Përgjigjet e palës së parë ndaj argumenteve të palës së dytë

Përgjigja ndaj argumentit të parë

Përgjigja ndaj ajetit: “Dhe se njeriut nuk i takon tjetër vetëm se atë që ka punuar”[1].  

Këtij ajeti i janë përgjigjur në disa pikëpamje:

-Pikëpamja e parë: Qëllimi nga ky ajet janë jobesimtarët.[2]

-Pikëpamja e dytë: Se ky ajet është anuluar me ajetin tjetër:

“والذين امنوا واتبعتهم ذريتهم بايمان الحقنا بهم ذريتهم وما التناهم من عملهم من شيء”

"E ata që vetë besuan, e edhe pasardhësit e tyre ishin me besim, Ne atyre do t'ua shoqërojmë pasardhësit e tyre dhe asgjë nuk u pakësojmë nga veprat e tyre (prindërve)....[3]"

-Pikëpamja e tretë: Edhe nëse themi se ajeti nuk është i anuluar, por ai nuk mohon përfitimin nga shpërblimi i dikujt tjetër, por e mohoi që i vdekuri të bëhet pronar i veprave të tjetërkujt.

-Pikëpamja e katër: Edhe nëse themi se ajeti ndalon përfitimin nga veprat e dikujt tjetër në esencë, nga ky ajet janë përjashtuar veprat trupore si: sadakaja, agjërimi, haxhi, ndër to edhe leximi i Kuranit[4].

Përgjigja ndaj argumentit të dytë

Përgjigja ndaj hadithit:

“Kur të vdesë njeriu i ndërpritet vepra e tij, përveç tri gjërave...[5]”

Në hadith flitet për ndërprerjen e veprave që i kryente vet i vdekuri, kurse leximi i Kuranit dhe dhurimi i shpërblimit është vepër e dikujt tjetër që ia dhuron atij.

Ibën Ebil Iz Hanefi thotë: “Kurse sa i përket argumentimit me hadithin: ‘Kur të vdesë njeriu...(hadithi i sipërpërmendur)’ është i pavend, pasi Profeti (salallahu alejhi ue selem) nuk ka thënë ndërprerja e dobisë, por tregoi ndërprerjen e veprave, kurse veprat e dikujt tjetër janë të atij që i vepron. Nëse ai i dhuron të vdekurit (me dëshirë), atëherë i arrin ajo atij dhe jo vlera e veprës që e kryen vet i vdekuri. Kjo është njësoj sikur borxhi që e lanë dikush në vend të dikujt tjetër dhe me këtë ai lirohet nga ai borxh.”[6]

Përgjigja ndaj argumentit të tretë

Përgjigja ndaj thënies se kjo nuk ka qenë praktikë e Resulullahut (salallahu alejhi ue selem).

-Nuk pranojmë se kjo është diçka e re, pasi për këtë është aluduar në disa citate kuranore të cilat flasin për arritjen e shpërblimit të lutjes, sadakasë, haxhit, agjërimit. Dhe ne nuk bëjmë dallim ndërmjet sadakasë dhe leximit të Kuranit, apo haxhit dhe leximit të Kuranit, apo agjërimit dhe leximit të Kuranit. Pasi bërja e këtij dallimi është bërje dallimi ndërmjet dy gjërave të njëjta.[7]

Përgjigja ndaj argumentit të katërt

Përgjigja ndaj thënies se kjo praktikë nuk ka qenë e njohur te sahabët e Resulullahut (salallahu alejhi ue selem).

Ibën Kajimi i përgjigjet kësaj thënie kështu: "Ai i cili thotë se këtë nuk e ka praktikuar askush nga të parët (selefi) e thotë një thënie për të cilën nuk di. Do të thotë se kjo është një dëshmi dhe mohim i diçkaje që nuk ka njohuri. Ku mund ta di ai, ndoshta selefët (sahabët) e bënin këtë, por nuk e lejonin ta shohin (këtë praktikë) ata që prezantonin tek ata. Mjafton që i Gjithëdijshmi i fshehtësive (Allahu) të ketë dije për qëllimet dhe synimet e tyre, posaçërisht pasi për këtë adhurim (dhurimin e shpërblimit të Kuranit për të vdekur) nuk është i kushtëzuar shqiptimi me gojë, ashtu siç është sqaruar më herët."[8]

Përgjigjet e palës së dytë ndaj argumenteve të palës së parë

Përgjigje ndaj argumentit të parë

Përgjigja ndaj argumentimit me ajetin kuranor:

"Edhe ata që kanë ardhur pas tyre e thonë: ‘Zoti ynë, falna neve dhe vëllezërit tanë që para nesh u pajisën me besim...’[9]"

Është e qartë dhe e pranuar se lutja dhe kërkimi i faljes u arrin të vdekurve, pasi për këtë kemi argumente të prera, por nuk pajtohemi se edhe leximi i Kuranit për ta është e njëjtë, por ajo dallon.

Përgjigje ndaj argumenti të dytë

Argumentimit me hadithin të cilin e transmeton Abdullah Ibën Umeri: “I vdekuri dënohet nga të qarët e familjes së tij ndaj tij”.

