Zotin e vetëm në dorën e të Cilit është gjithçka e falënderoj. Paqja, mëshira, falja e Zotit qofshin mbi të Dërguarin e tij, Muhamedin (salallahu alejhi ue selem) të cilin Zoti e dërgoi për të thirrur në drejtësi, pasi që botën e kishte kapluar errësira e padrejtësive.

Në më të shumtën e rasteve termi i agjërimit shoqërohet me "Muaji i Ramazanit". Pyetja që e ushtron vetveten është:

Ç’është ky muaj dhe pse pikërisht ky emër? A nuk mjaftojnë emrat e muajve të njohur? Pse ky muaj është gjithmonë në lëvizje?

Është më se  e drejtë të thuhet se Islami shumicën e adhurimeve e ka lidhur me vitin hënor, që përbëhet nga 355 ditë, do me thënë 10 ditë më pak se viti diellor. Ai përbëhet si diellori nga 12 muaj, ndërsa vetë muaji fillon me hënën e re deri sa të plotësohet dhe të kthehet dhe një herë në gjendjen fillestare. Për shkak të diferencës 10 ditore këto muaj gjithmonë janë në lëvizje.

Sikur Islami me këto adhurime nuk deshi të bjerë ndesh me faktin se ç'do gjë në këtë univers është në lëvizje duke filluar me galaktikat e duke mbaruar me grimcat më të vogla atomet, elektronet. Po kështu dhe Islami me adhurimet që e zbukurojnë atë janë një bashkësi konform këtij ligji.

Dijetari i famshëm Ibnul Kajim me të drejtë thotë: "Dije se nuk ka gjë në këtë univers që qëndron në gjendje konstante, qoftë në natyrë qoftë në fe…çdo gjë është në lëvizje..." duke qartësuar kështu natyrën e kësaj feje dhe përshtatshmërinë e saj për të qenë feja, profetësia mbyllëse e të gjithë profetësive. Mirëpo arabët për ato gjëra që kanë nevoje të jenë të pandryshueshme, si p.sh.: të mbjellat, të korrat etj. Për këtë ata përdornin lindjen dhe perëndimin e grup yjeve të caktuara të cilat arrijnë në 12 dhe kanë afat të caktuar shfaqje (lindje) dhe zhdukje (perëndim). Dihej se në kohën e demit piqeshin palmat e kështu me radhë, si emrat e shenjave të horoskopit, por jo me kuptimin e horoskopit të trajtuar në kohën që jetojmë, ngaqë Islami e sheh horoskopin dhe çdo gjë të ngjashme me të që parashikon të ardhmen si vepra më e rëndomtë dhe që bie ndesh me Islamin sa që njeriu mund të përjashtohet nga rrethi i Islamit për këtë shkak.

Në një kontekst tjetër qenia e këtij muaji i lëvizshëm është një mënyrë demonstrimi të mëshirës hyjnore, urtësisë, drejtësisë absolute që buron nga Zoti i vërtetë, Krijuesi i qiejve dhe tokës, kështu që njeriu nuk ka pse të ngutet në asnjë lloj gjykimi pa u konsultuar. Nëse ky muaj do të ishte, për shembull në rastin tonë na intereson dhjetori nga që dita në të është e shkurtër dhe e ftohtë, po të tjerët në anën jugore të polit atyre gjithmonë agjërimi do t’u vinte në ditët më të nxehta dhe kohën më të gjatë të vitit. Drejtësia dhe Mëshira hyjnore është e shpërndarë në të gjithë njëlloj, të gjithë të ndiejnë etjen dhe urinë në të gjitha stinët.

Jo se Zotit i nevojitet një gjë e tillë, po si  sprovë dhe si argument për besimin që fshihet në zemra. P.sh.: 2 njerëz të shëndetshëm që të dy në punë private apo shtetërore ose të papunë, të dy pretendojnë se besojnë, kur sheh njëri prej tyre agjëron e tjetri jo, pa futur këtu argumentet logjikë, fetare po vetëm me logjikën e shëndoshë do të themi se ai që agjëron prej tyre është i shtyrë nga një besim për të bërë një vepër të tillë ose ç'kuptim do të kishte ndalimi i tij nga ngrënia, pirja etj.

Të quajturit e këtij muaji Ramazan nuk është veçse një emër si gjithë emrat e tjerë, pavarësisht nga kuptimi, e rëndësishme është që ky emër për shqiptarët është bërë më se i njohur, madje anekënd botës.

