Sot,
ndėrkohė qė prestigji i materializmit dhe ateizmit ėshtė nė
rėnie, shkencėtarėt po arrijnė tė kuptojnė, gjithnjė e mė
shumė, se feja ėshtė aq thelbėsore saqė nuk mund tė
braktiset. Njerėzimi nuk do tė jetė i aftė tė arrijė
lumturinė pa atė. Por armiqtė e realitetit dhe tė sė
vėrtetės pėrpiqen akoma nėpėrmjet shkencave fallso, tė
mbrojnė ateizmin. Por a bie ndesh feja me shkencėn, siē
pretendojnė ateistėt? Kėsaj pyetje mund t’i pėrgjigjemi duke
iu referuar biologjisė. Nga tė gjitha shkencat biologjia
ėshtė mė afėr me fenė, pasi ajo ka lidhje me "jetėn".
Nga tė gjitha krijesat
e gjalla, njeriu ėshtė organizmi mė kompleks dhe mė i
pėrsosur. Ėshtė pikėrisht njeriu qė zbuloi shkencėn dhe
diturinė dhe ėshtė ai qė i ēon ato drejt zhvillimit tė
mėtejshėm. Gjėja e parė, pėr tė cilėn edhe njeriu mė i
lashtė ka qenė kureshtar tė dijė, ėshtė ajo e ekzistencės sė
tij si njė krijesė e gjallė. Kėtu ka diēka, tė cilės ne nuk
ia dimė natyrėn, qė i dallon tė gjitha krijesat e gjalla nga
realitetet e tjera ekzistuese, siē janė mineralet,
shkėmbinjtė, uji, etj. Tė gjitha krijesat e gjalla, njerėzit
dhe kafshėt kanė diēka tė pėrbashkėt.
Ėshtė plotėsisht e
natyrshme tė besohet qė tė gjitha krijesat e gjalla t’i
nėnshtrohen tė njėjtit ligj. Sundimtari qė na imponon kėtė
ligj e manifeston fuqinė e Tij nėpėrmjet atributeve dhe
emrave tė ndryshėm tė Tij. Ai qė na ėshtė paraqitur Vetė me
emrin e Tij, Allah, ka shpallur edhe emrat e Tij tė tjerė.
Emri i Tij, El Haliku, pa dyshim qė ka pėrparėsi,
mbasi do tė thotė Krijuesi (i ēdo gjėje). Mė pas vijnė emrat
tė tjerė si Err Rrezaku, qė do tė thotė Furnizuesi (i
pa masė), El Musauiru, qė do tė thotė Formėdhėnėsi,
El Hafidhu, qė do tė thotė Ruajtėsi apo Mbrojtėsi, e
shumė tė tjerė.
Mjaft jobesimtarė janė
pėrpjekur tė paraqesin njė shpjegim racional "shkencor", pėr
kalimin origjinal nga lėnda inorganike nė formėn e jetės
organike. Por edhe shkenca ėshtė gjithashtu subjekt i
relativitetit. Filozofėt, shkencėtarėt, qė nga grekėt e
lashtė e deri mė sot, kanė shkruar qindra e qindra libra dhe
kanė shpikur shumė teori rreth fillimit tė jetės nė tokė,
por kjo ka qėnė e vetmja qė ata mund tė bėnin – tė
parashtronin teori dhe spekullime. Ata kanė ndjekur njė
rrugė tė tėrthortė, pasi deri mė sot, asnjėri nuk ka dalė me
ndonjė shpjegim, i cili i kundėrvihet realitetit tė shpallur
nė Kuran. Akti i krijimit dhe dhėnies sė jetės i pėrket
vetėm Zotit. Kjo nuk ėshtė dhe as nuk mund tė shpjegohet
ndryshe. Kurani, libri i fundit i shenjtė, e ka ruajtur dhe
mbrojtur origjinalitetin e vet. Njė dėshmi e epėrsisė sė tij
ndaj tė gjitha filozofive dhe teorive ėshtė se asnjė nga
hipotezat e pranuara, nuk bie ndesh me tė vėrtetat e
Kuranit. Ėshtė inkurajuses fakti, se sot shumė shkencėtarė
besojnė se feja ka rolin kryesor nė shpjegimin e krijimit.
Teoricienė e biologė nė veēanti, janė duke u pėrpjekur tė
japin shpjegime tė reja pėr prejardhjen e jetės nė tokė, tė
cilat janė nė pėrputhje me fenė.
Pavarėsisht arritjeve
dhe zhvillimeve tė mėdha nė fusha tė tilla si inxhinieria
gjenetike, biologjia molekulare, ADN dhe imunologjia,
shkencėtarėt akoma nuk janė nė gjendje tė mbyllin hendekun e
madh midis materjes organike dhe asaj joorganike. "Jeta"
mbetet mrekullia mė e madhe e gjithėsisė. Teoritė e gabuara
tė Darvinit dhe teoritė e tjera evolucioniste, qė nuk
pranojnė mrekullinė e krijimit, janė duke u hedhur poshtė
njėra pas tjetrės.
Teoria e Heingsbergut
mbi "indeterminizmin" (papėrcaktueshmėrinė) nė mekanikėn
kuantike e shpartalloi tėrėsisht materializmin e nė veēanti
nocionin e "shkakut" dhe "pasojės". Mė vonė, filozofi
amerikan Tomas S. Kuhn e ēoi mė pėrpara argumentin qė nuk ka
dhe nuk mund tė ketė asnjė teori shkencore pėrfundimtare.
