Falenderimet dhe lavdėrimet janė pėr Allahun,
Zotin e gjithė botėve. Paqja, mėshira dhe
bekimet janė pėr Muhamedin, familjen dhe shokėt
e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
Thėnia mė
e vėrtetė ėshtė thėnia e Allahut, ndėrsa
udhėzimi mė i mirė ėshtė udhėzimi i Muhamedit
(Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi tė!)
Veprat mė tė kėqija janė ato tė shpikurat, ēdo
shpikje ėshtė bidat dhe ēdo bidat ėshtė
lajthitje, e ēdo lajthitje tė ēon nė zjarr.
Tė
nderuar besimtarė!
Gjėja mė
e mirė ėshtė dėshira dhe vullneti pėr ta
korrigjuar dhe pastruar shpirtin nga gjėrat e
pista, si: shirku dhe mėkatet. Njė detyrė
serioze kjo, qė e kishin mbi vete tė dėrguarit e
Allahut tė Lartėsuar tė cilėt pastruan veten me
fenė e Allahut tė Lartėsuar.
“Pa
dyshim
se do
tė
jetė i
shpėtuar ai
qė ėshtė pastruar (nga politezmi, duke iu
pėrmbajtur besimit islam), qė e pėrkujton emrin
e Zotit tė tij dhe plotėson namazin.”
(A’la,
14- 15)
Pejgamberėt ia mėsuan edhe tė tjerėve format dhe
mėnyrat e pastrimit. Allahu i Lartėsuar thotė:
“Ėshtė
e vėrtetė se Allahu u ofroi mirėsi tė madhe
besimtarėve, kur Ai dėrgoi ndėrmjet tyre njė tė
dėrguar (Muhamedin) nga mesi i tyre, qė atyre
t’u lexojė shpalljen e Tij (Kuranin), duke i
pastruar ata (nga gjynahet e tyre) dhe duke ua
mėsuar Librin (Kuranin) dhe Hikmetin (urtėsinė
dhe sunetin), edhe pse para kėsaj ata kan qenė
nė humbje tė qartė.”
(Ali Imran,
164)
Pejgamberėt
e Allahut tė Lartėsuar kishin pėr detyrė qė t’ua
mėsojnė njerėzve besimin dhe t’i ndihmojnė nė
pastrimin nga mėkatet. Kėshtu qė, kėtė
pėrgjegjėsi duhet ta ndiejė nė vete ēdo
musliman, e nė veēanti thirrėsat islam,
pedagogėt, mėsuesit, etj.
Lus Allahun e Lartėsuar qė tė na ndihmojė nė
pastrimin dhe edukimin e shpirtėrave!
Tė nderuar muslimanė! Dėshiroj t’ju pėrmend
rėndėsinė e pastrimit shpirtėror.
Allahu i Lartėsuar dėrgoi pejgamberė dhe zbriti
libra, me tė vetmin qėllim qė t’i ofrojė lehtėsi
dhe komoditet nė edukimin, korrigjimin dhe
pastrimin e shpirtėrave, e kjo arrihet vetėm
duke kuptuar obligueshmėrinė e adhurimit nė
Allahun e Lartėsuar.
“Me pastrim shpirtėror kuptohet dėlirėsia e
vetes nga ēdo gjė e prishur, duke kultivuar tė
mirėn, e kjo realizohet duke besuar dhe vepruar.”
Vetja e pastruar me receptin islam, meriton tė
cilėsohet me cilėsitė mė tė larta nė kėtė botė
dhe nė botėn tjetėr tė shpėrblehet me ēdo tė
mirė.
