Pyetje:

A ndryshon forma e namazit të burrave nga namazi i grave?

Përgjigje:

Falenderimet i takojnë Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshim mbi të dërguarin e Tij Muhamed, mbi familjen, shokët dhe të gjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

Nga hadithet e transmetuara prej Resulullahut (salallahu alejhi ue selem), asnjëherë nuk theksohet se duhet të ekzistojë ndonjë dallim në formën e namazit të burrave dhe atë të grave. Por disa prej fukahave, si hanefit, hanbelit dhe të tjerët e kanë thënë këtë me disa dallime ndërmjet tyre.

Fukahat hanefi kanë thënë se duhet të ekzistojë dallimi ndërmjet formës së ngritjes së duarve gjatë tekbirit fillestar. Ata kanë thënë se ajo nuk duhet t`i ngrejë duart deri te veshët sikurse burrat, por deri te supet. Pastaj vendosja e duarve duhet të bëhet mbi gjoks e jo nën kërthizë, sikurse thonë ata se burrat duhet të vendosin duart nën kërthizë. Pastaj edhe shkuarja në ruku dhe sexhde duhet të dallojë prej formës që e bëjnë burrat, gjithashtu edhe qëndrimi i ulur në teshehud, etj.

Fukahat hanbeli dhe disa të tjerë kanë thënë të njejtën, por nuk janë pajtuar me hanefitë për ngritjen e duarve, se nuk lejohet ngritja e tyre deri te veshët, pastaj edhe në vendosjen e duarve nën kërthizë, ata kanë thënë se ajo është e njejtë te gratë ashtu edhe të burrat, kurse në rastet e tjera janë pajtuar me hanefit.

Dijetarët që kanë thënë këtë argumentuan me rregullat e përgjithshme të sheriatit, pasi të gjitha këto për gruan aludojnë se janë më afër natyrës së gruas pasi pothuajse të gjitha pjesët e saj konsiderohen auret dhe me këtë ajo është më larg çfardo ekspozimi të këtyre pjesëve.

Ky është qëndrimi i këtyre dijetarëve, por nëse i kthehemi çështjes nga esenca, atëherë kuptojmë se nuk ka ndonjë bazë të bëhet dallimi ndërmjet burrave dhe grave në formën e namazit, prandaj argumentimit të tyre u përgjigjemi në këto dy pika:

1.Argumentimi i tyre nuk mund të merret si shkas përball citateve që aludojnë se falja e gruas është e njejtë sikur ajo e burrit, posaçërisht pasi për këtë ka thënë Profeti (salallahu alejhi ue selem): “Faluni ashtu si më keni parë duke u falur” (Transmeton Buhariu). Ky citat i hadithit së pari ka ardhur në formën urdhërore, pastaj është i përgjithshëm dhe në të hyjnë edhe burrat edhe gratë dhe ne nuk kemi kurrfarë të drejtë t’i veçojmë burrat dhe t`i përjashtojmë femrat nga ky citat.

E tërë kjo që u tha në këtë pikë ndërtohet në bazën se nëse vjen citati kuranor (ajeti), apo ndonjë hadith në të cilën përmban ndonjë dispozitë, ku përmenden meshkujt në të hyjnë edhe femrat, apo anasjelltas ku përmenden femrat në të hyjnë edhe meshkujt, përveç nëse ekziston ndonjë përjashtim i drejtpërdrejt apo tërthorazi, atëherë bëhet përjashtimi.

Për këtë të gjithë dijetarët kanë thënë se dispozita për shpifje (për zina) ndaj një mashkulli është e njejtë sikur dispozita e shpifjes ndaj ndonjë femre edhe pse ajeti që sqaron këtë dispozitë në të përmenden vetëm femrat. Allahu i Lartësuar thotë: “Edhe ata të cilët bëjnë shpifje për gratë e ndershme dhe nuk sjellin katër dëshmitarë, t'i rrahni ata me nga tetëdhjetë të rëna dhe atyre mos u pranoni dëshminë më kurrë. Të tillët janë të pabesueshëm.” (Nur, 4). Pra me këtë ajet argumentojmë se e njejta dispozitë vleë edhe për meshkuj edhe pse ata nuk janë përmendur këtu.

E njejta është edhe në hadithin e sipërpërmendur: “Faluni ashtu si më keni parë duke u falur.” Pra në këtë hyjnë edhe meshkujt edhe femrat, edhe pse forma e cila ka ardhur ky hadith në aspektin gjuhësor nënkuptohet se Profeti (Paqja bekimi i Allahut dhe qofshin mbi të!) iu drejtua atyre në formën urdhërore në gjininë mashkullore.

2.Falja e namazit është një përditshmëri për muslimanen, prandaj po të qëndronte dallimi ndërmjet burrit dhe gruas do të transmetohej nga Profeti (salallahu alejhi ue selem) për këtë ndonjë hadith, apo nga sahabët, por kjo nuk ka ndodhur.

Prandaj themi se gruaja në formën e namazit është e njejtë sikurse edhe burri, prandaj i preferohet atij të veprojë të gjitha ato gjëra që i vepron edhe mashkulli. Allahu e di më së miri.

 Alaudin Abazi

15.03.2006