Askush nuk mendon se kemi nevojë t’ju flasim njerëzve për burrërinë apo të cekim cilësitë dhe vlerat e saj, sepse burrëria është një cilësi që të gjithë njerëzit e mençur e lavdërojnë atë.

Mjafton që kur do ta lavdërosh ndonjë njeri e cilëson atë me burrëri, ndërsa kur do ta nënçmosh dhe ta qortosh atë ia mohon atij burrërinë dhe i thua: p.sh.: ky nuk qenka burrë. A nuk është babai ai i cili kur e qorton fëmijën e tij i thotë: ‘ti, a nuk je burrë’ apo i thotë: ‘tani je bërë burrë’, ‘ti je ende fëmijë, ende nuk je bërë burrë’.

I shikon fëmijët sot se si flasin për burrërinë dhe si  bisedojnë në mes vete se çka do të veprojnë  kur do të rriten dhe të bëhen burra.

Njeriu sheh gjëra të çuditshme në moralin, sjelljen dhe natyrshmërinë e njerëzve, sheh gjëra që asnjëherë nuk të kanë rënë në mend, por asnjëherë nuk gjen një njeri i cili është i kënaqur që t’ia mohosh atij burrërinë.

Burrëria është një çështje që pajtohen të gjithë për të, muslimanë apo jobesimtarë, i devotshëm apo mëkatar. Jo vetëm kaq, por gjen edhe mendjelehtët dhe budallenjtë që mendojnë se budallallëku i tyre edhe ai është një lloj burrërie.

Burrëria tek arabët, në kohën i injorancës, ishte një gjë e trashëgueshme dhe e lavdëruar, pa marrë parasysh zhytjen e tyre në disa gjëra të ndaluara. Ata posedonin një moral dhe disa virtyte që i kishin të mbjella. Për këtë Allahu e dërgoi Pejgamberin në mesin e këtyre arabëve dhe tregoi se e ka dërguar të Dërguarin e Tij tek njerëzit më të mirë. Allahu i krijoi të huajt dhe arabët, mirëpo e zgjodhi të Dërguarin e Tij prej arabëve.

Në kohën e civilizimit, në kohën e luftës së kozmosit dhe yjeve, në kohën e teknikës dhe lidhjeve elektronike, është shndërruar bota në një fshat të vogël. Njerëzit u ngritën  në botën e materializmit, ndërsa humbën botën e shpirtërore, morale dhe të vlerave të larta. U ngjitën në kozmos, ndërsa  këmbët e tyre mbetën në shpresat e tyre të ulta. Realizuan materializmin, ndërsa ambiciet e tyre sillen rreth epsheve dhe dëshirave të tyre. “Ata janë si kafsha, por edhe  më të humbur.” Muslimanët, për fat të keq, trashëguan këto shkatërrime dhe këto gjëra  të pamoralshme nga të tjerët. Ata as civilizimin e tyre nuk mundën ta arrin e as nuk mbetën në burrërinë e tyre që ishin. Morali dhe tradita u shkri në botën e materializmit dhe për këtë është bërë e nevojshme që të flasim për cilësitë e burrërisë dhe t’ju përkujtojmë rinisë se ata duhet të jenë burra e jo fëmijë.

Në Kuran cilësitë e burrit kanë ardhur në disa ajete:

-Bartja e misionit dhe vështirësitë e bartjes së tij. Allahu thotë: “Ne nuk dërguam para teje vetëm se burra nga banuesit e qyteteve, të cilët i pajisëm me shpallje.” Jusuf, 109.

-Sinqeriteti në zbatimin e asaj që i kanë premtuar Allahut: “Prej besimtarëve kishte burra që vërtetuan besën e dhënë Allahut, e disa prej tyre e realizuan premtimin duke dhënë jetën dhe ka prej tyre që janë duke pritur (ta zbatojnë) dhe ashtu nuk bënë kurrfarë ndryshimi.” Ahzab, 23.

Mos angazhimi i tyre me ato gjëra që të pengojnë nga përmendja e Allahut dhe nga bota tjetër: “Ata janë burra që nuk i pengon as tregtia e largët e as shitblerja në vend për ta përmendur Allahun, për ta falur namazin dhe për ta dhënë zekatin, ata i frikësohen një dite kur do të tronditen zemrat dhe shikimet. (Ata i luten) që Allahu t'i shpërblejë më së miri për atë që punuan dhe për t'ua shtuar të mirat nga Ai. Allahu e dhuron pa masë atë që do.” Nur, 37-38.

-Dashuria për pastrim: “Ti mos u fal aty kurrë! Një xhami e cila që prej ditës së parë është themeluar në respekt ndaj Allahut (pa hile), është më e drejtë të falesh në të, aty ka burra që dëshirojnë të pastrohen mirë, e Allahu i do të pastrit.” Teube, 108.

