Ndėrsa disa
dijetarė tė tjerė kanė thėnė se ato janė katėr:
Dashuria,
madhėrimi, frika dhe shpresa.
Kėto dy
thėnie nuk kanė ndonjė kundėrshtim me njėra
tjetrėn, sepse shpresa vjen si rrjedhojė e
dashurisė, ndėrsa frika si rrjedhojė e
madhėrimit. Kėshtu qė njeriu nuk ka frikė vetėm
se atė qė madhėron.
Allahu i ka
lavdėruar profetėt dhe tė dėrguarit e Tij tė
cilėt i frikėsohen dhe qė shpresojnė tek Ai.
Allahu i Madhėruar thotė: "Ata
vėrtet pėrpiqeshin pėr punė tė mira dhe gjithnjė
na luteshin Neve duke shpresuar dhe duke u
frikėsuar dhe ata ishin respektues ndaj Nesh."
Enbija, 90.
Po ashtu,
Allahu ka lavdėruar tė gjithė robėrit e Tij tė
cilėt ndjekin kėtė metodė kur thotė: "(A
jobesimtari e ka gjendjen mė tė mirė) Apo ai qė
kohėn e natės e kalon nė adhurim, duke bėrė
sexhde e duke qėndruar nė kėmbė, i ruhet (dėnimit
tė) botės tjetėr dhe shpreson nė mėshirėn e
Zotit tė vet?" Zumer, 9.
Gjithashtu, Ai thotė: " Vetė ata kėrkojnė
afrimin (tek Allahu), shpresojnė nė mėshirėn e
Tij dhe i frikėsohen dėnimit tė Tij." Isra, 57.
Ai
thotė: "I heqin trupat e tyre prej dyshekėve,
duke e lutur Zotin e tyre nga frika dhe nga
shpresa dhe nga ajo qė Ne u kemi dhėnė (pasuria)
atyre, ata japin." Sexhde, 16.
Allahu, gjithashtu, ka
urdhėruar qė kėto tė jenė gjithmonė prezente tek
njeriu
ku thotė: "Dhe
luteni Atė duke patur frikė (dėnimin) dhe duke
shpresuar (mėshirėn e Tij)." Araf, 56.
Ky ėshtė adhurimi i
profetėve, i tė dėrguarve dhe robėrve tė Tij
besimtarė. Atėherė kush mund tė jetė mė i mirė
se ata? A ka dikush qė ėshtė me udhėzim mė tė
plotė se ata dhe me lutje dhe punė mė tė
pranuara?!
Pėrgjigja
ėshtė jo. Kėshtu pra, frika dhe shpresa janė tė
pandara nga njėra-tjeta. Ato tė dyja janė rrugė
pėr fitimin e xhenetit dhe shkak pėr mbrojtjen
nga zjarri.
Nėse do tė
pyesje ndonjė nga muslimanėt i cili i largohet
imoralitetit edhe pse mundėsitė i ka qė ta bėjė:
Pėrse nuk bėn imoralitet? Ai menjėherė do tė
pėrgjigjej se i frikėsohem Allahut dhe shpresoj
shpėrblimin e Tij.
Po kėshtu,
nėse do tė pyesje njė njeri qė falej se pse
falet? Ai do tė pėrgjigjej: Nga frika e Allahut
dhe pėr tė arritur shpėrblimin e Tij, e kėshtu
me rradhė.
Ndoshta
dikush tjetėr nė vend tė Allahut mund tė duhet,
por ndaj tij nuk frikėsohet.
Por, ndodh qė
ndaj dikujt tjetėr nė vend tė Allahut mund tė
frikėsohesh, por atė nuk mund ta duash.
Ndėrsa,
Allahut subhanehu ue teala njėkohėsisht edhe i
frikėsohesh edhe e do Atė, kėshtu qė besimtari
nė adhurimin e Allahut duhet tė mbledhė ndėrmjet
dashurisė, frikės, shpresės dhe madhėrimit tė
Allahut.
Ndėrsa
adhurimi i Allahut vetėm duke e dashur Atė nuk
ėshtė i mjaftueshėm dhe sigurisht qė nuk ėshtė
dhe i saktė, sepse ajo nuk pėrmban madhėrimin e
Tij dhe as frikėn nga Ai. Ky njeri i cili e
adhuron Allahun vetėm me kėtė cilėsi e vendos
Allahun si nė pozitėn e prindit apo shokut,
kėshtu qė nuk ka turp nga veprimi i punėve tė
ndaluara, bile ai as dhe nuk i vlerėson ato si
tė tilla duke menduar se i dashuri nuk e dėnon
tė dashurin e tij, ashtu sikurse kanė thėnė
ēifutėt dhe tė krishterėt. Allahu na tregon
fjalėn e tyre: "Ne
jemi bijtė e Allahut dhe tė dashurit e Tij."
Maide, 18.
Apo ashtu
sikur kanė thėnė ekstremistat e sufive[1]
: Ne e adhurojmė Allahun jo se i
frikėsohemi dėnimit tė Tij dhe as se shpresojmė
nė shpėrblimin e Tij, porse ne e adhurojmė Atė
nga dashuria qė kemi pėr Tė, sikurse e kanė
vėrtetuar njė gjė tė tillė shumė prej tyre.
