Abdunebij: E ēfarė thua ti pėr hadithin se Ditėn e
Kiametit njerėzit kėrkojnė nga Ademi alejhi selam
ndėrmjetėsim tek Allahu i Lartėsuar, pastaj nga Nuhu
alejhi selam, pastaj nga Ibrahimi alejhi selam, pastaj
nga Musai alejhi selam e pastaj Isai alejhi selam e tė
gjithė nuk pranojnė. Derisa tė pėrfundojnė tek Muhamedi
salallahu alejhi ue selem. E kjo do tė thotė se kėrkimi
i ndihmės nė vėshtirėsi nga njerėzit nuk ėshtė kufėr!
Abdullahu: Ky ėshtė moskuptimi i yt nė kėtė mesele
(ēėshtje), ngase kėrkimi i ndihmės nga ndonjė krijesė
pėr atė qė ka mundėsi nuk ėshtė e ndaluar. Sikurse thotė
Allahu i Lartėsuar nė Kuran: Dhe ai hyri nė qytet nė
njė kohė tė pahetuar prej banorėve tė tij dhe nė tė i
gjeti dy veta qė po pėrlaheshin, njėri prej ithtarėve tė
tij e tjetri prej armiqve tė tij, e ai i anės sė tij i
kėrkoi ndihmė kundėr armikut dhe Musai alejhi selem e
goditi dhe ai vdiq. Ai (Musai alejhi selm) tha: "Kjo
ėshtė prej veprave tė djallit, e s'ka dyshim se ai ėshtė
armik i hapėt qė shpie nė humbje." (El-Kasas: 15)
Po ashtu sikurse kėrkon ndihmė nga shokėt e tu pėr atė
qė kanė mundėsi si luftė apo diēka tjetėr. E ajo qė
ėshtė e ndaluar: kėrkimi i ndihmės te varret nga tė
vdekurit, e qė hyn nė ibadet e qė nuk bėn tė kėrkohet
prej tjetėrkujt vetėm se nga Allahu i Lartėsuar e qė nuk
ka mundėsi pėr tė askush tjetėr pos Allahut tė
Lartėsuar. E njerėzit kėrkojnė ndihmė nga Pejgamberėt nė
Ditėn e Kiametit e kanė pėr qėllim qė ata tė bėjnė dua
Allahut qė tė gjykojė mes tyre, me qėllim qė tė pushojnė
nga ato vuajtje tė Ditės sė Kiametit e qė banoret e
xhenetit tė hyjnė nė xhenet. E kjo ėshtė e lejuar nė
kėtė botė e po ashtu edhe nė botėn tjetėr, pėr shembull
qė tė shkosh te njė njeri i gjallė e ti thuash lutju
Allahut tė Lartėsuar pėr mua, siē kanė shkuar sahabėt te
Muhamedi salallahu alejhi ue selem e kanė kėrkuar qė tė
bėjė dua pėr ta, por assesi nuk e kanė bėrė njė gjė tė
tillė pas vdekjes sė tij, nuk i janė lutur kurrė te
varri i tij. E po ashtu selefi (tė parėt e mirė tė kėtij
umeti) kanė kundėrshtuar nėse dikush ka shkuar te varri
i Pejgamberit me qėllim qė ti bėjė dua Allahut.
Abdunebij: E ēfarė thua ti pėr rrėfimin e Pejgamberit tė
Allahut, Ibrahimit alejhi selam, kur e hodhėn nė zjarr.
Atij i erdhi Xhibrili alejhi selam dhe kur Ibrahimi
alejhi selam ishte nė qiell duke rėnė nė zjarr, Xhibrili
i tha: O Ibrahim, a dėshiron tė tė ndihmoj? Ibrahimi
alejhi selam u pėrgjigj: Nėse prej teje, jo. Por nga
Allahu po. Nėse kėrkimi i ndihmės nga Xhibrili alejhi
selam do tė ishte shirk nė kėtė rast, atėherė Xhibrili
alejhi selam nuk do ti paraqitej Ibrahimit alejhi selam
qė ta ndihmonte.
Abdullahu: Kjo ėshtė njė dyshim sikurse lloji i
dyshimeve tė mėhershme. Ky transmetim nuk ėshtė i
vėrtetė, por edhe duke pasur parasysh ata qė flasin pėr
vėrtetėsinė e tij, prapėseprapė Xhibrili alejhi selam iu
paraqit qė ta ndihmonte pėr atė qė ka mundėsi, siē thotė
Allahu i Lartėsuar pėr tė nė Kuran: Ai, fuqiforti, (Xhibrili).
(ENexhm: 5)
E sikur ta urdhėronte Allahu i Lartėsuar atė qė ta
merrte zjarrin qė kishin ndezur pėr Ibrahimin dhe kodrat
afėr me gjithė ata njerėz qė ishin afėr tij dhe ti
hidhte nė lindje apo nė perėndim, Xhibrili do tė kishte
mundėsi. E kjo ėshtė si rasti i njė tė pasuri qė sheh
njė nevojtar dhe i propozon qė ta ndihmojė ti japė disa
tė holla hua. Kurse ai e kundėrshton me bindje se Allahu
i Gjithėmėshirshėm do ta ndihmojė e do ta furnizojė, qė
mos ti krenohet pastaj me kėtė tė mirė qė i ka bėrė. E
kjo pra nė realitet sėshtė asgjė, por ajo qė ėshtė
shumė mė e madhe ėshtė istigathe bi gajr Ilah (kėrkimi i
ndihmės nga dikush tjetėr pėr largimin e diēka tė keqe,
qė nuk ka mundėsi askush tjetėr pėr tė pos Allahut tė
Lartėsuar), qė bėhet nė ditėt e sotme shumė.