Për para se të flisja për agjërimin e këtij muaji desha të flas pak për vetë termin agjërim. Folja agjëroj, agjëron dihet prej të gjithëve. Agjërimi është një lloj privimi i përcaktuar në kohë të caktuar me qëllim të përcaktuar. Pra, agjëruesi ëshë i privuar nga disa gjëra që në origjinë janë të lejuara për të dhe d.m.th e këtij fakti është tepër e lartë, sepse nuk mund të përfytyrohet një person i cili privohet nga disa gjëra që i ka hallall (të lejuara) e mos ta agjërojnë veprat e tij, qëndrimet e tij nga gjëra të cilat në origjinë i ka haram (të ndaluara).

Agjërues që i ndalon vetes së tij ujin dhe merr për gojë të tjerët nuk mund të përfytyrohet. Këtu vërehet drejtësia vërtetësia dhe sa me vend është thënia e Muhamedit (salallahu alejhi ue selem) i cili nuk fliste nga vetja e tij, por çdo gjë i shpallej, kur thotë: "Sa e sa agjërues nuk meritojnë prej agjërimit veçse etjen dhe urinë".

Apo në një thënie tjetër: "Ai që nuk heq dorë nga shpifja dhe gënjeshtra dhe të vepruarit me to nuk ka pse të agjërojë duke u privuar nga të ngrënët dhe të pirët" Pra, agjërim dhe edukim. Ndërsa në terminologjinë fetare: agjërimi është privim nga të ngrënët dhe të pirët, marrëdhënieve intime, me qëllim si adhurim ndaj Zotit nga agimi deri në perëndim të Diellit.

"Si adhurim ndaj zotit" e them këtë se shumë njerëz agjërojnë dikush për mbarësi, dikush për shkak të shoqërisë, dikush tjetër për mjekësi ,dikush për hobi, u themi të gjithë këtyre që të agjërojmë me qëllim si adhurim ndaj Zotit, e ju po mundoheni se po mundoheni pse të mos merrni shpërblim?

"Nga agimi" koha kur shfaqet shiriti i dritës së mëngjesit në horizont dhe jo nga lindja e Diellit.

"Deri në perëndim të Diellit" koha kur të perëndojë dielli d.m.th të humbasë nga horizonti dhe jo derisa të shfaqen yjet siç besojnë disa.

Agjërimi sigurisht nuk është diçka që nuk njihet vetëm të muslimanët, po edhe te popujt përpara tyre dhe obligimi i tij nuk është diçka e re për njerëzimin në kohët e lashta dhe në kohët moderne. Do t’i referohemi një ajeti kuranor që flet për këtë: "O ju të cilët keni besuar! (Në Allahun, Muhamedin, Kuranin, Ditën e Ringjalljes ) Zoti juaj ka bërë obligim agjërimin për ju, ashtu siç e pati bërë atë obligim për ata që ishin përpara jush, që të jeni (me kryerjen e këtij obligimi) të devotshëm."

O ju myslimanë, mos t'ju vijë çudi nga një obligim i tillë, adhurimi i ri kushtuar Zotit të gjithësisë nuk është diçka e re, por diçka e njohur për popujt përpara jush, kështu që ju konkurroni, garoni me ata, mirëpo duke mos i ndryshuar agjërimit qëllimin, kuptimin dhe origjinalitetin. E them këtë se po t'i shohësh disa që agjërojnë hanë dhe pinë disa gjëra gjatë agjërimit duke pretenduar se u lejohet, apo disa të tjerë që e fillojnë nga dreka dhe mbarojnë në mes të natës, etj.

Njihej agjërimi në kuptimin e tij të të privuarit nga kombe e popuj diku, si shkak për fitore  diku tjetër për qëllime mjekimi, që nuk është këtu vendi për t'i përmendur. Madje dhe te kafshët në këtë kuptim të privimit është i njohur agjërimi p.sh.: ariu polar (femra) i cili fle gjumë gjatë gjithë dimrit, në këtë kuptim të privuarit e tillë është i njohur dhe te bimët të cilat çelin në pranverë që gjatë dimrit privohen nga shumë faktorë që konsiderohen elementet bazë të jetesës.

Pra, muslimanët nuk përjashtohen me adhurimet që kryejnë nga bota që i rrethon, përkundrazi përshtaten dhe janë si një e pandarë me të. Siç u vu re, ky privim i ushtruar nga muslimani i quajtur agjërim ka disa veçori më kryesore:

1. I drejtohet dhe i përkushtohet vetëm Allahut, Zotit të gjithësisë.

2. Zbatohet dhe praktikohet karshi normave të përcaktuara në Islam.

3. Dhe më e rëndësishmja, që të bëhemi të devotshëm.

Zoti ynë prej urtësisë të agjërimit është mjaftuar me kaq: të behni të devotshëm.

