėshtė mė mėkat tek Allahu xh.sh. moskryerja e urdhrave apo kryerja e ndalesave?

   Me anė tė kėsaj ēėshtjeje juridike duam t’ju njoftojmė mbi moskryerjen e urdhrave tė Allahut, qė llogariten si urdhra tė detyrueshėm. A ėshtė mė mėkat lėnia e tyre apo veprimi i veprave tė cilat i ka ndaluar Islami, ndalesat e detyrueshme? Dijetarėt islamė ndajnė dy mendime rreth kėsaj ēėshtjeje:
1) Disa dijetarė islamė mendojnė se kryerja e veprave tė ndaluara (harameve) ėshtė mė mėkat tek Allahu sesa kryerja e veprave tė obliguara. Ata mbėshteten nė kėto argumente:
a) Ka thėnė Pejgamberi, paqja dhe bekimi i Allahut qoftė mbi tė: “Largohu prej gjėrave tė ndaluara (harameve), do tė jesh adhuruesi mė i madh nė mesin e njerėzve.” (Termidhiu)

b) Omer ibnul-Hatabi, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, ėshtė pyetur lidhur me njė grup njerėzish, tė cilėt kanė mundėsi tė bėjnė mėkate, por nuk i veprojnė. Ai pėrgjigjet: “Ata janė njė grup qė Allahu i ka sprovuar zemrat e tyre, por ata janė treguar tė devotshėm. Pėr ata do tė ketė falje dhe shpėrblime tė mėdha.”

c) Abdullah ibėn Omeri, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, thoshte: “Tė mos veprosh diēka prej haramit ėshtė mė mirė sesa tė bėsh njė sevap tė madh.”
2) Mendimi i dytė: Ndėrsa disa tė tjerė mendojnė tė kundėrtėn e mendimit tė parė, pra lėnia e urdhrave ėshtė mė mėkat sesa veprimi i ndalesave.
Kėtė mendim e mbrojnė shumė nga dijetarėt islamė e ndėr ta fuqimisht e mbron dijetari me famė Ibnul Kajim El –Xhevzije, i cili nė librin e tij Elfevaid sjell mbi 23 shkaqe dhe argumente qė ilustrojnė mbrojtjen e kėtij mendimi.
Ndėr to mund tė veēojmė:
1) Tregimi nė mes Ademit alejhi selam dhe Iblisit. Allahu xh.sh. ia ndaloi Ademit alejhi selam sa ishte nė xhenet qė tė hante nga njė pemė e veēantė, mirėpo Ademi alejhi selam e theu urdhrin, bėri mėkat ndaj Allahut xh.sh., por mė vonė u pendua dhe Allahu xh.sh. ia fali mėkatin.
Kurse Iblisin, Allahu xh.sh. e urdhėroi qė t’i nėnshtrohet Ademit alejhi selam nė shenjė respekti, por ai e theu urdhrin e Allahut dhe Allahu xh.sh. e mallkoi, e largoi prej xhenetit, e afatizoi dhe i premtoi xhehenemin.

2) Shkak i veprimit tė mėkatit ėshtė euforia dhe nevoja, kurse shkak i moskryerjes sė urdhrit ėshtė mendjemadhėsia. Argumentet aludojnė se ai i cili nuk e kryen urdhrin nga mendjemadhėsia dhe krenaria, nuk do tė hyjė nė xhenetet, kurse ai i cili bėn mėkat, qoftė prostitucion apo hajni dhe vdes me njehsimin e Allahut, do tė hyjė nė xhenet.

