Transmetohet nga Nuas in Seman se ka thënë: “E pyeta Profetin alejhi selam se çfarë është el birru (virtyti) dhe el ithëm (e keqja)?” Profeti alejhi selam tha: “El birru është morali i mirë, ndërsa el ithëm është ai që ta turbullon shikimin tënd dhe nuk do që ta dinë të tjerët.” Muslimi

Kuptimi i përgjithshëm

El birru është morali i mirë. El birr janë veprat, morali, ndjenjat, ndikimi i të cilit përhapet tek njeriu dhe e gjithë shoqëria, e ngre jetën e këtij individi dhe jetën e shoqërisë. Ndikimi i parë i këtij virtyti shfaqet tek morali i mirë, e ky moral është fjalë e cila përmbledh lidhjet farefisnore, bujarinë, ndihmën ndaj të afërmit, shfaqet e kujdesia për jetimin, mbrojtja e tij nga mosmashtrimi. Gjithashtu shfaqet në ndihmën e të nevojshmëve në çdo kohë, shfaqet në kujdesen ndaj namazit, në mbajtjen ndaj premtimit, në durimin në kohë të vështira. Gjithashtu, shfaqet tek dhënia ndihmë të varfërve, përkujdesja ndaj tyre me pasuri në shoqërinë myslimane, në të cilën nuk poshtërohet individi.

Fjala e Profetit alejhi selam: “Virtyti është morali i mirë.” është një mënyrë e folur e cila përmbledh të gjitha kuptimet që ta edukojnë dhe ta qetësojnë zemrën dhe e pastrojnë atë nga lëkundjet, të këqijat si dhe e përgatit këtë zemër për vështirësitë që mund të hasë ajo në kohë të vështira, për të mos hequr dorë ndaj detyrës madhështore që ka përsipër.

Profeti alejhi selam ka ftuar për në moralin e mirë në shumë raste, sikurse thotë: “Më i dashuri nga ju tek unë dhe më i afërti në pozitë, është ai i cili ka moralin më të lartë.” Është transmetuar në Kuran kuptimi i fjalës el birr në raste të ndryshme, sikurse është në suren Bekare, ajeti 177 “Nuk është e tërë e mira (e kufizuar) të ktheni fytyrat tuaja nga lindja ose perëndimi, por mirësi e vërtetë (el birr)...” Kështu pra, ky ajet i vetëm përmbledh bazat e besimit dhe përdorimin e trupit dhe pasurisë dhe të gjitha këto përfshihen tek fjala el birr. Është e vërtetë që kjo fjalë është kyçi (baza) rreth së cilës sillet Islami, parimet e tij dhe sistemi i përsosur islam.

Ndërsa el ithëm është ajo që mbetet nëse myslimani nuk i zbaton kuptimet e fjalës el birr. Zemra e njeriut lëkundet kur përballohet me një vepër të keqe dhe largohet nga çdo gjë e dyshimtë. Kur ai i afrohet një vepre të keqe largohet nga njerëzit dhe nuk dëshiron që të tjerët ta shohin punën e tij, sepse ndjenja e një myslimani, i konsideron njerëzit si dëshmitarët e Allahut në tokë.

Dispozita që dalin nga hadithi

El ithëm përmbledh gjynahet e mëdha dhe të vogla.

Çfarë përfitohet nga hadithi

1. Në këtë hadith ka baza matëse me të cilat myslimani mat veprat e tij. Ajo vepër e cila është në përshtatje me sheriatin dhe me të cilën i qetësohet zemra, ajo është el birru, ndërsa kur lëkundet zemra dhe nuk i qetësohet shpirti në veprimin e një vepre të keqe, ky është el ithëm.

2. T’i kushtosh rëndësi moralit të mirë. Duhet që myslimani të jetë i butë dhe i komunikueshëm, të paraqitet me fytyrë të ëmbël, me fjalë të dashura për Allahun dhe për njerëzit.

3. Duhet që nxënësit të pyesin profesorin për atë gjë që nuk e dinë. Përgjigja të jetë në një mënyrë të qartë dhe të kuptueshme për atë që i thua dhe i tregon të tjerëve.

Gazmend Leçini

29.09.2006