Kurani na bėnė me dije mė shumė se njė herė se
shpėtimi i tė gjithėve ėshtė i mvarur me
pastrimin shpirtėror, ndėrsa ēdo humbje dhe
dėshtim ėshtė me pėrdhosjen e vetvetes. Allahu i
Lartėsuar pastrimit i jep rėndėsi tė veēantė nė
suren Shems, ku veēon shtatė krijesa duke
pėrsėritur betimin:
“Pasha
diellin dhe shkėlqimin (dritėn) e tij! Pasha
hėnėn kur vjen pas tij! Pasha ditėn kur ai (dielli)
e shndėrit! Pasha natėn kur ajo e mbulon atė (dritėn
e diellit)! Pasha qiellin dhe Atė qė e ndėrtoi
atė! Pasha tokėn dhe Atė qė e shtriu atė! Pasha
nefsin (njeriun) dhe Atė qė e krijoi atė! Dhe ia
mėsoi se cilat janė tė kėqijat dhe tė mirat e
tij. Pra, ka shpėtuar ai qė e pastroi vetveten.
E ka dėshtuar ai qė e prishi (poshtėroi)
vetveten.”
(Shems, 1-10)
Allahu i Lartėsuar i thotė Musait (alejhi selam)
kur e dėrgoi te Faraoni:
“Shko
te Faraoni! Vėrtet, ai e ka tepruar (nė mohim,
nė politeizėm, nė mėkate) Thuaj atij: A do tė
pastrohesh (nga mėkati i politeizmit)? Tė
udhėzoj drejt te Zoti yt, e ti t’ia keshė frikėn
Atij!”
(Naziat,
17-19)
Pra, Islami urdhėroi pastrimin e njeriut nga
politeizmi, krimi, mohimi, mėkati, njėkohėsisht
edhe tregoi mėnyrėn e realizimit tė tij. Allahu
i Lartėsuar thotė:
“Po kėshtu, Ne ta shpallėm edhe
ty (o Muhamed) shpirtin (Kuranin) me urdhėrin
Tonė. Ti nuk ke ditur ēfarė ėshtė libri (Kurani)
as ē’ėshtė imani (besimi), por Ne atė (Kuranin)
e bėmė dritė, me tė cilėn tė udhėzuam nė rrugė
tė drejtė atė qė dėshirojmė prej robėrve Tanė.
Dhe padyshim, ti (Muhamed) po udhėheq (njerėzimin)
nė udhėn e drejt (nė Islam).”
(Shura, 52)
Padyshim,
Kurani i shpallur Muhamedit (Paqja
dhe bekimet e Allahut qofshin mbi tė!)
ėshtė shpirt qė gjallėron zemrat, ėshtė bazė pėr
jetė, po ashtu, ėshtė edhe dritė qė ndriēon
errėsirat.
“Vallė,
a ėshtė njėsoj
si ai
i cili ishte i vdekur (me mosbeim),
ndėrsa Ne e ngjallėm (me besim) dhe i dhamė
dritė (besimin), me tė cilėn ai ecėn mes
njerėzve, si ai qė ka mbetur nė errėsirė (
mosbesim) dhe nuk mund tė dalė (shpėtojė nga ajo)!?”
(Enam, 122)
Njeriu ėshtė i vdekur pa besimin e drejtė nė
Allahun e Lartėsuar, pa dyshim qė Islami i jep
jetė dhe kuptim se ėshtė shpirt dhe dritė
udhėzimi pėr ta kuptuar tė vėrtetėn nga e
pavėrteta dhe tė mirėn nga e keqja. Fjalėt e
Allahut tė Lartėsuar janė ilaē shėrues i
sėmundjeve tė zemrės.
“O
ju njerėz! Juve ju erdhi nga
Zoti
juaj njė kėshillė (Kurani) dhe shėrimi (i
padijes, dyshimit) qė gjendet nė gjokset tuaja (nė
zemra) dhe udhėzim e mėshirė pėr besimtarėt.” (Junus,
57)
Tė nderuar muslimanė! Po ju
pėrmend tani sėmundjet
e zemrės.
Sėmundejt qė godasin zemrėn janė dy lloje:
1.
Sėmundjet e dyshimit nė besim.
2.
Sėmundjet e epsheve, dėshirave.
Kėto dy forma ēorientojnė jetėn dhe aktivitetin
e besimtarit, pėr tė rezistuar nga kėto, atėherė
ai duhet t’i kthehet Shpirtit-Kuranit, qė ėshtė
fjalė e Allahut tė Lartėsuar, duke mėsuar dhe
kuptuar kėshillat e Tij.