3) Kryerja e urdhrave ėshtė mė e dashur tek Allahu sesa lėnia e ndalesave, ngase Allahu i ka ndėrlidhur dashurinė me kryerjen e urdhėresave, siē thotė nė Kuran: “Allahu i do ata qė luftojnė nė rrugėn e Tij.” (Es-saf, 4) Pastaj thotė: “Allahu i do bamirėsit.” (Ali Imran, 134) Kurse Pejgamberi alejhi selam thotė: “Puna mė e dashur tek Allahu ėshtė namazi nė kohėn e vet.” (Muslimi)
Kurse sa u pėrket ndalesave, urdhri pėr largimin prej tyre ka ardhur si mohim i dashurisė ndaj kryesit tė kėtyre veprave. Siē thotė nė Kuran: “E, Allahu nuk e do ērregullimin (fesadin) (El Bekare, 205)

4) Kryerja e urdhrave ėshtė adhurim dhe afrim tek Allahu, kėshtu qė pėr shkak tė kėtij adhurimi ėshtė krijuar njeriu, siē thotė Allahu xh.sh. nė Kuran: “Unė nuk i krijova xhinėt dhe njerėzit pėr tjetėr pos qė tė mė adhurojnė.” (Edharijat, 56) Kėshtu, pra, qėllimi esencial i krijimit tė njeriut ėshtė tė adhuruarit e Allahut xh.sh. e jo lėnia, braktisja (e gjerave), ngase ajo nuk ekziston dhe si i tillė nuk ėshtė i plotė pėr atė se nuk ekziston, qė ėshtė e kundėrta me zbatimin e urdhrave ngase ato ekzistojnė dhe si tė tilla kėrkohet kryerja e tyre.

5) Shpėrblimi i kryerjes sė urdhrave ėshtė i dhjetėfishuar, kurse ndėshkimi i moskryerjes sė ndonjė vepre ėshtė i njėfishuar. Kjo rezulton se sikur tė ishte e kundėrta, do tė ishte shpėrblimi i tė ndaluarės me dhjetėfish, kurse i kryerjes sė urdhrit me njė fish apo do tė barazohej.

6) Nė kryerjen e urdhrave qėndron jeta e zemrės, ushqimi i saj dhe ėshtė kėnaqėsi pėr tė, kurse largimi nga ndalesat nuk i arrin kėto mirėsi.

7) Ai qė i kryen tė gjitha urdhrat dhe ndalesat ose ėshtė i shpėtuar tėrėsisht, nėse tė mirat i kalojnė tė ligat, ose shpėton pasi t’i merret atij e vėrteta dhe dėnohet pėr ndalesat. Rruga e tij ėshtė pėr nė shpėtim me kryerjen e urdhėresave.
Ndėrsa ai qė i lė ndalesat dhe urdhėresat ėshtė i humbur, i pashpėtuar dhe nuk ka mundėsi tė shpėtojė pos me kryerjen e urdhėresave etj.. (Shiko Elfevaid tė Ibėn Kajimit, f. 133-143)


Fjala e Pejgamberit alejhi selam: “Sepse ata qė kanė qenė para jush janė shkatėrruar pėr shkak tė pyetjeve tė tyre tė shumta.”

