Rrugėt e pėrdorura nė
Kuran pėr thirrjen nė teuhidin uluhije
Nė Kuranin
Famėlartė gjejmė se rrugėt pėr thirrjėn nė teuhidin
uluhije kanė ardhur tė formave tė ndryshme, nga kėto
rrugė mund tė pėrmendim:
1. Urdhėrimi i Allahut qė
tė adhurohet vetėm Ai, Allahu i Lartėsuar thotė:"
Adhurojeni Allahun e mos i shoqėroni Atij askėnd." Nisa,
36.
2. Ndalimi i adhurimit tė
tjetėrkujt veē Allahut. Allahu thotė: "Pra mos i
pėrshkruani Allahut shokė, duke qenė se ju e dini (qė Ai
nuk ka shokė)." Bekare, 22.
3. Lajmėrimi i Allahut se
Ai i ka krijuar krijesat qė ta adhurojnė Atė. Allahu
thotė: "Unė nuk i krijova xhinėt dhe njerėzit pėr tjetėr
pėrveē qė tė mė adhurojnė. " Dharijat, 56.
4. Lajmėrimi se Ai i ka
dėrguar profetėt qė tė thėrrasin nė adhurimin e Tij dhe
tė ndalojnė nga adhurimi i tė tjerėve. Allahu thotė: "Ne
dėrguam nė ēdo popull tė dėrguar qė t'u thonė: "Adhuroni
vetėm Allahun e largohuni djajve (adhurimit tė tyre)!"
Nahl, 36.
5. Argumentimi me
teuhidin rrububije pėr pėrmbajtjen e teuhidit uluhije,
duke e ditur se Allahu ėshtė Krijuesi, Furnizuesi, Ai i
cili na furnizon me tė mira dhe tė cilin nuk e shoqėron
nė jetė askush. Allahu thotė: "O njerėz, adhurojeni
Zotin tuaj, i Cili ju krijoi juve edhe ata qė ishin para
jush ashtu qė tė jeni tė devotshėm (tė shpėtuar)."
Bekare, 21.
6. Argumentimi pėr
adhurimin e Tij duke qėnė se Ai ėshtė Dobiprurėsi, Ai i
cili jep dhe ndalon, kėshtu qė Ai i cili zotėron kėto
cilėsi ėshtė qė vėrtet meriton tė adhurohet.
7. Argumentimi
pėr domosdoshmėrinė e njėsimit tė Allahut si pasojė se
Ai ėshtė i veēuar me cilėsitė mė tė plota dhe mė tė
larta dhe kėto cilėsi Ai ua ka mohuar zotėrave tė
idhujtarėve. Allahu thotė: "Atė adhuroje, e nė adhurim
ndaj Tij bėhu i qėndrueshėm. A mos di ndonjė qė ėshtė i
ngjashėm me tė?" Merjem, 65.
Allahu thotė: "Allahu
posedon emrat mė tė bukur, kėshtu qė luteni Atė me to."
Araf, 18. Allahu tregon pėr tė dashurin e Tij (Ibrahimin)
ku thotė: "Kur babait tė tij i tha: "O babai im, pse
adhuron atė qė as nuk dėgjon, as nuk sheh, e as nuk ke
ndonjė dobi prej tij?"Merjem,
42.
8. Argumentimi se vetėm
Atij i takon adhurimiduke vėnė
re preēizitetinnė
krijimin e Tij, sa herė qė robi kthjellohet dhe mendon
duke medituar nė tė, sigurisht qė i shtohet bindja edhe
mė shumė se Ai ėshtė qė meriton tė adhurohet.
Allahu thotė: "I cili ka
krijuar shtatė qiej tė renditur njė pėrmbi njė. Ju nuk
mund tė shihni asnjė gabim nė krijimin e tė
Gjithėmėshirshmit. Kthe pra shikimin pėrsėri a mund tė
shohėsh ndonjė tė ēarė? Pastaj hidhe shikimin pėrsėri
dhe pėrsėri. Vėshtrimi juaj do t'ju kthehet tek ju nė
njė gjendje tė turbulluar, tė poshtėruar e tė kapitur."
Mulk, 3-4.
9. Argumentimi pėr
domosdoshmėrinė e adhurimit tė Allahut tė vetėm e pashok
me mirėsitė e njėpasnjėshme me tė cilat Ai i ka begatuar
krijesat e Tij. Nėse njeriu mėson se ēdo mirėsi qė ai
posedon ėshtė nga Allahu i vetėm dhe se askush nga
krijesat nuk mund tė bėjė apo tė sjellė dobi vetėm se me
lejen e Allahut, i bėhet e qartė se Allahu ėshtė Ai i
cili meriton tė adhurohet i vetėm e pa shok.