Besimtari posedon dy fuqi qė Allahu i Lartėsuar
ia ka dhuruar dhe me to mund tė rezistojė, e ato
janė:
E para:
Forca e tė kuptuarit dhe vizionit.
Besimtari me anė tė kėsaj fuqie tė dhuruar nga
Allahu i Lartėsuar mund tė formojė vizion tė
qartė mbi mėsimet e Allahut tė Lartėsuar dhe tė
Dėrguarit tė Tij. Kėshtu, sėmundjet e dyshimit
dhe dėshirave me diturinė hyjnore mund t’i
pengojė apo t’i largojė.
E dyta:
Forca e vullnetit. Qėllimi, vendosmėria
dhe veprimi duke u ushqyer me vullnetin e mirė e
ndihmojnė besimtarin pėr tė gjallėruar me
udhėzimet islame dhe forcuar lidhjet me Allahun
e Lartėsuar.
Kur forca e tė kuptuarit dhe vullnetit
harmonizohen, atėherė besimtari i pėrgjigjet
Allahut tė Lartėsuar me bindshmėri tė plotė.
“O
ju qė besuat! Pėrgjigjuni Allahut (duke iu
bindur Atij) dhe tė dėrguarit Muhamedit) kur Ai
ju fton pėr atė qė ju jep juve jetė
(ju ngjall) dhe dijeni se Allahu ndėrhyn
ndėrmjet njeriut dhe zemrės sė tij. Tek Ai do tė
tuboheni!”
(Enfal, 24)
Shenjat e metodės islame nė riparimin
shpirtėrave njerėzorė
Kategoria intelektuale, nė tė kaluarėn dhe tani,
harxhuan mund tė madh pėr tė gjetur formulėn e
riparimit tė vetes sė njeriut. Provuan metodat
filozofike tė filozofeve antik, mesjetar dhe
modern, duke e preferuar metodėn mistike (sufiste),
por pėrsėsi rezultati dėshtoi, sepse i gjithė
angazhimi i tyre ishte mbėshtetur nė prova
eksperimentale dhe kjo ndikoi nė vėshtirėsinė e
riparimit dhe ngritjes shpirtėrore.
Dhe sė fundi, mbeti metoda islame me frymėzim
nga Allahu i Lartėsuar, metodologji e vetme,
nėse pėrputhet dhe pranohet prej besimtarit,
atėherė duken rezultatet dhe frutet e mira.
Nė vazhdim po i prezantojmė disa shenja:
-
Kurani dhe suneti janė zbulues mė tė mirė tė
lumturisė.
Kur besimtari sigurinė, qetėsinė, rahatinė e
kėrkon nė Kuran dhe sunet, atėherė ka shijuar
ėmbėlsinė e lumturisė. Vetėm Allahu i Lartėsuar
na ka ofruar formulėn e saktė tė fatbardhėsisė,
ku besimtari shijon lumturinė nė dynja dhe
ahiret. Disa prej njerėzve menduan se lumturia
nė dynja mund tė shijohet duke u kėnaqur me
llojet e ushqimeve, pijeve, veshmbathjeve,
pozitės, pasurisė, martesės, autoritetit, etj.
Kush mendon nė gjendjen e kėtyre, sheh se kėta
janė nė nivel tė ulėt tė njohjes sė qėllimit tė
krijimit dhe njėkohėsisht nuk e kanė shijuar
ėmbėlsinė e besimit.
“Ndėrsa
ata qė janė tė lumtur do tė jenė nė xhenet
pėrgjithmonė sa tė jenė qiejt dhe
toka, vetėm si tė dėshiroj Zoti yt, dhuratė pa
pėrfundim.”(Hud,
108)
-
Ruajtja e mendjes dhe zemrės nga pėshpėritjet e
shejtanit.