   Tė pyeturit e tepėrt dhe tė panevojshėm ishte i ndaluar edhe te popujt e tjerė para Muhamedit alejhi selam dhe kėtė e ndaloi edhe Pejgamberi alejhi selam, siē ėshtė transmetuar nė hadithit e El Mugiretu Ibėn Shu’be, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, se i ka ndaluar Pejgamberi alejhi selam thashethemet, pyetjet e shumta dhe humbjen e pasurisė (Buhariu dhe Muslimi).
   Transmeton Ibėn Vehbi nga Imam Maliku, i cili thoshte: “Kam pėrjetuar shumė nga banorėt e kėtyre trojeve, qė tė gjithė urrenin atė qė po e shohim sot te kėta njerėz (aludonte pėr pyetjet).” Gjithashtu transmetohet se Imam Maliku ka thėnė: “Polemikat dhe dialogėt gjatė marrjes sė diturisė largojnė dritėn e diturisė nga zemra e njeriut.”
   Muhamedi alejhi selam i ka ndaluar shokėt e tij qė tė parashtrojnė pyetje tė shumta prej frikės se ato mund tė jenė si shkak pėr t’i ngarkuar ata me obligime tė shumta si dhe me qėllim qė tė mbyllė rrugėn e marrjes sė njerėzve me gjėra qė nuk u pėrkasin. Ata tė cilėt e kishin tė ndaluar tė pyetnin ishin sahabėt nga muhaxhirėt dhe ensarėt qė jetonin me Pejgamberin alejhi selam, siē transmeton Enesi, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, duke thėnė: “E kishim tė ndaluar qė tė pyesnim Muhamedin alejhi selam rreth ndonjė ēėshtjeje, kėshtu qė kur vinte ndonjė njeri i menēur prej beduinėve na kėnaqte shumė, ngase ai pyeste ndėrsa ne dėgjonim.” (Buhariu dhe Muslimi)
   Mirėpo ajo qė i shtynte ata tė mos pyesnin ishte se ata jetonin me Muhamedin alejhi selam, i cili ua komunikonte atė qė i zbriste nga ana e Allahut xh.sh. menjėherė pas zbritjes (Shpalljes). Nėse ata kishin nevojė pėr ndonjė ēėshtje tė ndryshme, shpallja me tė shpejtė ua sqaronte atyre atė ēėshtje. Siē thotė Allahu xh.sh. nė Kuran: “Allahu ua sqaron, ashtu qė tė mos humbni.” (En Nisa, 176)
   Ibėn Abasi gjatė komentimit tė citatit kuranor: “O ju qė besuat, mos pyetni pėr gjėra qė nėse u thuhet ajo haptazi, ju vjen keq juve, e nėse pyetni pėr to gjatė kohės kur zbritej Kurani, do t’u dalė nė shesh.”, ka thėnė: “Do tė thotė: “Pritni, ngase kur tė zbresė Kurani, ēdo gjė qė do tė dėshironi tė pyetni, do ta gjeni aty.”
   Ndėrsa sa u pėrket beduinėve dhe ardhacakėve nė Medinė, e kishin tė lejuar tė pyetnin, sepse nuk u ishte mundėsuar qė tė jetonin me shpalljen.
Kishte nga ata qė qėndronin nė Medinė vetėm e vetėm qė tė shfrytėzonin kėtė lehtėsim pėr tė pyetur pėr ēdo qė u interesonin prej ēėshtjeve tė fesė.
   Transmetohet prej Nevas ibėn Sem’anit, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, i cili ka thėnė: “Kam qėndruar te Muhamedi alejhi selam njė vit. Nuk mė ndalonte qė tė llogaritem si muhaxhir asgjė pėrpos dėshirės qė tė pyesja Muhamedin alejhi selam.” (Muslimi). Ky hadith na bėn tė ditur se ky sahab ka qėndruar nė Medinė si vizitues dhe nuk ka pranuar qė tė bėhet banor i saj pėr arsye se kishte dėshirė qė tė pyeste.


Qėndrimi i legjislacionit islam rreth pyetjeve


   Dijetarėt islamė pyetjet i kanė ndarė nė disa lloje. Qėndrimi i juristėve ndryshon varėsisht prej motivit qė e nxit atė.

Pyetje e kėrkuar (obligative):
Kjo ndahet nė dysh:
1) obligim individual pėr ēdo musliman, qė do tė thotė se nuk lejohet qė muslimani ta neglizhojė atė apo tė heshtė. Nė kėtė grup marrin pjesė tė gjitha pyetjet tė cilat nuk i di njeriu prej ēėshtjeve tė fesė dhe dispozitave tė sheriatit, tė cilat ka obligim t’i kryejė, siē janė: pastėrtia, namazi, agjėrimi, zekati etj.. Lidhur me kėtė thotė Allahu xh.sh.: “Pyetni dijetarėt, nėse ju nuk dini.” (En Nahl, 43)
Kurse Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: “Tė kėrkuarit e diturisė ėshtė obligim pėr ēdo besimtar.” (Transmeton Ibėn Maxhe, Bazari, Taberani nė Evsat dhe Sagir, Bejhakiu nga Enesi, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, hadith i saktė.)