Që nënkuptohet me këtë term: "Çdo gjë e mirë që e do Zoti e që falënderohet njeriu për të në këtë botë dhe ruajtje nga çdo e keqe e urryer, e dëmshme për vete dhe për shoqërinë." 

Përpara kësaj do të thosha se këto vlera, urtësi, mirësi të agjërimit, ndahen  në 2 grupe të mëdha në aspektin socialo-humanitar dhe në atë të besimit.

Aspekti socialo-humanitar i këtij agjërimi dhe muaji

Agjërimi është një periudhë ripërtëritëse e shpirtit, durimit të pastër, i sjelljeve të fisme mbi të gjitha luftë me epshet. Nëse ndonjëri do të dështojë përpara këtij mundimi disa orësh le ta dijë mirë se ai është tepër i dobët për t’i bërë ballë ndonjë mundimi të padëshiruar, apo nëse di t’i nevojitet një gjë e tillë ngaqë është i papërgatitur. Si shembulli i dy ushtarëve ku njeri i përmbahet urdhrave dhe udhëzimeve e tjetri i ç'thurur, nëse do të ndodhë diçka e papritur, dihet përfundimi.

Çdo gjë ka nevojë për një kohë rehatie, qetësie, pushimi, po kështu kjo e drejtë duhet t’i jepet dhe shpirtit, zemrës, aparatit të tretjes, etj. Si vetë njeriu gjithsecili prej nesh mezi e pret lejen e zakonshme kështu dhe trupi e shpirti. Dikush mund të thotë pse nuk mjafton pushimi në kohën e gjumit apo në kohët e lira, themi po ty nuk të mjafton pushimi pas orarit të punës? Nëse makina që është e përbërë nga metale do të punonte 1 vit pa pushuar ç'do të ndodhte me të? Ç'do të ndodhte me një ushtri që do të luftonte 1 vit pa pushuar, kështu dhe shembulli i zemrës me gjymtyrët apo organet e tjera të trupit.

Në këtë muaj të begatshëm dhe adhurim mahnitës e dobisjellës i sheh eprorët, vartësit, drejtorët, punëtorët, intelektualët, politikanët, masat e gjëra që barazohen përpara adhurimit të agjërimit. Që të gjithë agjërojnë, të gjithë dobësohen të gjithë ndjejnë uri. Nuk ka pse ti si epror, sundues, drejtues të tregohesh me të madh ndaj të tjerëve se ti je një i dobët, i pafuqishëm përpara madhërisë së Zotit, i Cili nëse do ta ndërpriste furnizimin si do të përfundoje? Agjërimi i bën këta që të jenë me hallet e masave se ai vet po e shijon urinë, dobësinë disa orë, ndërkohë që ka të tjerë që e jetojnë atë përditë, javë, muaj, vite dhe nuk gaboj nëse them për një jetë të tërë.

Njeriu gjatë këtij obligimi, kushdo qoftë, rikujtohet se i përket shoqërisë ku jeton dhe deshi apo nuk deshi është një pjesë e pandarë e saj, jeton me të dhe për të. Ai jeton me të urinë dhe gëzimin e iftarit; pra, me njerëzit dhe me hallet e tyre. Padyshim që të gjithë ne do ta dëshironim një shoqëri të tillë, shumë do të dëshironim që kjo të ishte një realitet. Nëse së bashku do t'i shfletojmë fletët e historisë do ta gjejmë një shoqëri të tillë ku e gjen prijësin e besimtarëve Umerin (radiallahu anhu) që kishte radhën të tërheqë kafshën ku ishte hipur shërbëtori i tij, në këto momente ai po futej si çlirimtar në Kuds (Jeruzalem) për t’iu dorëzuar çelësat e Kudsit nga banorët e saj. Cili ishte shkaku? Prijësi kishte vetëm një kafshë dhe nuk donte ta mundonte shërbëtorin e tij kështu që i hipnin me radhë. Lexoni në historinë islame se kjo është një pikë nga një det i madh.