Allahu thotė: "A nuk
ėshtė Ai i cili krijoi qiejt e tokėn dhe qė pėr ju
lėshoi shi nga qielli, nga ku Ne bėmė tė lulėzojnė
kopshte tė begatė gjithė bukuri dhe kėnaqėsi, qė pėr ju
ka qenė e pamundshme t'i bėni tė mbijnė bimėt nė to. A
mos ka ndonjė zot tjetėr pos Allahut? Jo, por ata janė
popull qė shtrembėrojnė (tė vėrtetėn). A nuk ėshtė Ai qė
tokėn e bėri vendqėndrim e nėpėr tė rrjedhin lumenj, dhe
asaj (tokės) i bėri (male) pėrforcuese, dhe nė mes dy
deteve bėri ndarje. A ka pėrveē Allahu zot tjetėr? Jo,
por shumica e tyre nuk e dinė. A nuk ėshtė Ai qė i
pėrgjigjet nevojtarit (tė mjerit) kur ai e thėrret, duke
ia larguar tė keqen e juve ju bėn mbizotėrues tė tokės.
A ka zot tjetėr pos Allahut? Jo, por ju shumė pak
pėrkujtoni. Ai qė ju orienton nė errėsirat e tokės e tė
detit dhe Ai qė pranė mėshirės sė Tij (shiut), si
lajmėtar tė pėrgėzimit i lėshon erėrat. Vallė, a ka
tjetėr zot pos Allahut? E lartė ėshtė madhėria e Tij nga
ēka ia pėrshkruajnė si shok. A nuk ėshtė Ai qė e filloi
krijimin (e njeriut) e pastaj e pėrsėriti atė (e
ringjall pas vdekjes) dhe Ai qė ju furnizon nga qielli e
toka. A mos ka zot tjetėr pos Allahut? Thuaj: "Silni
argmentet tuaja, nėse jeni tė sinqertė!" Nemėl, 60-64.
10. Argumentimi pėr
adhurimin e Tij tė vetėm, me pamundėsinė e atyre qė
adhurojnė idhujtarėt pėr diēka sado e vogėl qoftė ajo.
Allahu thotė: "A i pėrshkruajnė Atij shok ata tė cilėt
nuk mund tė krijojnė asnjė send e ata (idhujt) vetė janė
tė krijuar. Ata (idhujt) nuk mund t'ju sjellin atyre
ndonjė ndihmė e as veten e tyre nuk mund ta ndihmojnė."
Araf, 191-192.
Allahu thotė: "Thuaj!
Ftoni ata, tė cilėt i menduat (zota) pos Atij, e ata nuk
mund tė heqin prej jush mjerimin, as nuk mund tė
mėnjanojnė." Isra, 56.
Allahu thotė: "O ju
njerėz, ja njė shembull veriani veshin pra: Vėrtet ata
qė po i adhuroni nė vend tė Allahut, ata nuk mund tė
krijojnė asnjė mizė, edhe nėse mblidhen tė gjithė pėr tė,
e po ashtu, nėse miza ua rrėmben atyre ndonjė send, ata
nuk do tė mund ta shpėtojnė atė prej saj. Kėshtu pra i
dobėt ėshtė edhe lutėsi, edhe i luturi." Haxh, 73.
11. Pėrēmimi qė i bėhet
idhujtarėve tė cilėt lusin tė tjerė nė vend tė Allahut,
si nė fjalė e Allahut: "A po adhuroni pra nė vend tė
Allahut tė tillė qė nuk u sjellin kurrfarė dobie as dėmi?"
Mjerė pėr ju dhe pėr ata qė i adhuroni, pėrveē Allahut,
po a nuk po kuptoni?" Enbija, 66-67.
Po ashtu, nė fjalėn e Tij:
"E kush largohet prej fesė sė Ibrahimit pėrveē atij qė
poshtron vetveten. Ne atė e bėmė tė zgjedhur nė kėtė
botė, kurse nė botėn tjetėr ai ėshtė njėri prej tė
lartėve.” Bekare, 130.