2) Obligim kolektiv: Pra nuk ėshtė obligim pėr ēdo musliman ta dijė atė, por mjafton njohuria rreth tyre nga njė grup prej tyre. Nė kėtė grup pyetjesh marrin pjesė tė gjitha pyetjet qė kanė pėr qėllim zgjerimin nė njohuritė e fesė, duke mėsuar dispozita tė ndryshme tė fesė, jo vetėm pėr tė vepruar, por pėr tė mbrojtur fenė e Allahut xh.sh.. Gjithashtu kryejnė ēėshtjet e fetvasė dhe tė gjykimit, bartin flamurin e davetit pėr nė rrugė tė Allahut xh.sh.. Lidhur me kėtė thotė Allahu nė Kuran: “Nuk ėshtė e nevojshme tė dalin nė luftė tė gjithė besimtarėt. E pėrse nga ēdo grumbull i tyre tė mos shkojė njė grupn pėr t’u aftėsuar nė diturinė fetare, pėr ta mėsuar popullin e vet kur tė kthehet tek ata, nė mėnyrė qė ata ta kuptojnė.” (Teube, 122)
Omeri, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, e kishte pyetur Ibėn Abasin se si e kishte grumbulluar tėrė atė dituri. Ai i ka thėnė: “Mė ėshtė dhuruar mua gjuha qė pyet shumė dhe mendja qė kupton shumė.”

Pyetje e preferuar: Kėtu futen pyetjet e preferuara, qė muslimani tė pyesė pėr to. Kėtu hyjnė tė gjitha ato lloje tė pyetjeve qė kanė tė bėjnė me veprat e mira dhe gjėrat qė e ofrojnė njeriun tek Allahu xh.sh..

Pyetje tė ndaluara rreptėsisht (haram): Nė kėtė lloj pyetjesh marrin pjesė:
1) Pyetje rreth mrekullive me pretekst talljeje, provokimi dhe inati, ashtu siē i thanė Isait alejhi selam: “Dhe pėrkujto kur Havarijunėt thanė: “O Isa, bir i Merjemes, Zoti yt a mund tė na zbresė njė tryezė nga qielli.” (El Maide, 112) Apo ashtu siē i thanė Musait alejhi selam: “Dėftona Zotin sheshas (ta shohim me sy) (Enisa’ė, 153)

2) Pyetje pėr gjėrat qė i ka mbajtur sekret Allahu xh.sh. nga robėrit e Tij pėr urtėsinė qė e di vetėm Ai, siē janė pyetjet rreth caktimit tė Allahut, kohės sė ndodhjes sė Kiametit, rreth realitetit tė shpirtit etj..

3) Pyetje rreth gjėrave tė rėnda me qėllim provokimi: Transmetojnė Ahmedi dhe Ebu Davudi nga Muaviu, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, se Pejgamberi alejhi selam ka ndaluar “elgululat”, tė cilat janė ato pyetje qė pyetėsi ka pėr qėllim qė t’i ēojė tė gabojnė dijetarėt pėr tė nxitur fitne. Kėtu hyjnė tė gjitha ato pyetje qė nuk kanė ndodhur apo qė s’ka farė dobie nė to dhe gjėrat e ndėrlikuara pėr tė cilat ėshtė vėshtirė tė gjendet pėrgjigje dhe me qėllim provokimi.
Hasen El Basriu thoshte: “Mė tė kėqijtė e njerėzve janė ata tė cilėt merren me ēėshtjet e rėnda, me tė cilat i verbojnė robėrit e Allahut.”

Pyetje tė papėlqyera (mekruhe):
Nė kėtė lloj pyetjesh futen:
1) pyetje rreth gjėrave tė panevojshme, ku nė pėrgjigjen rreth saj nuk ka ndonjė dobi apo ndoshta nė pėrgjigjen rreth saj ka dėmtim pyetėsi, siē ėshtė transmetuar nga Ebu Musa El Esharij, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, i cili ka thėnė: “U pyet Muhamedi alejhi selam rreth disa gjėrave qė nuk i dėshironte e kur e tepruan, ai u zemėrua, mandej njerėzve u tha: “Mė pyetni ē’tė doni.” Njė njeri tha: “Kush ėshtė babai im, o i Dėrguar i Allahut?” Ai tha: “Babai yt ėshtė Hudhejfeja.” Tjetri u ngrit dhe tha: “Kush ėshtė babai im, o i Dėrguar i Allahut?” Ai tha: “Babai yt ėshtė Salim Mevla Shejbe.” Kur e hetoi Omeri, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, zemėrimin e Pejgamberit alejhi selam nė fytyrėn e tij, tha: “O i Dėrguar i Allahut, ne dėshirojmė tė pendohemi tek Allahu.” (Muslimi)