Le të jetojmë së bashku  pak çaste me lutjen e hapjes së agjërimit, është diçka e thjeshtë, fillon me: "O Zot vetëm për ty agjërova dhe unë me furnizimin tënd po filloj të ushqehem." Njeriu çfarëdo karriere të ketë korrur, çfarë do posti të ketë arritur, i thotë këto fjalë dhe kujtohet se deri dje s'ishte ndokush, sot arriti dhe nesër mund të kthehesh në një jetë normale me halle. I dobët përpara Zotit të Plotfuqishëm dhe se duhet të ndihesh fajtor sa herë cenohet e drejta e Zotit ndaj robit apo e drejta e popullit, e njerëzve ku jetojnë, prandaj shprehja e bukur arabe thotë: “Sikur të ishte karrigia diçka e përhershme nuk do të kish mbërritur te ti.”

Agjërimi është simboli, virtyti i sinqeritetit, ngaqë është adhurim i sinqertë ndërmjet njeriut dhe Zotit të tij, se askush nuk ka mundësi ta kontrollojë njeriun në brendësi është agjërues apo jo. Besimtari me këtë agjërim nuk dëshiron lavdërim a mirënjohje prandaj dhe Zoti ka thënë siç përmendet në një hadith kudsij: "Agjërimi është i veçantë për mua (Zotin) dhe Unë di si të shpërblej për të.” Kështu që baballarët dhe nënat tona që kanë agjëruar në kohët e errëta të ateizmit mos të bëhen merak se ndonjë ditë janë detyruar ta prishin agjërimin.

Njeriu duke e kryer këtë adhurim të madh e ndjen veten të lirë. Po, po të lirë nga prangat e epsheve kënaqësive të pa kufizuara ambiciet dhe dëshirat e dëmshme. Me të drejtë është thënë: “Njeriu e ka për obligim të robërohet." Atëherë ji rob i Allahut, i të vërtetës edhe nëse është i hidhët në pamje të parë dhe mos u bë rob i ideologjive, parimeve që e kanë origjinën nga krijesat dhe janë të mbushura me padrejtësi.   Prandaj dhe nuk ka njeri që nuk është i robëruar apo adhurues i diçkaje. Ibnul Kajim thotë se ky që adhurohet apo që i robërohesh atij mund të jetë i vërtetë ose i kotë.

Së fundi, të gjithë e dimë se njeriu është i përbërë nga 2 komponentë trup dhe shpirt. Materia, trupi dobësohet kur njeriu është i etur a i uritur, ndërsa shpirti lehtësohet, ushqehet. Trupi megjithëse dobësohet pastrohet, zemra forcohet dhe kështu aparatet organet me radhë. Epshet dobësohen dhe frenohen me agjërim. Agjërimi i obliguar për muslimanët përmbledh në vetvete një bashkim harmonik të mesëm ndërmjet këtyre komponentëve. Ndër më kryesorët që ia vlen të përmendim në lidhje me trupin është shkatërrimi i helmeve imuniteti ndaj shumë sëmundjeve. Ndërsa më kryesoret në lidhje me shpirtin:

a) Durimi. Duke u privuar njeriu me dashje nga veprimi dhe vese që i janë bërë të ditës e ka akoma më të lehtë të durojë kur t’i imponohet durimi. Ai që e humbet betejën e durimit me dashje kur t’i vijnë rrethanat që ia imponojnë atë do ta ketë tepër të vështirë. P.sh.: ti sot je me punë dhe e merr një rrogë nesër mund të ndodhë që të mos kesh punë a rrogë. Nëse ti sot që je mirë dhe i qetë nuk stërvitesh me durimin nesër do ta kesh të vështirë.

b) Respekti. Njeriu me kryerjen e këtij adhurimi fiton moralin e të respektuarit. Respektimin e Zotit, të dërguarit të tij edhe nëse bie ndesh me epshet, qejfet, pasionet. Për këtë shkak i sheh bura të tillë si Ebu Bekri, Umeri, Uthmani të rreshtohen nën urdhrat e një djaloshi 17 vjeçar si i dërguari kishte urdhëruar për këtë para se të vdiste. A ka ndodhur që ndonjë udhëheqës pasi të vdesë apo të rrëzohet të lerë porosi dhe t’i zbatohen me kaq rigorozitet. Ja pra, si ka ndikuar ky adhurim, ngaqë njeriu ndalohet nga vepra të caktuara kur e di se kjo gjë e kënaq Zotin.

c) Disiplina dhe organizimi. Muslimanët jo vetëm të një vendi po kudo që janë në këtë muaj hanë, pinë, zgjohen, flenë, punojnë kaq të disiplinuar dhe të organizuar në Ramazan si rrallë herë që nuk krahasohet me ndonjë shoqëri tjetër.