Pala e dytë e argumentimit me këtë hadith i është përgjigjur në disa pikëpamje, ne do t`i cekim dy:

Pikëpamja e parë: Përgjigja ndaj këtij argumenti është se komentatorët e këtij hadithi thonë se i vdekuri dënohet nga të qarët e të gjallëve vetëm atëherë kur porosit i vdekuri para vdekjes që të qajnë dhe vajtojnë për të, atëherë Allahu i Lartësuar e dënon të vdekurin nga të qarët, gjegjësisht të vajtuarit e familjes. I vdekuri dënohet nga kjo pasi është shkaktar në këtë, pasi ai ka kërkuar të vajtojnë ata dhe për këtë do të dënohet[10]. Kurse kush vajton pa porosi të të vdekurit, ai nuk përjeton dënim. pasi Allahu i Lartësuar thotë:

“قل اغير الله ابغي ربا وهو رب كل شيء ولا تكسب كل نفس الا عليها ولا تزر وازرة وزر اخرى ثم الى ربكم مرجعكم فينبئكم بما كنتم فيه تختلفون"

“Thuaj! A të kërkoj Zot pos Allahut, e Ai është Zot i çdo sendi (ekzistues) dhe dëmi i secilit person është kundër vetes.  Askush nuk do ta bartë barrën e tjetrit. Mandej, kthimi juaj është te Zoti juaj; e Ai ju njofton për atë që përçaheshit.”[11]

Pikëpamja e dytë: Qëllimi i hadithit është për jobesimtarët e jo për besimtarët, prandaj Aishja. kur e dëgjoi këtë ndodhi, ia mohoi Ibën Umerit këtë duke thënë: “Allahu e mëshiroftë atë (Ibën Umerin) se ai ndoshta ka harruar”,  dhe tha se kjo është vetëm për jobesimtarët[12].

Përgjigje ndaj argumentit të tretë

Hadithet të cilat tregojnë se nëse të vdekurve u dhurojmë shpërblime, ato u arrijnë atyre,  si duaja (lutja), shpagimi i borxhit, sadakaja, haxhi, etj. Kryerja e veprave të tilla për të vdekur ka argumente të posaçme për secilën vepër, që përmendet në hadithet e përmendura shumë qartë. Kurse thënia se edhe dhurimi i shpërblimit të leximit është sikur ato vepra të cituara me hadith, kjo është analogji (kijas). Dhe nuk është e saktë kjo,  pasi rregulli i përgjithshëm në shkencën e Usuli Fikhut është se në ibadete (adhurime) nuk lejohet bërja analogji (La kijase fil ibadat).

Përgjigja ndaj argumentit të katërt

Argumentit:“Lexoni të vdekurve tuaj Suren Jasini”

Përgjigja ndaj këtij argumentimi është bërë në dy pikëpamje:

-Pikëpamja e parë: Ky hadith nuk ka për qëllim leximin i sures Jasin atij personi që është i vdekur, por është për qëllim leximi i Jasinit ndaj atij personi që është i sëmurë dhe para vdekjes, pra ai që është duke i përjetuar agonitë e vdekjes. Fjala “të vdekurve” e cila përmendet në hadith nuk ka për qëllim ai i cili veçse ka vdekur, por ai që është pranë vdekjes, do të thotë ai i cili i përjeton agonitë dhe vështirësitë e vdekjes.[13] Kjo formë e përdorimit të emrave foljor në gjuhën arabe është e njohur, sikurse njeriu që është duke u përgatitur për udhëtim, i lejohet gjuhësisht të thotë: “Unë jam udhëtar” edhe pse ai faktikisht nuk ka filluar udhëtimin, por vetëm është duke u bërë gati.

I njëjti rast është edhe me hadithin: “Përkujtoni të vdekurit tuaj me 'La ilahe il Allah'”[14]. Edhe këtu nënkupton t`i rikujtojmë ata që janë në momentet e vdekjes, e jo t`i përkujtojmë ata pasi të vdesin.

-Pikëpamja e dytë: Hadithi i cekur është i dobët, pasi e kanë cilësuar atë si të dobët një grup i muhadithinëve, prandaj nuk lejohet të argumentohemi me të. Nga ata që e kanë cilësuar të dobët janë: Shejhul Islam Ibën Haxher Askalani në librin “Telhisul hebir” dhe Shejh Albani në Librin “Iruau galil” dhe muhadithinë të tjerë.[15] Kjo na tregon se argumentimi me këtë hadith nuk është i qëndrueshëm, pasi me hadith të dobët nuk vërtetohet ndonjë dispozitë sheriatike.

Përgjigje ndaj argumentit të pestë:

Pretendimi se në këtë ekziston ixhma (konsensus-pajtueshmëri).

Muhamed Reshid Rida në sqarimet që ia ka bërë librit të Ibën Kudames "Mugni", kur ka arritur te kjo thënie, iu kundërvu kësaj dhe tha: "Shkrimtari (Ibën Kudame) , Allahu e faltë, ka pasuar rrugën e polemizuesve në këtë qëndrim. Pretendimi i tij se ka ixhma (pajtueshmëri) është e pa bazë definitivisht. Dhe kjo (të argumentuarit me pretendimin e ixhmas) ishte e parëndësishme te të gjithë të tjerët (të cilët e përmbajnë qëndrimin e Ibën Kudames të argumentojnë me të), derisa edhe Ibën Kajimi i cili e favorizon qëndrimin se shpërblimi i Kuranit u arrin të vdekurve nuk u thirrë dhe e pohoi atë, por ai qartësoi se nuk qëndron kjo. Do të thotë se kjo praktikë nuk është nga të parët (sahabët) ..."[16]

Pra, thënia se në këtë ka ixhma (pajtueshmëri) nuk është e saktë, bile e kundërta është më e qëndrueshme, pasi është e qartë se të gjithë sahabët nuk kanë aplikuar një praktikë të tillë.  

Alaudin Abazi

26.01.2007