2) Pyetje rreth hallallit dhe haramit pėr tė cilat ka heshtur sheriati islam gjatė zbritjes sė shpalljes, duke mos treguar se a janė hallall apo haram. Transmeton Sead Ibėn Ebi Vekasi, i cili ka thėnė: “Ka thėnė Pejgamberi alejhi selam: “Mėkatin mė tė madh qė mund ta bėjė muslimani ndaj muslimanėve ėshtė ai njeri qė ka pyetur pėr diēka qė nuk ka qenė haram pėr muslimanėt e mandej ėshtė bėrė haram pėr shkak tė pyetjes sė tij.” (Muslimi)

3) Pyetje tė cilat ende nuk kanė ndodhur dhe nuk ka nevojė pėr momentin pėr to. Thotė Ibėn Rexhepi: “Shumė nga sahabėt dhe tabi’inėt e shihnin si tė papėlqyer pyetjen rreth njė ngjarjeje qė nuk ka ndodhur dhe nuk u pėrgjigjeshin pyetjeve tė tilla.”
   Mirėpo gjithsesi duhet ta dallojmė kėtė lloj pyetjesh me atė qė bėnin sahabėt, tė cilėt nganjėherė pyetnin rreth gjėrave qė mund tė ndodhnin dhe ata ishin larg nga Pejgamberi alejhi selam, kėshtu qė kishin dėshirė ta dinin gjykimin rreth tyre, qė kur t’u ndodhte ajo, tė dinin si tė pėrgjigjeshin. Nga ky lloj pyetjesh mund tė veēojmė: Transmeton Ebu Hurejrete, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, se njė njeri e pyeti Pejgamberin alejhi selam duke i thėnė: “O i Dėrguar i Allahut, ne po lundrojmė pėr det dhe me vete bartim pak ujė. Nėse marrim abdest nga ai, do tė na marrė etja. A bėn qė tė marrim abdest me ujė deti?” Tha Pejgamberi alejhi selam: “Uji i detit ėshtė i pastėr dhe ngordhėsirat e tij janė tė lejuara.” (Ahmedi, Ebu Davudi, Termidhi, Nesaiu dhe Ibėn Maxhe, hadith i saktė)

Pyetje tė lejuara (mubah): Tė kėtij lloji janė tė gjitha pyetjet qė nuk marrin pjesė nė grupin e pyetjeve tė sipėrpėrmendura.


Dobitė nga hadithi

Nga ky hadith kemi dobi tė ndryshme. Ndėr to mund tė veēojmė:
1) Dobi nga lėmi i besimit: Nga hadithi i temės nxjerrim se njeriu posedon mundėsinė, duke u bazuar nė pjesėn e hadithit, ku thuhet “sa tė mundeni”. Me anė tė kėsaj pjese tė hadithit bėjmė kundėrshtimin e xhebrive, tė cilėt thonė se njeriu ėshtė i imponuar nė veprime dhe nuk posedon mundėsi pėr tė. Dhe thonė se njeriu kur lėviz dorėn gjatė bisedės, lėvizja e dorės sė tij ėshtė me imponim e jo me mundėsinė e tij. S’ka dyshim se ky mendim ėshtė i lajthitur dhe mbi tė ndėrtohen gjėra shumė tė dėmshme.