Mendja dhe zemra ēdo herė sulmohen me shigjetat
e dyshimit, pėshpėritjes sė shejtanit, me qėllim
qė ta dezorientojė nė jetė dhe aktivitet, duke e
motivuar dhe lėvizur drejt sė keqes.
“Dhe thuaj: O Zoti im! Tė mbėshtetem Ty (tė
mė ruash) nga pėshpėritjet e shejtanit! Tė
mbėshtetem Ty, o Zoti im, qė ata tė mos mė
afrohen!” (Muminun, 97-98)
Kur besimtari i pėrmbahet kėshillave tė Allahut
tė Lartėsuar, atėherė shejtani nuk mund tė ketė
fuqi dhe tė ndikojė nė jetėn e besimtarit.
“Vėrtet, ai (shejtani) nuk ka kurrfarė fuqie
kundėr atyre qė besuan dhe i janė mbėshtetur
Zotit tė tyre.” (Nahl, 99)
- Baza e pastrimit shpirtėror ėshtė qė ajo tė
bėhet mbi teuhidin (njėshmėrinė) nė Allahun e
Lartėsuar.
Islami ēdo adhurim e kėrkon qė tė jetė i pastėr
vetėm pėr hir tė Allahut tė Lartėsuar. Ky ėshtė
boshti ku besimtari duhet ta dorėzojė zemrėn,
ndjenjėn dhe veprėn. Po ashtu, duhet ditur se
Islami kėrkon qė tė jemi ripėrtrirės sė imanit.
Besimi, ashtu siē ngrihet dhe shtohet tek
besimtari, po ashtu edhe mund tė bjerė nė
nivelin mė tė ulėt. Besimtari le tė ndalet e le
tė mendojė pėr suren Fatiha, ku ēdo herė e
pėrsėrit udhėzimin, duke thėnė:
اهْدِنَا الصِّرَاطَ
الْمُسْتَقِيمَ (6)
“Na
udhėzo ( na drejto) nė rrugėn e drejtė.” (Fatiha,
6)
Lutjet
e drejtuar tek Allahu i Lartėsuar ndikojnė qė
zemra tė pastrohet dhe tė orientohet nė rrugėn e
drejt. Nga
suneti veēojmė duatė (lutjet):
اللهم مصرف القلوب صرف قلوبنا على طاعتك
“Allahu im qė ndryshon (lėviz) zemrat,
drejtoi zemrat tona nė nėnshtrimin Tėnd!” (Transmeton
Muslimi)
اللهم اجعل في قلبي نورا..
“Allahu im, mė jep dritė nė zemrėn time!”
(Transmeton Buhariu dhe Muslimi)
Duke kėrkuar falje nga Allahu i
Lartėsuar dhe duke e dėshiruar nėshtrimin e Tij
jemi duke ecur rrugės sė
pastrimit shpirtėror.
Tė nderuar muslimanė!
Sot individi, grupet, shoqėritė e ndryshme
vuajnė pėr udhėzim dhe qasje tė drejtė, sepse
nuk kanė sistem tė pėrkryer qė mbron
shpirtėroren dhe e pėrmirėsom atė. Sisteme, qė
pėrparėsi ka vetėm meteria dhe ajo konsiderohet
ēdo gjė. Sot kėto kanė pushtuar me dhunė qenien
njeri dhe e kanė bėrė tė varfėr nė aspektin
shpirtėror. Njeriu nė pėrgjithėsi dhe besimtari
nė veēanti ka nevojė tė domosdoshme pėr orientim
tė drejtė dhe qė plotėson dhe ushqen nevojat e
tij shpirtėror. Kjo mund tė shijohet vetė nė
dritėn e udhėzimit islam. Pėrpiquni qė kėto
udhėzime t’i jetėsoni, besimtarė tė nderuar!
Allahu im! Ushqeji zemrat e besimtarėve me
udhėzim tė drejtė nė Kuran dhe sunet, qė ta
gėzojnė lumturinė nė dy botėrat. Allahu im! Na
mundėso orientimin e drejtė dhe na ruaj nga ēdo
e keqe pėshpėritėse!