Para se të hyjmë në komentimin e kësaj sureje, ajet për ajet, do të flasim për disa  rregulla dhe sjellje që përmban kjo sure në përgjithësi.

Kjo sure mban emrin suretul Huxhurat që do të thotë kapitulli i dhomave.

Është quajtur me këtë emër, sepse në të përmenden  dhomat e Pejgamberit (alejhi selam) dhe shtëpitë e grave të tij, Allahu qoftë i kënaqur me to.

Kjo sure është e mbushur përplot me sjellje dhe edukatë  dhe udhëzon muslimanin se si  të jetojë  në shoqërinë  e tij, aty ku ai jeton.

Morali dhe sjellja e muslimanit  duhet të jetë në një nivel të lartë, duhet të jetë shëmbëlltyrë edhe për të tjerët.

Kjo sure mëson muslimanin se si të sillet me të Dërguarin e Allahut (alejhi selam), si të sillet me muslimanët dhe me njerëzit në përgjithësi.

Kjo sure ka përfshirë një grumbull sjelljesh dhe edukatash, prej të cilave përmendim:

Edukata dhe sjellja me ligjin e Allahut dhe me fenë e Tij. Allahu i Lartësuar thotë: “O besimtarë! Mos bëni asgjë para (se të orientoheni në udhëzimet e) Zotit dhe të Dërguarit të Tij! Kini kujdes Allahun, se me të vërtetë Allahu i dëgjon të gjitha dhe i di të gjitha.” Huxhurat,1.

Edukata dhe sjellja me të Dërguarin e Allahut (alejhi selam). Allahu na porosit duke thënë: “O ju që keni besuar! Mos e ngrini zërin tuaj mbi zërin e Pejgamberit dhe mos i ngërmoni atij siç i ngërmoheni njëri-tjetrit, e të zhduken veprat tuaja duke mos e ditur ju. Ata që ulin zërat e tyre pranë të Dërguarit të Allahut, Allahu zemrat e tyre i ka përshtatur për devotshmëri, ata kanë falje mëkatesh dhe shpërblim të madh." Huxhurat, 2-3.

Sjellja dhe edukata gjatë pranimit të lajmeve dhe përhapjes së tyre. Allahu na porositë që të jemi korrekt kur vjen ndonjë lajm, të shikojmë se nga po vjen ky lajm dhe a është i vërtetë, e mos të flasim çdo gjë që e dëgjojmë. Allahu i Lartësuar thotë: “O ju që keni besuar !Nëse ndonjë i pandërgjegjshëm ju sjellë ndonjë lajm, ju shqyrtojeni mirë, ashtu që të mos e goditni ndonjë popull, pa e ditur realitetin, e pastaj të pendoheni për atë që keni bërë.” Huxhurat, 6.

Edukata dhe sjellja vëllazërore ndërmjet muslimanëve. Muslimanët janë vëllezër. Allahu thotë: “S'ka dyshim se besimtarët janë vëllezër. Pra, bëni pajtim ndërmjet vëllezërve tuaj dhe kini frikë Allahun, që të jeni të mëshiruar (nga Zoti).”

Edukata dhe sjellja në përmirësimin e gjendjes, nëse mes muslimanëve ndodhin mospajtime.

Allahu i Lartësuar thotë: “Nëse dy grupe besimtarësh tentojnë të luftojnë ndërmjet tyre, ju pajtoni ata, e në qoftë se ndonjëri prej tyre e sulmon tjetrin, atëherë luftojeni atë grup që vërsulet me pa të drejtë, derisa t'i bindet udhëzimit të Allahut, e nëse kthehen, atëherë me drejtësi bëni pajtimin ndërmjet tyre, mbani drejtësi, se vërtet Allahu i do të drejtët.” Huxhurat, 9.

Edukata dhe sjellja mes shoqërisë muslimane. Allahu i Lartësuar thotë: “O ju që besuat! Nuk bën të tallet një popull me një popull tjetër, meqë të përqeshurit mund të jenë më të mirë nga ata të cilët përqeshin dikë tjetër, e as gratë me gratë e tjera, sepse mund të ndodhë që gratë e tjera të jenë më të mira se ato që përqeshin (duke nënçmuar njëri-tjetrin) dhe mos etiketoni njëri-tjetrin me llagape. Pas besimit është keq të përhapet llagapi i keq. E ata që nuk pendohen, janë mizorë.

O ju që keni besuar! Largohuni prej dyshimeve të shumta, meqë disa dyshime janë mëkat dhe mos hulumtoni për zbulimin e të metave të njeri-tjetrit, mos përgjoni njëri-tjetrin! A mos ndonjëri prej jush dëshiron të hajë mishin e vëllait të vet të vdekur? Atë pra e urreni! Kini frikë nga ndëshkimi i Allahut, e Allahu është Mëshirues, Ai pranon shumë pendimin.” Huxhurat, 11-12.

Edukata dhe sjellja në marrëdhëniet me njerëzit në përgjithësi. Allahu i Lartësuar thotë: “O ju njerëz! Vërtet, Ne ju krijuam juve prej një mashkulli dhe një femre, ju bëmë popuj e fise që të njiheni ndërmjet jush, e s'ka dyshim se te Allahu më i ndershmi ndër ju është ai që më tepër është ruajtur (të këqijave). E, Allahu është i Dijshëm dhe hollësisht i njohur për çdo gjë.” Huxhurat,13.

Allahu në këtë sure e vonoi përmendjen e sjelljeve në marrëdhëniet me njerëz  që të na tregojë se para se të kemi marrëdhënie të mira me njerëz duhet t’i realizojmë disa edukata dhe sjellje me të Dërguarin tonë, pastaj  ne muslimanët në mesin tonë, në mënyrë që të jemi shëmbëlltyrë për të tjerët, edhe nëse janë jobesimtarë. Sepse morali i mirë dhe sjellja e mirë  ka mundësi të hapë vende dhe zemra të njerëzve dhe ka mundësi ta bëjë atë që nuk e bëjnë luftërat dhe shpata.

Sjellja dhe edukata me besimin në Allahun. Allahu i Lartësuar thotë: “Ata të shprehin ty mirënjohës (ta përmendin) që u bënë myslimanë. Thuaj! Pranimin tuaj të fesë islame mos ma njihni (mos ma përmendni) mua, nëse jeni të sinqertë. Allahu juve ju bëri mirë, kur ju udhëzoi për besim." Huxhurat-17.

Vërtet, kjo sure është sure e edukatës shoqërore dhe siç thamë është quajtur kapitulli i dhomave, për arsye se në të përmenden shenjtëria e dhomave të Pejgamberit, në të cilat banonin nënat e besimtarëve, Allahu qoftë i kënaqur me to. Gjithashtu, kjo sure  lidhet ngushtë me dy suret që janë para saj, suretu Fet’h dhe Muhamed, sepse edhe ato flasin për Pejgamberin e Allahut, Muhamedin (salallahu alejhi ue selem). Në suren Muhamed, qëllimi ishte  që të pasohet Pejgamberi i Allahut, në suren Fet’h tregohen cilësitë e atyre që e pasojnë të Dërguarin e Allahut, ndërsa në këtë sure, që ne jemi  në komentimin e saj, suretu Huxhurat, tregohet për sjelljet që duhet të kemi me të Dërguarin e Allahut, shoqërinë muslimane dhe njerëzit në përgjithësi.

Shaban Murati

09.06.2006

       (vazhdon)