2) Dobi nga jurisprudenca islame: Nga hadithi i temės mund tė nxjerrim rregulla tė shumta juridike. Nga to mund tė veēojmė:
a) Mėnjanimi i dėmeve ėshtė mė prioritar sesa sjellja e dobive.
   Kjo rregull juridike kuptohet nėse ndodh ndonjė ēėshtje, e cila nė njė anė sjell dobi e nė anėn tjetėr dėm, nė atė mėnyrė qė nėse merret parasysh dobia nė tė, do tė realizohet edhe dėmi, po nėse merret parasysh dėmi, atėherė do tė humbė dobia. Nė raste tė tilla duhet t’i jepet prioritet largimit tė dėmit para sjelljes sė dobisė, sepse dėmet dhe tė kėqijat mund tė pėrhapen shpejt dhe se ndikimi i tyre nė shoqėri ėshtė i madh. Si p.sh.: ndalimi i shitjes sė rrushit personit i cili dihet se do ta shndėrrojė atė nė alkool. Apo ndalimi i femrės qė tė punojė nė njė vend ku ka pėrzierje me burra tė huaj, edhe pse ndoshta ajo punė i sjell dobi, ngase kjo pėrzierje mund tė shkaktojė rezultate tė kėqija qė pėrfundojnė me punė tė shėmtuara.

b) Ajo qė ėshtė e mundur tė veprohet nuk anulohet pėr shkak tė vėshtirėsisė.
   Edhe kjo ėshtė njė rregull e jurisprudencės islame, tė cilin e kanė nxjerrė fukahatė nga hadithi i temės, nga fjala e Pejgamberit alejhi selam: “Veproni sa tė keni mundėsi”.
Kuptimi i rregullės: Nėse besimtari ėshtė nė gjendje tė vėshtirė dhe nuk ka mundėsi ta kryejė urdhrin tėrėsisht, por mund ta kryejė pjesėrisht, atėherė duhet ta kryejė atė qė ka mundėsi dhe se nuk duhet tė lihet obligimi tėrėsisht nėse s’ka mundėsi qė tė kryhet pjesėrisht. Ai qė ka mundėsi ta largojė njė pengesė tė ndaluar, por pjesėrisht e jo tėrėsisht, duhet qė ta largojė aq sa ka mundėsi, edhe nėse s’ka mundėsi ta largojė nė tėrėsi. Njeriu i cili nuk ka abdest, ka ujė, por uji nuk i mjafton qė t’i lajė tė gjitha pjesėt qė duhen larė nė abdest, nė kėtė rast e ka pėr obligim qė t’i lajė pjesėt qė ėshtė e mundur, ndėrsa pėr tė tjerat pėrdor tejemum. Prandaj nuk i lejohet atij qė nė fillim tė marrė tejemum para se ta fusė nė funksion ujin qė ka.
   Argument pėr kėta shembuj ėshtė fjala e Allahut tė Lartėsuar: “Sa tė keni mundėsi ruhuni prej dėnimit tė Allahut.” (Et-Tegabun, 16). Pastaj citati kuranor: “Allahu nuk e obligon asnjė njeri pėrtej mundėsisė sė tij.” (El Bekare, 286)
   Mirėpo kjo rregull ka dhe pėrjashtime. Thonė disa dijetarė se nėse personi i cili ka qenė i sėmurė dhe nė mes tė ditės i ėshtė ndėrprerė sėmundja, nuk e ka obligim agjėrimin e pjesės sė mbetur.

c) Rregulla juridike: Vėshtirėsitė sjellin lehtėsim.
   Kuptimi i rregullės: Nėse besimtari gjendet gjatė disa rrethanave qė e vėshtirėsojnė zbatimin e disa obligimeve tė sheriatit, ose nėse i praktikon ashtu siē kėrkohet, atėherė do t’i sjellin atij vėshtirėsi, mirė kjo vėshtirėsi do t’i sjellė atij lehtėsim, nė atė mėnyrė qė do t’i lehtėsojė atij qė tė kryejė veprėn nė mėnyrėn qė nuk e dėmton atė. Pėr shembull, nga disa ndyrėsira ėshtė vėshtirė tė ruhesh, bie fjala ndyrėsira e cila mbetet ne kėpucė pasi pastrohen ato duke i fėrkuar (fshirė) pėr toke, ose gjaku i plagės qė kullon dhe i ndot rrobat vazhdimisht. Pastrimi prej kėtyre ndyrėsirave sjell vėshtirėsi pėr besimtarin, e ndoshta edhe ia pamundėson qė t’i kryejė shumė prej ibadeteve, prandaj pėr kėtė ėshtė i liruar nė shenjė lehtėsimi.
Pra, askush nuk ka tė drejtė ta prishė agjėrimin e Ramazanit nėse ndihet shumė i uritur. Askush nuk ka tė drejtė tė heqė dorė prej urdhėrimit drejt sė mirės dhe ndalimit prej sė keqes vetėm e vetėm se do tė kundėrshtohet nga dikush.