Sundimtari, i sunduari, i dituri i paditur, plaku, i riu, i pasuri me të varfrin, të gjithë njësoj.

Gjë të cilën dëshiron ta arrijë çdokush prej sociologëve hulumtuesve si mjeti më i mirë për të çuar në vend teori ide nga më të ndryshmet.

Ndërsa në lidhje me konceptin e besimit, agjërimi ka ndikimin e vet për  mirë se njeriu me këtë adhurim lehtësohet nga gjynahet apo i fshihen të tëra me kushtin që të kryhen me besim të plotë dhe duke shpresuar shpërblim siç ka ardhur për të një thënie profetike. Shkaku ngaqë çdo vuajtje që i vjen besimtarit është për të shlyerje gjynahesh "Është për t'u çuditur me myslimanin, nëse i ndodhin mirësi falënderon, e nëse i ndodhin fatkeqësi duron dhe kjo nuk arrihet vetëm se te besimtari."

Agjërimi është mbrojtje nga dënimi, ashtu siç është cituar nga vetë Muhamedi (alejhi selam).

Në xhenet është një portë e madhe quhet "Rrejan" që në të futen vetëm agjëruesit pasi ata të futen ato mbyllen.

Tani për ata që kanë halle, probleme, e kush prej nesh nuk ka? "Agjëruesi kur lutet para iftarit i pranohet lutja.” Shfrytëzojeni këtë rast sa të keni mundësi dha para se t'u rrëshqasë nga duart.

Agjërimi ndalon nga të këqijat e çdo natyre qoftë madje nëse dikush e ofendon agjëruesin ai thotë unë jam agjërues dhe mjaftohet me kaq.

Si të mos ndikojë ky muaj në besimin e njeriut kur dihet lidhja e ngushtë ndërmjet punëve të gjymtyrëve dhe besimit. Në këtë muaj kanë zbritur librat qiellorë konsiderohen ushqimi bazë i shpirtrave.

Ky muaj njihet si "Muaji i faljes ", "Muaji i mëshirës ", "Muaji i lirimit nga zjarri''.

Në këtë muaj hapen dyert e xhenetit, mbyllen dyert e xhehenemit. Muaji i bujarisë (iftaret), vëllazërimit, falënderimit, në të ndodhet "Nata e Kadrit"

Në këtë muaj të madh dyert e Zotit janë të hapura për të gjithë, jo veçanërisht për muslimanët, po për këdo që dëshiron të trokasë në mëshirën dhe faljen e Zotit të Tij, edhe pse sot nuk ke agjëruar filloje nesër dhe dita e kaluar kompensohet pas Ramazanit.

Agjërimi është detyrë për çdo mysliman të rritur, që ka arritur moshën e pjekurisë, vendas jo udhëtar dhe për femrat mos të jenë me të përmuajshmet, apo me menstruacione. Për ata që nuk janë me sëmundje të rënda.

Ndërsa nëse dikujt agjërimi i bën dëm mund ta kompensojë më vonë.

Përpara se të sqaroj gjërat që e prishin agjërimin kujtoj të gjithë nënat, baballarët, vëllezërit, motrat tona se agjërimi nuk prishet vetëm nëse njeriu  ka dije se kjo gjë e prish agjërimin apo nëse e bën me vetëdije, pa qenë i detyruar.

Gjërat që e prishin agjërimin janë njëra nga gjërat e mëposhtme:

1. Ngrënia. 2. Pirja. 3. Injeksionet që mund të përdoren gjatë agjërimit me qëllim të ushqyerit. I sëmuri mund t’i bëjë dhe I kompenson në kohë tjetër. 4. Marrëdhëniet imtime. 5. Masturbimi nëse ejakulon. 6. Ejakulimi I qëllimtë kur bëhet vetë personi shkak. 7. Të vjellët me qëllim . 

Rikujtoj të gjithë ata që nga padija sot nuk kanë agjëruar mund ta fillojnë  agjërimin nesër dhe se agjërimi mund të fillohet dhe nesër. Mëshira e zotit është e madhe dhe i përfshin të gjithë dhe se dita e sotme përsëritet dhe pas ramazanit.

Gjithkush sakrifikon. Ji prej atyre që sakrifikojnë për të mirën, të drejtën. Adhurimi i Zotit sjell lumturi në dy botët. Allahu është me durimtarët.

 Përmblodhi: Erion Sula

06.10.2006