Pyetja:

A mund të më tregoni çfarë është e lejuar të bëhet në namaz e çfarë jo? 

Përgjigje:

Falenderimet i takojnë Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshim mbi të dërguarin e Tij Muhamed, mbi familjen, shokët dhe të gjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

Është një pyetje shumë e përgjithësuar, por mendoj se e keni fjalën rreth lëvizjeve në namaz, prandaj themi se në çështjen e lëvizjeve në namaz kemi dy ekstremitete.

Ata të cilët janë më rigoroz në këtë dhe nuk lejojnë asnjë lloj të lëvizjeve në namaz apo i kufizojnë shumë ato. Këta thonë se nëse muslimani në namaz lëviz tri herë me diçka që nuk ka të bëjë me namazin, si kruarja e mjekrrës apo ndonjë vendi tjetër tri herë, atëherë namazi prishet.

Kjo është në kundërshtim me praktikën e Resulullahut (salallahu alejhi ue selem), ashtu siç transmetohet se ai ia hapi Aishes derën duke qenë në namaz, pastaj në namazin e shiut lëvizi përpara e mbrapa, falte namazin duke e mbajtur në dorë Ebu Umamen (mbesën e tij) dhe raste tjera.

Disa të tjerë kaluan në anën tjetër të ekstremitetit ku lejuan pothuajse të gjitha llojet e lëvizjeve të nevojshme edhe të panevojshme, pa asnjë kriter. Tek Dhe ata vërehet një mospërfillje gjatë faljes së namazit.

Të gjitha këto janë të papranuara, por ajo që është ndërmjet këtyre dy thënieve konsiderohet e saktë.

Dijetari bashkëkohor i mirënjohur Muhamed Salih Uthejmin (Allahu e mëshiroftë!) në librin e tij “Serhu mumti” sqaron shumë qartë lëvizjet që nuk konsiderohen si pjesë përbërëse të namazit duke e ilustruar me shembuj.

Ai tregon se lëvizjet që nuk konsiderohen si pjesë përbërse të namazit mund të klasifikohen në pesë lloje:

1.Lëvizje të obliguara (uaxhib)

2.Lëvizje të preferuara (mendub)

3.Lëvizje të lejuara (mubah)

4.Lëvizje të urryera (mekruh)

5.Lëvizje të ndaluara (haram)

1.Lëvizje e obliguar (uaxhib) konsiderohet çdo lëvizje nga e cila varet vërtetësia e namazit. Shembuj për këtë kemi shumë. Nëse njeriu e fillon namazin duke mos qenë i kthyer nga kibla (nga padituria) dhe vjen ndonjëri dhe ia tregon anën e saktë të kiblës, ai detyrohet të kthehet nga ana e kiblës.

Shembull tjetër: Nëse duke u falur i kujtohet se në takijen e tij (kapelë) ka ndytësirë, atëherë ai detyrohet ta heqë atë nga koka.

2.Lëvizje e preferuar (mendub) konsiderohet ajo lëvizje nga e cila varet që namazi të jetë më i plotë. P.sh.: Nëse duke qenë në saf e kupton se ai ka dalur pakëz përpara safit, atëherë preferohet të lëvizë nga mbrapa për ta drejtuar safin. Apo nëse fillon të falet dhe kupton se ka harruar të mbulojë njërin nga krahët, atëherë i lejohet ta mbulojë atë. Apo nëse lëvizë për të mbushur safin, etj.

3.Lëvizje e lejuar (mubah) konsiderohen lëvizjet e vogla e të nevojshme apo lëvizje të shumta e të domosdoshme.

Shembull i lëvizjeve të tilla: Nëse njeriu është duke u falur në hije dhe ndien të ftohtë dhe lëviz pak që të dalë në diell (më ngrohtë).

Apo e kemi rastin e Resulullahut (salallahu alejhi ue selem) ku transmetohet në dy koleksionet më të sakta (Buhariu dhe Muslimi) se Resulullahu (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) falej duke e mbajtur Umamen (vajza e vajzës së tij) në dorë, kështu që kur shkonte në ruku e linte atë në tokë dhe kur ngritej e merrte prap. Në transmetimin e Muslimit është edhe shtojca se ai këtë e bënte duke qenë imam në xhami.

4.Lëvizje e urryer (mekruh) konsiderohen të gjitha ato lëvizje të vogla, të panevojshme dhe që nuk varet nga ato vërtetësia e namazit, si shikimi i orës, fshirja e fytyrës, prekja e mjekrrës, etj.

5.Lëvizje e ndaluar (haram) konsiderohen lëvizjet e shumta të njëpasnjëshme dhe të panevojshme dhe këto lëvizje e prishin namazin.

Alaudin Abazi

28.03.2006