Kuptimi i burrërisë do të thotë adhurimi i Allahut

Sa do që të arrij muslimani në shkencë dhe kulturë ai e di se Allahu nuk i ka krijuar njerëzit për asgjë tjetër vetëm që ta adhurojnë Atë. “Nuk i kam krijuar njerëzit dhe xhinët për asgjë tjetër vetëm që të më adhurojnë.” Dharijat, 56. Për këtë vlera e njerëzve dhe shkalla e tyre merret në bazë të realizmit të qëllimit për të cilin janë krijuar. Burrat në Islam peshohen në bazë të devotshmërisë dhe përmirësimit: “Më i miri prej jush është ai që është më i devotshëm.” Huxhurat, 13.

Plotësimi i burrërisë është në bazë të plotësimit të devotshmërisë dhe respektimit të Allahut. Devotshmëria dhe respektimi i Allahut i jep njeriut moral dhe e ngre shpirtërisht. Kështu pra, edhe Pejgamberi u dërgua që t’i plotësojë vlerat e moralit dhe tregoi se njerëzit më të mirë janë ata që janë të butë dhe sillen butë me njerëzit.

Njerëzit nga natyra e tyre janë të llojllojshëm

Njerëzit të cilët kanë shenjat e vërteta të burrërisë. Kur i ndriçon ata drita e imanit, shihen në ta disa gjurmë që nuk shihen tek të tjerët. Transmetohet nga Ebu Hurejre se Pejgamberi është pyetur se kush është njeriu më  fisnik dhe më i nderuar? Ka thënë: “Ai që më së shumti ia ka frikën Allahut.” I thanë Pejgamberit se nuk po të pyesim për këtë. Atëherë Pejgamberi u tha: “Njeriu më i mirë dhe më fisnik ka qen Jusufi, pejgamber i Allahut, biri i pejgamberit të Allahut, biri i mikut të Allahut.” I thanë se nuk po të pyesim për këtë. Tha Pejgamberi: “A për llojllojshmërinë e arabe po më pyesni? Njerëzit janë të llojllojshëm. Më i miri në Islam është ai që ka qenë më i miri në injorancën e vet, nëse e kuptojnë fenë.” Mutefekun alejhi.

Ata të cilët kanë udhëhequr në injorancë, ata udhëheqin edhe në Islam dhe ndikimi i tyre në fitoren e Islamit nuk është si ndikimi i të tjerëve.

Burrëria në mes të jashtmes dhe të brendshmes

Njerëzit vërehen në bazë të asaj që  e paraqesin. Nuk është pa tjetër disa që respektohen dhe nderohen që të jenë të denjë për respektim dhe nder. Ka mundësi njeriu të jetë prej miqve të Allahut, ndërsa njerëzit e nënçmojnë atë dhe nuk ia japin vlerën atij sa duhet. Mirëpo njeriut të mençur nuk i bën dëm nënçmimi i njerëzve kur e di që Allahu atë e do. Për këtë, Pejgamberi na udhëzon që mos t’i kufizojnë njerëzit vetëm në anën e jashtme të tyre, burrëria është e fshehtë para se të jetë e haptë. Transmeton Sehl ibën Sad se një njeri ka kaluar pranë Pejgamberit dhe Pejgamberi tha: “Çfarë thoni ju në këtë njeri?” Thanë se ia vlen të përmendet. Nëse kërkon fejesë të fejohet, nëse ndërmjetëson të ndërmjetësohet dhe nëse flet të ndëgjohet. Pejgamberi heshti, pastaj kaloi pranë Pejgamberit njëri prej fukarenjve të muslimanve. Pejgamberi iu drejtua shokëve të tij: “Çfarë thoni për këtë?” Thanë se nëse kërkon fejesë nuk ia vlen të fejohet, nëse kërkon ndërmjetësim mos t;i ndërmjetësohet dhe nëse flet mos të dëgjohet. Atëherë tha Pejgamberi: “Ky është prej më të mirëve që ka toka dhe të ngjashëm me të.”

Gjithashtu, nga Ebu Hurejra transmetohet se Pejgamberi ka thënë: “Ndoshta një njeri, i cili është i larguar nga dyert e njerëzve, sikur  të betohej në Allahun do t’i përgjigjet.” Muslimi.