12. Sqarimi pėr dėnimin e
idhujtarėve tė cilėt lusin tė tjerė nė vend tė Allahut,
si dhe sqarimi i pėrfundimit tė tyre dhe atyre qė ata
adhuruan. Nė tė njėjtėn kohė Allahu bėn tė ditur se si
do tu kthejnė krahėt ata qė i konsideruan si zota nė
vend tė Allahut nė kohėn kur ata janė qė kanė nevojė mė
tepėr se kurrė pėr ndihmėn e tyre. Allahu thotė: "E nga
njerėzit ka tė tillė qė nė vend tė Allahut besojnė
idhujt, qė i duan (i madhėrojnė) ata, sikur (qė
besimtarėt e vėrtetė e duan) Allahun, po dashuria e
atyre qė besuan Allahun ėshtė shumė mė e fortė. E sikur
qė dinin ata qė bėnė mizori se kur do ta shohin dėnimin
(nė botėn tjetėr), do tė binden se e tėrė fuqia i takon
vetėm Allahut (e jo idhujve) dhe se Allahu ėshtė
ndėshkues i rreptė. Dhe (sikur tė shihnin) kur do tė
largohen ata qė u prinin prej atyre qė i ndiqnin (paria
largohet prej atyre qė u shkuan pas), e tė gjithė e
shohin dėnimin dhe kėputen lidhjet e tyre. E Ata, tė
cilėt u patėn shkuar pas do tė thonė: ‘Ah, sikur tė na
lejohej njė kthim (nė dynja) e tė largohemi prej tyre (prijėsve)
siē u larguan ata tash prej nesh!’ Kėshtu Allahu do t'ju
paraqesė veprat qė janė dėshprim pėr ta, e ata nuk kanė
tė dalė prej zjarrit." Bekare, 165-167.
Allahu thotė: "Nėse ata i
thėrrisni, ata nuk dėgjojnė thirrjen tuaj, po tė zėmė se
dėgjojnė nuk mund t'ju pėrgjigjen juve dhe nė Ditėn e
Kiametit, ata do tė mohojnė adhurimin tuaj ndaj tyre. E
askush nuk tė informon ty si i Dijshmi i ēdo gjėje (Allahu).”
Fatir, 14.
13. Sqarimi i pėrfundimit
tė njėsuesve tė Allahut dhe ajo qė do tė meritojnė ata
nė dynja dhe ahiret. Allahu thotė pėr imamin e
muahidinėve (njėsuesve) Ibrahimin (alejhi selam): "E
kush largohet prej fesė sė Ibrahimit pėrveē atij qė
poshtron vetveten. Ne atė e bėmė tė zgjedhur nė kėtė
botė, kurse nė botėn tjetėr ai ėshtė njėri prej tė
lartėve." Bekare, 130.
Allahu thotė: "Ata qė
besuan dhe besimin e tyre nuk e pėrzien me besim tė kotė,
atyre u takon tė jenė tė sigurtė dhe ata janė nė rrugė
tė drejtė.” Enam, 82.
14. Kundėrshtimi i
Allahut i atyre tė cilėt vendosin ndėrmjetės mes tyre
dhe Allahut dhe sqarimi se ndėrmjetėsimi nuk i pėrket
vetėm se Atij, po ashtu ai nuk kėrkohet vetėm se prej
Tij. Nuk ndėrmjetėsohet Tek Allahu askush vetėm se me
lejen e Tij dhe pasi tė jetė i kėnaqur me atė qė
ndėrmjetėsohet. Allahu thotė:" A mos kanė zgjedhur
ndėrmjetėsues pėrveē Allahut? Thuaj! A edhe pse janė qė
nuk posedojnė asgjė e as nuk kuptojnė." Thuaj! I tėrė
shefati (ndėrmjetėsimi) i takon vetėm Allahut, i Tij
ėshtė pushteti i qiejve dhe i tokės, e mė vonė vetėm te
Ai ktheheni." Zumer, 43-44.
Allahu thotė: "Kush mund
tė ndėrmjetėsojė te Ai, pėrveē me lejen e Tij?" Bekare,
255.
15. Sqarimi se ata qė
adhurohen nė vend tė Allahut, nuk mund t’u sjellin
pėrfitim adhuruesėve tė tyre nė asnjė lloj forme, ashtu
siē thotė dhe Allahu i Madhėruar: "Thuaj! Thirrni ata,
tė cilėt i menduat pėr zota pėrveē Allahut!" Ata nuk
posedojnė sa njė grimcė as nė qiej, as nė tokė dhe as qė
kanė nė to ndonjė pjesė dhe Ai nuk ka prej tyre ndonjė
pėrkrahje. Dhe ndėrmjetėsimi nuk bėn dobi te Ai, pėrveē
atij tė cilit Ai i jep leje, e kur hiqet frika nga
zemrat e tyre (tė ndėrmjetėsuesve), ata thonė: ‘Ēfarė
tha Zoti juaj?’ (rreth shefatit). Ata (engjėjt e lartė)
thonė: ‘Tė vėrtetėn.’ (u dha leje). Ai ėshtė mė i Larti,
mė i Madhi.” Sebe, 22-23.
16. Sjellja e argumenteve
dhe shembujve tė cilat hedhin poshtė shirkun dhe
tregojnė pėrfudimin e mjerueshėm tė shirkut, si dhe bėn
qė njerėzit e logjikshėm tė largohen prej tij. Allahu
thotė: "Kush i pėrshkruan shok Allahut, ai ėshtė sikur
tė bjerė nga qielli e ta rrėmbejė shpendi, ose si ai tė
cilin e gjuan era e stuhishme nė ndonjė vend tė humbur."
Haxh, 31.