Njėri prej tyre ėshtė edhe Kerame bin Adeuij i
cili thotė nė poemėn e tij:
O Zot unė me dy dashuri tė dua Ty
Njė dashuri simpatie e njė dashuri merite pėr Ty
Dashuria e simpatisė ėshtė pėrkujtimi im vetėm
pėr Ty
Ndėrsa dashuria qė ėshtė meritė pėr Ty
Ėshtė zbulimi Yt i perdeve qė unė tė tė shohė Ty
Nuk ka dyshim
se kjo rrugė ėshtė e humbur dhe e gabuar. Ajo lė
tek njeriu gjurmė shumė tė dėmshme, prej tyre
ėshtė siguria qė ndjen njeriu nga dėnimi i
Allahut dhe pėrfundimi i saj ėshtė dalja nga
populli i Islamit.
Ai i cili
qėllimisht zhytet nė gabime dhe mangėsi pastaj
shpreson nė mėshirėn e Zotit tė tij duke mos
punuar asgjė, sigurisht qė do tė bjerė nė
mashtrim, dėshira tė kota dhe shpresė mashtruese.
E njėjta gjė
mund tė thuhet edhe pėr adhurimin qė ėshtė e
ndėrtuar vetėm nga frika e Allahut, duke mos
patur nė tė dashuri dhe shpresė,
pra ajo nuk ėshtė e saktė, por nė tė kundėrtėn
ėshtė e kotė dhe pa vlerė.
Kjo ėshtė rruga e
khauarixhėve[2]
tė cilėt adhurimit qė i kushtojnė Allahut nuk i
shoqėrojnė dashurinė. Kėshtu ata nuk gjejnė
ėmbėlsinė e adhurimeve dhe nuk i dėshirojnė fort
ato. Pozita e Allahut tek ata ėshtė si shembulli
i njė mbreti qė nuk ka dhimbsuri, apo si i njė
prijėsi tė padrejtė. Dhe kjo gjė shkakton
humbjen e shpresave nga mėshira e Allahut. Fundi
i kėsaj rruge tė ēon nė mohimin e Allahut dhe
mendimi i keq pėr Tė. Profeti (salallahu alejhi
ue selem) ka thėnė: “Allahu i madhėruar thotė: "Unė
jam mendimi qė ka robi pėr Mua dhe jam me tė, ku
do qė mė pėrkujton Mua."
Xhabiri (Allahu
qoftė i kėnaqur me tė!) transmeton se ka dėgjuar
Profetin (salallahu alejhi ue selem) tė thotė: "Nėse
ndonjėrit prej jush i vjen vdekja le tė mendojė
mirė pėr Allahun."
Mendimi i mirė pėr
Allahun ėshtė nxitje pėr vepra tė mira, gjė kjo
prej tė cilės pritet pėrgjigja e lutjeve dhe
pranimi i pendimit, si dhe falja nga ana e
Allahut kur robi kėrkon falje dhe shpėrblim pėr
veprat e kryera.
Ndėrsa mendimi pėr
falje mėkatesh, pėr pėrgjigje tė lutjeve dhe
shpėrblim duke qėnė i dhėnė pas gjynaheve dhe
duke mos punuar punė tė mira, nuk ėshtė nga
mendimi i mirė, pėrkundrazi ajo ėshtė mashtrim
dhe injorancė.
Nga robi kėrkohet qė
tė dojė Allahun mė shumė se ēdo tjetėr, po ashtu
ai duhet ta madhėrojė Allahun mė shumė se ēdo
gjė tjetėr. Vėrtet shpresa kėrkon frikė, sepse
nėse shpresa nuk do tė shoqėrohej me shpresė
atėhere njeriu do tė kishte nė vetvete siguri
nga dėnimi i Allahut. Sikurse dhe frika kėrkon
shpresė, sepse nėse tek njeriu do tė gjendej
vetėm frika atėherė njeriu do t’i humbte
shpresat dhe do ta kapte depresioni.
Ēdokėnd tė cilit i
frikėsohesh, do t’i largoheshe sa tė mundje,
pėrveē Allahut. Ndėrsa ai qė i frikėsohet
Allahut vrapon pėr tek Ai. Allahu i Madhėruar
thotė: "Pra ju vraponi pėr tek Allahu..."
Dharijat, 50.
Selefėt kanė njė
thėnie tė njohur: “Kush e adhuron Allahun vetėm
me dashuri ėshtė zendik (i dalė nga feja),
kush e adhuron Atė me frikė ėshtė hururij
(hauarixh), kush e adhuron Allahun vetėm me
shpresė ai ėshtė murxhi, ndėrsa ai i cili
e adhuron Atė me frikė, shpresė dhe dashuri
ėshtė besimtar dhe njėsues.”
Muhamed bin
Ibrahim el Hamd
Pėrktheu: Bledar
Haxhiu
[1] Sufitė janė rrymė nga rrymat
islame, tė cilėt i janė dedikuar vetėm
adhurimit dhe largimit nga bukuritė e
kėsaj bote. Por nė adhurimet e tyre kanė
shpikur gjėra qė si ka urdhėruar Allahu
e as Profeti, si dhe kanė gabime tė
shumta, saqė disa prej tyre arrijnė edhe
nė shirk. Ekstremistat e tyre janė
humbje mė tė madhe akoma sa qė disa prej
tyre bėjnė vepra qė tė nxjerin nga
Islami.
[2]Khauarixhėt janė njė nga grupet e
humbura islame, fillimet e tyre i kanė
qė nė kohėn e sahabėve. Ky grup ka shumė
gabime tė mėdha prej tyre, Bėrja qafir e
atij qė bėn njė gjynah tė madh, bėrja
qafir e shumicės sė sahabeve, etj.