Disa shembuj prej burrave të cilët e arritën këtë shkallë dhe dëshmoi i Dërguari i Allahut për këtë

Tregon Enesi (Allahu qoftë i kënaqur me të!) duke thënë se xhaxhai im Enes ibn Nedar mungoi në betejën e Bedrit dhe i tha Pejgamberit: “O i Dërguari i Allahut, unë mungova në betejën e parë që patëm me jobesimtarët. Nëse Allahu ma mundëson luftimin e jobesimtarëve do ta shohë Allahu se çka bëj me ta.” Kur erdhi lufta e Uhudit dhe u mundën muslimanët tha: “O Zot, unë kërkoj arsyetim për atë që vepruan shokët e Pejgamberit dhe distancohem nga ajo që vepruan jobesimtarët.” Pastaj kaloi pak përpara dhe takoi Sad ibën Muadh dhe i tha: “O Sad ibën Muadh, xheneti, pasha Zotin e Nedirit! Unë gjej erën e xhenetit pranë Uhudit.” Sadi tha: “Nuk pata mundësi ta bëj atë që bëri Enesi.” Enesi tha: “Kur shikuam pas luftës e gjetëm të vrarë që kishte marrë 80 e ca gjuajtje me shpatë apo me shtizë a shigjetë. E pamë të vdekur ku e kishin masakruar jobesimtarët. Askush nuk e njohu, përveç motës së tij në majën e gishtërinjve.” Pastaj Enesi tha: “Mendonim se ka zbritur për të dhe për disa të tjerë të ngjashëm si ai prej besimtarëve ajeti: “Prej besimtarëve kishte burra që vërtetuan besën e dhënë Allahut, e disa prej tyre e realizuan premtimin duke dhënë jetën dhe ka prej tyre që janë duke pritur (ta zbatojnë) dhe ashtu nuk bënë kurrfarë ndryshimi.” Ahzab, 23.

Enesi thotë së motra e tij ishte Rrebij, e cila ia theu dhëmbin e parë një gruaje. Pejgamberi urdhëroi për kisas (shpagim), ndërsa Enesi tha: “O i Dërguari i Allahut, pasha Atë i cili të dërgoi me të vërtetën, mos ia thyej dhëmbin asaj.” U pajtuan me kompensim dhe e lanë kisasin. I Dërguari i Allahut tha: “Ka disa prej robëve të Allahut, të cilët sikur të betohen në Allahun me një herë do t’ju përgjigjet.” Transmeton Buhariu.

Këta ishin të dobëtit në sytë e njerëzve, por kjo nuk iu bënte dëm atyre, pasi që ata tek Allahu kishin gradë të larta.

Nga Harithe ibën Vehb Hazai ka thënë e kam dëgjuar Pejgamberin duke thënë: “A dëshironi t’ju tregoj për banorët e xhenetit, çdo i dobët në sytë e të tjerëve, i cili sikur të betohet në Allahun do t’i përgjigjej me një herë. A dëshironi t’ju tregojë për banorët e zjarrit? Çdo arrogant, pengues dhe mendjemadh.” Transmeton Buhariu.

Ja edhe një shembull tjetër, për të cilin ka dëshmuar Pejgamberi për devotshmërinë e tij dhe pranim të duasë. Edhe pse ai  jetonte në mesin  e njerëzve, kurse ata që  i matin vetëm me anën e jashtme nuk kishte vlerë tek ata ky njeri.