Dhe kjo ėshtė e vėrtetė, sepse pėrgjatė historisė ėshtė
dėshmuar fakti, qė tė gjitha teoritė e kanė humbur "tė
vėrtetėn" e tyre dhe janė zėvėndėsuar nga teori tė reja.
Njė model, njė mėnyrė
e tė shikuarit tė njė ēėshtjeje ose njė paradigmė, siē e
quan Kuhni, zotėron ēdo degė tė shkencės pėr njė periudhė
kohe dhe pastaj i hap rrugėn njė tjetre. Sipas Kuhnit, nuk
ka asnjė paradigmė tė pėrsosur nė asnjė degė tė shkencave.
Pėr shėmbull, njė grup kėrkuesish shkencorė fillojnė tė
punojnė nė njė fushė tė caktuar, brenda paradigmės sė tyre,
duke pėrdorur metodat e tyre speciale. Me kalimin e kohės,
arritjet nė kėtė fushė bėhen tė pranueshme, pothuajse prej
tė gjithėve. Mė pas, pikėrisht ata hulumtues qė ishin
pėrkrahėsit mė tė fortė tė paradigmės sė tyre, pėrpiqen ta
zhvillojnė atė sa tė munden mė tej. Dhe kėshtu, fillon njė
periudhė e pėrzgjedhjeve dhe shoshitjeve tė problemeve dhe
hulumtuesit procedojnė pėr zbulime tė reja brenda paradigmės
sė tyre. Kuhni thotė se kjo ėshtė njė etapė nė tė cilėn
progresi shkencor ėshtė bėrė pa ndėrprerje. Pas njė farė
kohe hulumtuesit ndeshėn pėrballė tė dhėnave tė reja, tė
cilat bien ndesh me paradigmėn e tyre, pikėrisht sepse tė
gjitha paradigmat kanė kufinj tė pėrcaktuar. Pėr kėtė shkak,
nuk ka asnjė paradigmė nė tė cilėn tė pėrfshihen tė gjitha
njohuritė shkencore nė ēdo kohė. Ato argumenta tė
shkencėtarėve qė nuk mund t'i pėrshtaten paradigmės sė parė,
vazhdojnė tė pėrpunohen, derisa dikush, tė gjejė njė
paradigmė tė re, qė mund tė pranojė faktet e reja.
Deri tani, tė gjitha
teoritė e paraqitura si paradigma kanė arritur tė shpjegojnė
vetėm njė pjesė tė realitetit apo tė fakteve. Kėto paradigma
jo se kanė qėnė krejtėsisht tė gabuara, por ato asnjėherė
nuk kanė qenė plotėsisht tė drejta. Pėr shembull, disa
fenomene natyrale mund tė shpjegohen akoma me fizikėn e
Aristotelit, ndėrsa nė tė shumtėn pėrdorim pėr shpjegimin e
tyre ligjet e Njutonit ose nė disa kushte, teorinė e
relativitetit tė Ajnshtajnit.
Sidoqoftė, njeriu nuk
mund tė mbyllė sytė pėrpara tė vėrtetės sė krijimit dhe si
njė struc tė fshehė kokėn e tij nė rėrė.
Shkencėtari i dėgjuar,
filozofi Karl Poper, ka njė pikpamje tė ndryshme lidhur me
kėtė ēėshtje. Ai e pėrcakton se sa e drejtė ėshtė njė teori
duke kontrolluar, nėse ajo ka boshllėqe apo mungesa faktesh,
qė kėrkohen pėr ta plotėsuar atė. Duke u nisur nga kjo ai
pohon: "Darvinizmi nuk ėshtė njė teori shkencore."
Ajo qė mund tė
nxjerrim nga idetė e Poperit ose teoria e paradigmave e
Kuhnit, ėshtė se realiteti nuk mund tė shpjegohet plotėsisht
nga teoritė shkencore. Shkenca mund tė ndriēojė vetėm disa
fakte tė fshehura tė gjithėsisė.
Nikolla Maksvelli
ėshtė i mendimit se shkenca nuk mund tė pėrparojė vetėm duke
rritur numrin e eksperimenteve tė bėra pėr secilėn teori.
Pėr tė shpjeguar pastėrtinė dhe bukurinė e natyrės,
shkencėtarėt duhet t'i paraqesin teoritė e tyre aq qartė sa
ėshtė e pėrsosur natyra. Por a ėshtė e mundur tė gjendet njė
teori e tillė? A duhet njeriu tė lėrė menjanė tė vėrtetėn
mbi krijimin, e cila shpjegon ēdo gjė dhe tė humb nė
labirintet e teorive?
Kur'ani shpjegon
prejardhjen e jetės, bilancin ekologjik nė natyrė,
zhvillimin e embrionit dhe shumė fakte tė tjera nė mėnyrė
kaq tė qartė, saqė ēdo biolog qė e lexon atė nuk ka pėrse tė
mos pėrulet para Allahut e ta adhurojė Atė.
Shkencėtarėt e vėrtetė
do ta lexojnė dhe do ta respektojnė Kuranin, sepse deri tani
asnjėri nuk ka konstatuar ndonjė gabim nė njohuritė qė ai
pėrmban. Kurani ėshtė Fjala e Zotit, pra nuk mund tė gabojė.