Përfundim i keq është që njeriu të vdesë duke qenë nga ata që ia kthyen shpinën rrugës së Allahut dhe morën nëpër këmbë dhe nuk i zbatuan atë që ishin të obliguar. Pra, s’ka dyshim se ky është përfundim i keq, gjë prej së cilës kanë frikë edhe të devotshmit dhe se vazhdimisht janë modest ndaj Zotit të tyre që t’i largojë nga kjo.

Tek disa persona kur atyre u afrohet vdekja paraqiten disa shenja, apo gjenden ne disa  gjendje, të cilat japin të kuptojmë se ky njeri ka përfundim të keq,  si  p.sh. mos shprehja me gojë e fjalës së dëshmisë (La ilahe il Allah), apo të mohojë që ta thotë këtë fjalë, apo  të flasë personi  në momentet e vdekjes fjalë të këqija apo të përmendë gjëra që janë të ndaluara,  që  jep  të kuptosh se shpirtin e ka të lidhur me këso gjëra, e të ngjashme, qofshin fjalë apo vepra të cilat argumentojnë devijimin nga feja e Allahut të Lartësuar. Këtu në këtë kontekst do të përmendim disa shembuj, prej tyre:

·                    Ibën Kajimi  (Allahu e mëshiroftë!) përmendi në librin e tij “El xheuabul kafi”, se një njeriu i ishte afruar vdekja  dhe atij i ishte thënë në momentet e vdekjes: “Thuaj La ilahe il Allah!” Ai ka thënë: “Kjo fjalë nuk më bën dobi, pasi unë nuk di që kam falë ndonjëherë namaz.” Dhe  nuk e tha këtë fjalë.

·                    Gjithashtu, imam Dhehebiu ka përmendur një njeri, i cili  ishte shoqëruar shumë me ata që pinin alkool, e kur i ishte afruar vdekja, i kishte ardhur një njeri që ta përkujtojë me  fjalën  e dëshmisë La ilahe il Allah  e ai ia ktheu këtij të fundit duke i thënë: “Pi  dhe  më shërbe mua!” dhe vdiq në këtë gjendje.

·                    Ibën Kajimi  tregon  për një njeri, i cili ishte i njohur që shumë e donte muzikën edhe gjithnjë këndonte, kur atij iu afrua vdekja  e përkujtuan me fjalën e dëshmisë La ilahe il Allah, ndërsa ai përsëriste në vete muzikën, duke bërë ta-ta-ta-ta, derisa vdiq  dhe  nuk e tha dëshminë e besimit.

·                    Gjithashtu, Ibën Kajimi tha: “Më kanë treguar  disa tregtarë  për një të afërm të tyre, të cilit ishte afruar vdekja e ata ishin prezent dhe filluan që ta përkujtojnë me fjalën La ilahe il Allah e ai thoshte: “Kjo  copë e stofit është e lirë, e kjo tjetra është material i mirë e kështu me radhë, derisa vdiq e asnjëherë nuk  e tha shehadetin. Lusim Allahun të na ruaj nga raste të këtilla!

·                    Në këtë kontekst do t’i paraqesim disa komente të Ibën Kajimt ku i bëri si rezyme e rasteve  të lartpërmendura:

Subhanallah, sa shumë raste të këtilla dëshmuan njerëzit për të marrë mësim, mirëpo raste që ne nuk i dimë janë edhe më shumë lidhur me ngjarje apo gjendje të njerëzve në momentet e vdekjes. Paramendo kur njeriu sa është gjallë dhe i fortë dhe e ka mendjen të shëndoshë  dhe ka fuqi të plotë për të menduar dhe analizuar, megjithatë shejtani po gjen rrugë të depërtojë tek ai dhe po e manipulon që të jetë në shërbim të tij, duke i bërë mëkat Allahut, dhe se e bëri të pa kujdesshme zemrën e tij ndaj përkujtimit të Allahut, gjuhën e tij e bëri që të mos e përmend Atë, gjymtyrët e tij mos të veprojnë në nënshtrim ndaj Tij. E si mendon  kur njeriut do t’i humb forca dhe se mendja dhe zemra e tij do të jenë të angazhuar me gjendjen në të cilën gjendet (bëhet fjalë kur atij i  vjen vdekja) apo me sëmundjet që ka në ato momente?! Këto janë raste për të marrë mend, duke e pasur parasysh se në këto momente shejtani  në maksimum mbledh forcën e tij dhe përqendrimin e tij dhe mundohet që  të  forcohet sa më shumë që ka mundësi që të arrijë qëllimin e tij tek ky njeri, ngase ky është  shansi i fundit për ndikim dhe se momentet kur më së shumti shejtani do të jetë i fortë janë çastet e vdekjes së njeriut, ngase momentet kur njeriu është më i dobët janë momentet e vdekjes. Pra, ka shumë njerëz që i nënshtrohen shejtanit në këto momente, mirëpo kemi edhe raste të tilla që Allahu i forcon në atë gjendje. Allahu  i Lartësuar thotë:

“Allahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët Allahu i bën të humbur. Allahu punon ç’të dojë.” (Ibrahim, 27) Pra, si ta bëjë Allahu të suksesshëm në këto çaste dikë, i cili tërë jetën e tij  e kaloi larg rrugës së Allahut dhe pasoi epshin e tij, ngase zemra e tij ishte larg Zotit të vet dhe e pakujdesshme për të, ishte rob i epshit të tij, gjuha e tij ishte e tharë nga të përmendurit e Allahut, gjymtyrët e tij ishin  jo të nënshtruara ndaj  Krijuesit të tyre, ndërsa angazhoheshin në mëkat ndaj Tij. E kjo është larg mendësh që të ketë ky njeri përfundim të mirë.

       Përfundimi i keq ndodh në dy gjendje (Zoti na ruajt!)

E para, ka të bëjë me zemrën dhe gjendjen e saj. Në këto çaste  dyshon ose mohon Zotin, kështu që atij i merret shpirti në këtë gjendje, që do të thotë se ky ka pengesë mes tij dhe Zotit e që do të rezultojë në një dënim të dhimbshëm e të përhershëm.

E dyta, është më e lehtë se e lartpërmendura e kjo është që të mbisundojë  në zemrën  e tij  në çastet e vdekjes dashuria ndaj ndonjë gjëje të kësaj bote, apo ndonjë epshi të ndaluar dhe  kjo gjë i parafytyrohet në zemrën e tij, ngase njeriu vdes në atë që ka jetuar, dhe nëse ka qenë njeri që ka punuar me kamat do t’i përfundohet jeta e tij me këtë, e nëse ka qenë prej atyre që gjatë jetës kanë konsumuar narkotik apo gjëra të tjera të ndaluar, siç janë: muzika, shikimi i fotografive të ndaluara, padrejtësia ndaj njerëzve e të ngjashme me to, do t’i përfundohet jeta me këto punë, pra me diçka që vërehet përfundimi i keq i tij. Mirëpo, nëse ky njeri, në esencë, ka besimin, atëherë do të jetë i rrezikuar  nga një dënim  prej Allahut të Lartësuar.

                               Shkaqet e përfundimit të keq

Pra me anë të kësaj që përmendëm më lartë mësohet se përfundimi i keq  kthehet tek disa shkaqe të mëhershme e që ia vlen të kemi kujdes nga to, e prej më të mëdhenjve prej tyre janë:

     Njollosja e besimit të pastër. Ai që nuk e ka besimin e pastër  do t’i paraqiten pasojat e tij atëherë kur ky ka nevojë më së shumti për të (besimin) dhe se nuk do ta ketë përforcimin  nga ana e Allahut.

     Angazhimi  i vetëm me këtë botë dhe lidhja ngushtë me të.

     Devijimi nga rruga e Allahut si dhe kthimi i shpinën së udhëzimit të  Tij.

    Vazhdimësia në mëkate, si dhe mishërimi me to, ngase nëse njeriu ka qenë i lidhur me diçka gjatë tërë jetës së tij, atij do t’i kthehen kujtimet e kësaj gjëje në momentet e fundit, në shumicën e rasteve.

Ibën Kethiri thotë se mëkatet dhe epshet do ta nënçmojnë njeriun në çastet e vdekjes, po ashtu do ta ketë edhe nënçmimin dhe poshtërimin e shejtanit. Paramendo kur tani i bëhen dy poshtërime  dhe në anën tjetër imani i dobët që do të jetë ky rezultat i barabartë me përfundim të keq. Allahu thotë: “E djalli është ai që njeriun e humb dhe e lë të vetmuar.” ( Furkan, 29)

Duhet ta dimë se përfundimi i keq nuk vjen duke pasur zemër të mirë e punë të mira, fjalë të mira, ngase asnjëherë nuk është dëgjuar një gjë e tillë, por vjen me brendësi (zemër) të keqe dhe me vepra të këqija, apo involvimi në mëkate të mëdha, ose marrja guxim për të bërë krime e mizori, gjë që këto gjëra mund ta mundin atë  deri në momentet e vdekjes e të vdesë pa u penduar.

Vëlla i dashur!

Ia vlen për njeriun e mençur që  të ketë kujdes e të mos mishërohet me ndonjë haram e anën tjetër ia vlen që ai t’i angazhojë zemrën, gjuhën, gjymtyrët e tij në përmendje të Allahut dhe të jetë i nënshtruar Allahut kudo që të jetë. Për hir të këtij, momenti final të tij se nëse poshtërohet (në momentin e vdekjes) do të jetë gjithmonë i poshtëruar.

O Zot, na i bë punët tona më të mira përfundim i jetës sonë dhe jetën më të mirë në fundin e saj dhe ditët më të mira kur të takojmë Ty dhe  na bë të suksesshëm  neve që të veprojmë mirë dhe t’i largohemi mëkateve!

Përktheu: Nusret Shiti

20.06.2006