Nga Esir ibën Xhabir ka thënë: “Çdo herë kur vinte ndonjë grup karvani prej Jemenit Umeri ibën Hatab pyste se a është në mesin  tuaj Uvejs ibën Amir, gjersa erdhi një ditë Uvejsi dhe u afrua Umeri dhe i tha: ‘A je ti Uvejs ibën Amir’ Po- u përgjigj. Tha Umeri: ‘Prej Muradit pastaj prej Karnit?’ Po- u përgjigj. I tha Umeri: ‘Ke qenë i sëmurë prej lebrozës dhe je shëruar përveç një vend sa një dërhem?’ Po- u përgjigj. I tha Umeri: ‘A e ke nënën gjallë?’ Po- u përgjigj. Tha Umeri: ‘E kam dëgjuar Pejgamberin duke thënë: ‘Do t’ju vijë juve Uvejs ibën Amir me grupet e Jemenit prej Muradit, pastaj prej Karnit, ka qenë i sëmurë prej lebrozës dhe është shëruar përveç një vend sa një dërhem, ka nënën gjallë, i cili sillet mirë me të. Sikur të betohet në Allahun, Ai do t’i përgjigjej menjëherë. Nëse ke mundësi që të kërkojë ai falje tek Allahu për ty, bëje atë.’ I tha Umeri: ‘Kërko tek Allahu të më falë mua!’ dhe ai kërkoi falje për të. I tha Umeri: ‘Ku dëshiron të shkosh?’ Tha: ‘Dëshiroj Kufën.’ I tha Umeri: ‘A ti shkruaj mëkëmbësit  atje për ty?’ Tha: ‘Jo dëshiroj të jem në pluhurin e njerëzve, kjo është më e dashur për mua.’ Tha: ‘Kur erdhi viti i ardhshëm, e bëri haxhin një njeri prej vendit ku banonte Uvejsi. U takua me Umerin, Umeri e pyeti për Uvejsin. Tha: ‘E kam lënë në shtëpi të leckosur, me pak ushqim në shtëpi.’ Atëherë Umeri tha: ‘E kam dëgjuar Pejgamberin duke thënë: ‘Do t’ju vijë juve Uvejs ibën Amir me grupet e Jemenit prej Muradit, pastaj prej Karnit, ka qenë i sëmurë prej lebrozës dhe është shëruar, përveç një vend sa një dërhem, e ka nënën gjallë, i cili sillet mirë me të. Sikur të betohet në Allahun, Ai do t’i përgjigjej menjëherë. Nëse ke mundësi që të kërkojë falje tek Allahu për ty, bëje atë.’ Shkoi ky njeri tek Uvejsi dhe i tha: ‘Kërko tek Allahu që të m’i falë gjynahet.’ Uvejsi i tha ti ke ardhur prej një udhëtimi të mirë, kërko që Allahu të m’i falë gjynahet mua.’ I tha njeriu Uvejsit: ‘Kërko nga Allahu që të m’i falë gjynahet.’ I tha: ‘Ti ke ardhur prej një udhëtimi të mirë, kërko tek Allahu të m’i falë gjynahet?’I tha Uvejsi a e ke takuar Umerin?’ Tha: po. Atëherë kërkoi falje për të. Kur e vërejtën njerëzit, të gjithë u drejtuan nga ai, kurse veshja e tij ishte një mantel. Çdo herë që e shihte ndonjë njeri thoshte prej Uvejsit kjo rrobe.” Transmeton Muslimi.

Nga Ebu Hurejra transmeton se Pejgamberi ka thënë: “Është shkatërruar robi i dinarit dhe i dërhemit dhe robi i barkut. Nëse i jep është i kënaqur e nëse nuk i jep hidhërohet. Është shkatërruar dhe ka humbur e nëse atij i futet një ferrë nuk ka mundësi ta nxjerr atë. Myzhde për  një rob, i cili kap frerët e kalit të tij në rrugën e Allahut, me flokë të shprishura dhe më këmbë të pluhurosura, nëse është në vëzhgim, në vëzhgim e nëse është rojë në rojë. Nëse kërkon leje nuk i jepet leja e nëse ndërmjetëson nuk i pranohet ndërmjetësimi.” Transmeton Buhariu.

Në Ditën e Gjykimit gjërat e jashtme fluturojnë me pronarët e tyre.

Transmetohet nga Ebu Hurejra se Pejgamberi ka thënë: “Në Ditën e Gjykimit do të vijë njeriu i madh i trashë, por nuk peshon tek Allahu as sa krahu i mushkonjës. Nëse do lexoje fjalën e Allahut: “Të tillët janë ata që nuk besuan argumentet e Zotit të tyre as takimin (ringjalljen) e Tij, andaj veprat e tyre shkuan huq dhe në Ditën e Gjykimit atyre nuk do t'u jepet kurrfarë vlere.” Kehf, 105. Transmeton Buhariu. Ndërsa në një transmetim tjetër: “Njeriu i trashë, i madh, i gjatë, ngrënës dhe pirës i madh.” 

Burrëria matet me anën shpirtërore më shumë se me anën trupore

Sikur që burrëria është e brendshme e jo e jashtme, gjithashtu ajo është më shumë shpirtërore se sa trupore. Ka shumë nga njerëzit të cilët kanë trup të zhvilluar dhe të shëndetshëm, ndërsa nuk gjen tek ai aspak cilësi të burrërisë. Ndërsa ka shumë që janë të gjymtë, të dobët në trup, megjithatë jeton me ambicie të burrërisë. Shembujt e selefëve në këtë janë të shumtë. Ky është Amër bin Xhemu, i cili vendosi që me këmbën e tij  që çalonte e ta fitoj në betejë xhenetin e Allahut. Ky shok i Pejgamberit mori pjesë në njërën prej luftërave në kohën e Pejgamberit edhe pse çalonte në këmbë. Me gjithë përpjekjet e bijve të tij që ta ndalonin nga pjesëmarrja në betejë pasi që edhe Allahu e ka arsyetuar mospjesëmarrjen e tyre në luftë, por ai kishte vendosur që të shkelë xhenetin me këmbën e tij çaluese.

                                          Përktheu: Shaban Murati

12.12.2006

 Vazhdon tema: "Disa kuptime të gabuara të njerëzve rreth burrërisë"