d) Nevojat e domosdoshme gjėrat e ndaluara i bėjnė tė lejuara.
   Nė tė kaluarėn kemi mėsuar se muslimani e ka obligim qė gjithsesi tė largohet nga gjėrat e ndaluara. Mirėpo ka raste kur njeriu detyrohet tė bėjė ndonjė vepėr tė ndaluar, nė rast qė nėse nuk e vepron atėherė mund tė vijė nė pyetje rrezikimi i jetės sė tij. Nga kjo mund tė konkludojmė se si sheriati islam ua lehtėson gjėrat njerėzve si dhe i ka dhėnė rėndėsi tė madhe mbrojtjes sė shėndetit dhe jetės sė njeriut, saqė e ka bėrė njė gjė tė tillė ndėr pesė detyrimet e domosdoshme qė kėrkohen prej njeriut qė t’i ruajė.
Lidhur me kėtė thotė Allahu xh.sh.” “E kujt i imponohet (tė hajė nga kėto) duke mos pasur pėr qėllim shijen dhe duke mos tepruar, pėr tė nuk ėshtė mėkat.” (El Bekare, 173)
   Shembuj praktik tė kėsaj rregulle kemi mjaft nė Islam, p.sh. lejimi i ngrėnies sė kafshėve tė ngordhura pėr atė qė s’ka ushqim dhe i ėshtė rrezikuar jeta, lejimi i zbulimit tė auretit (pjesėve intime) para mjekut pėr mjekim etj..
Mirėpo duhet tė jemi tė kujdesshėm se kjo rregull ka dhe limitin e lejimit, pra nuk merret si absolut, por duhet qė nevoja tė kufizohet dhe aq sa ėshtė nevoja tė shfrytėzohet gjėja e ndaluar.
   Dijetarėt islam rregullėn “nevojė” e kufizojnė nė kėto norma; gjithēka qė i sjell njeriut rrezik, ku i kėrcėnohet jeta me vdekje, zhdukja e ndonjėrės nga gjymtyrėt e tij, shtimi i sėmundjes etj.. Nga kėtu dijetarėt islamė kanė sjellė edhe rregullėn juridike qė thotė: Domosdoshmėria pėrcaktohet sipas nevojės.
Mė mirė tė themi: Atij qė i ėshtė imponuar ngrėnia e mishit nga kafsha e ngordhur nuk ka tė drejtė ta mbushė barkun e as tė marrė me vete mish. Ai i cili e ka tė imponuar zbulimin e auretit para mjekut, zbulon vetėm pjesėn ku e kontrollon. Gjithashtu nuk i lejohet femrės qė tė kontrollohet te mjeku kur ka mjeke femėr pėr tė njėjtėn sėmundje.
   Nga ky kontest themi se nuk konsiderohet prej detyrimeve kėrkimi i lukseve tė jetės sė kėsaj bote. Ai qė posedon njė kapital sado tė vogėl nuk ėshtė i detyruar tė punojė me kamatė pėr ta zgjeruar tregtinė e tij. Ai i cili ka komoditet sado pak nė shtėpi, qoftė edhe tė vjetėr nuk i lejohet qė tė marrė kredi me kamat e ta ndėrrojė komoditetin. Ai i cili merret me biznes nuk ėshtė i detyruar qė tė japė ryshfet pėr tė ecur puna mė mirė. Allahu e di mė sė miri

 

Fund
Sadat Rrustemi
25.1.2008

                                         www.klubikulturor.com