Tekstet e
sheriatit dhe gjendjet e profetėve e pasuesit e tyre
nėpėr tė gjithė historinė, kanė treguar se sprovat e
godasin njeriun nė saj tė besimit, ndaj dhe njerėzit qė
sprovohen mė shumė janė ata me besim mė tė madh e mė tė
fortė.
Sad ibėn
Ebi Uakas -Allahu qoftė i kėnaqur me tė!- ka thėnė: “Njė
herė i thashė tė Dėrguarit tė Allahut (Paqja dhe bekimi
i Allahut qofshin mbi tė!) se kush janė njerėzit me
sprova mė tė mėdha? Ai mė tha: ‘Profetėt pastaj ata tė
cilėt janė poshtė tyre nė gradė.’ Kėshtu sprovohet
njeriu nė saj tė besimit qė ka. Nėse besimi i tij ėshtė
i fortė shtohen dhe sprovat, por nėse besimi i tij ėshtė
i dobėt atėherė sprovohet nė saj tė besimit qė ka dhe
sprovat vazhdojnė ta godasin robin deri sa tė arrijė
njeriu tė ecė nėpėr tokė e ai nuk ka kurrfarė gjynahu."
Nesai, Kubra: 7481, Tirmidhiu: 2397, Ibėn Maxhe: 4023,
Ahmed: 1481, hadithi ėshtė i saktė.
Porse
Allahu i Madhėruar ua shton sprovat kėtyre njerėzve edhe
pse ata janė tė dashurit dhe miqtė e Tij pėr disa arsye,
prej tyre mund tė pėrmendim:
1.
Bartja e kėsaj feje dhe pėrcjellja e saj tek njerėzit
ėshtė pėrgjegjėsi e madhe dhe detyrė e vėshtirė. Ajo ka
nevojė pėr synime tė larta, vendosmėri tė madhe e tė
patundur dhe individė tė fortė e tė durueshėm, nė mėnyrė
qė ta ēojė nė vend kėtė pėrgjegjėsi dhe tė jetė i
gatshėm
qė tė kapėrcejė pengesat e tė
zgjidhi problemet.
Sprovat
tė cilat i vijnė besimtarit nė kėtė botė e skalitin dhe
e pastrojnė besimin e tij, si dhe e forcojnė dhe e
rrisin atė.
Ato i
mundėsojnė besimtarit qė tė pėrballojė lodhjet, pengesat
e fatkeqėsitė, si dhe me anėn e tyre arrihet fitorja dhe
pėrqendrimi, krenaria dhe sundimi. Kjo pėr vet faktin se
arritja e fitores pa mundime e dhimbje ėshtė e largėt e
nėse arrihet ajo ikėn shumė shpejt dhe Allahu i
Madhėruar thotė:
"Kėshtu pra, dhe po tė kishte qenė Vullneti i Allahut,
Ai Vetė do t’i kishte ndėshkuar ata sigurisht (pa ju).
Por (Ai ju lė tė luftoni nė Rrugėn e Tij), me qėllim qė
t’ju provojė ju, disa me disa tė tjerė." Muhamed, 4.
Njė herė
imam Shafiun -Allahu e mėshiroftė- e pyetėn: “Ēfarė
ėshtė mė mirė pėr dikė, t’i jepet pozitė nė tokė apo tė
sprovohet?” Ai tha: “Nuk i jepet askujt pozitė pa u
sprovuar." Zadu el-Mead: 3/14.
Allahu i
Lartėsuar i sprovoi profetėt e Ulul Azmit (profetėt e
vendosmėrisė e sakrificės) dhe kur ata bėnė durim Ai
bėri qė tė sundojnė e triumfojnė nė tokė dhe nuk ka
dyshim se prijėsia nė fe arrihet me durim dhe
vendosmėri. Allahu i Lartėsuar thotė:
"Dhe Ne bėmė nga mesi i tyre prijės duke udhėzuar nėn
Urdhrin Tonė kur qenė tė duruar dhe gjithnjė besuan me
vendosmėri nė Ajetet Tona (provat, shenjat, shpalljet
Tona)."
Sexhde, 24.
2. Kėta
njerėz tė lartė i zgjodhi Allahu qė tė mbajnė kėtė fe
dhe ta pėrcjellin e tė ftojnė nė tė. Ata nuk janė si tė
tjerėt, tė pavėmendshėm e egoistė, tė cilėve nuk u
interesojnė vetėm se interesat personale dhe pėrfitimet
e pėrkohshme tė kėsaj jete, porse ata qėndrojnė me
njerėzit dhe bėjnė durim ndaj mundimeve tė tyre, duke u
pėrpjekur qė ata tė gjejnė rrugėn e udhėzimit.
Kėta
njerėz gjithmonė pėrpiqen qė t’i kėshillojnė njerėzit e
t’i mėsojnė ata si dhe ia kushtojnė njė pjesė tė kohės
dhe mundit tė tyre edukimit dhe pėrmirėsimit tė moraleve
tė tyre.
Pra, kur
gjendja e kėtyre njerėzve ėshtė e tillė, sigurisht qė do
tė pėrballohen me mundime, si shkak i injorancės sė
shumė njerėzve, tė cilėt ata i ftojnė pėr tė mirė dhe i
ndalojnė nga e keqja.
Kėta
njerėz do tė sprovohen me sprova, tė cilat nuk iu
paraqiten atyre tė cilėt e kanė lėnė pas dore kėtė
detyrė dhe qė u pėlqen mė shumė rehatia, sesa pėrpjekja
dhe sakrifikimi.
3.
Sigurisht qė profetėt dhe pasuesit e tyre janė njerėzit
me gradė mė tė lartė dhe mė tė nderuarit nė kėtė botė
dhe nė botėn tjetėr. Nuk ka dyshim se mirėsitė qė Allahu
u dhuron atyre janė tė panumėrta dhe, sigurisht qė
sprovat janė si pasojė e kėtyre begative dhe mirėsive qė
atyre u vijnė . Shiko Fethu el-Bari: 10/112.
Nga ana
tjetėr ata janė drejtuesit e popujve dhe prijėsit e
tyre, janė ata tė cilėt u tregojnė njerėzve rrugėn pėr
tek Allahu dhe janė shembuj pėr njerėzit, andaj dhe nuk
ėshtė habi qė shigjetat tė drejtohen nga kėta njerėz e
tė mundohen nga armiqtė e fesė me mundime tė ndryshme.
Kur
shohin besimtarėt e thjeshtė sprovat e shumta me tė
cilat pėrballohen kėta individė u lehtėsohen atyre
sprovat qė i kapin dhe u shtohet durimi, si dhe u bėjnė
ballė atyre duke i marrė ata shembull nė durueshmėrinė
dhe pėrpjekjen qė ata bėjnė.