Dije, o vėlla i nderuar, se shirku i tė parėve, te tė
cilėt u dėrgua Muhamedi salaallahu alejhi ue selem,
ishte mė i vogėl se shirku i kohės sė sotme pėr kėto tri
pika:
Njė: Mushrikėt e parė i bėnin shirk Allahut (shoqėrim nė
adhurim) vetėm kur ishin nė rehati, por kur ishin nė
vėshtirėsi i drejtoheshin Allahut me sinqeritet, siē
thotė Allahu nė Kuran: Idhujtarėt e dinė pėr Allahun
pse) Kur hipin ata nė anije (u kėputet lidhja me tokėn
dhe frikėsohen) i luten sinqerisht Allahut, e kur i
shpėton ata (dhe dalin) nė tokė, qe, po ata tė njėjtit i
lusin idhujt! (Ankebut: 65)
E po ashtu: E kur i mbulon ata ndonjė valė si reja, i
drejtohen Allahut sinqerisht me besim vetėm ndaj Tij, e
kur i shpėton ata e dalin nė tokė, ka disa prej tyre qė
i mbesin besnikė besimit tė drejtė, e faktet Tona nuk i
refuzon kush pos tė pabesit dhe pėrbuzėsit. (Lukman:
32)
E mushrikėt kundėr tė cilėve luftoi Muhamedi salallahu
alejhi ue selem i luteshin Allahut dhe dikujt tjetėr kur
ishin nė rehati, kurse nė vėshtirėsi nuk i luteshin
dikujt tjetėr pėrveē Allahut tė Lartėsuar. Ata i
harronin tė adhuruarit e tjerė pėrveē Allahut, kurse
mushrikėt e kohės sonė u luten tė tjerėve pėrveē Allahut
nė rehati e nė vėshtirėsi. Por kush do ta kuptojė kėtė
ēėshtje ashtu siē duhet tė kuptohet?
Dy: Tė parėt iu lutnin Allahut tė Lartėsuar e pėrveē
Allahut i Lartėsuar iu lutnin edhe dikujt tjetėr si
njerėzve te devotshėm e te afruar tek Allahu . Ata iu
lutnin si: Pejgamberėve, apo njerėzve tė devotshėm apo
melaikeve, apo statujave prej gurit, apo drurit. E ata
atė adhurim ia bėnin atyre qė i bėnin adhurim Allahut tė
Lartėsuar e jo qė e kundėrshtojnė Allahun. Kurse sot
shumė njerėz lusin sė bashku me Allahun edhe shumė
njerėz mė tė prishur dhe mendojnė se ata janė njerėzit
mė tė mirė. E adhurimi i atyre qė nuk e kundėrshtojnė
Allahun e Lartėsuar si drunjtė e gurėt ėshtė mė i vogėl
sesa ata tė cilėt dėshmojnė pėr njerėzit mė tė prishur
se ata janė ndėrmjetėsues tek Allahu dhe i adhurojnė
ata.
Tre: Tė gjithė ata tė cilėt kanė bėrė shirk nė kohėn e
Muhamedit salallahu alejhi ue selem kanė bėrė shirk nė
teuhid eluluhije (teuhidin e ibadetit tė Allahut), kurse
shumica e atyre qė bėjnė shirk sot bėjnė shirk nė teuhid
errububije (teuhidin e njohjes sė Krijuesit). Njerėzit
sot besojnė se natyra ėshtė ajo qė bėn veprime si tė
dojė nė gjithėsi, si jeta, vdekja etj. Po e pėrfundoj
fjalimin tim me pėrmendjen e kėsaj ēėshtjeje mė tė
madhe, e cila ka mundėsi qė tė kuptohet me atė qė cekėm
mė herėt. Nuk ka kundėrthėnie se teuhidi ėshtė ajo qė
patjetėr duhet tė plotėsojė kėto kushte: bindje me
zemėr, shqipėrim me gjuhė si dhe punė me gjymtyrė. E
nėse ndonjė nga kėto kushte mungon, atėherė njeriu nuk
mund tė jetė musliman. E nėse e njeh teuhidin e nuk
punon me tė, atėherė ėshtė qafir, kundėrshtues si
firauni e shejtani. Kėtu gabojnė shumė njerėzit, tė
cilėt thonė se kjo ėshtė e vėrtetė, por nuk kemi mundėsi
qė ta veprojmė, se nuk lejohet nė vendin tonė e nuk bėn
pa iu pėrshtatur atyre e tiu shkojmė pėr shtat qė tė
ruhemi prej sherrit tė tyre. Tė gjorėt nuk e dinė se
shumica e kokave mė tė shquara tė kufrit e dinė tė
vėrtetėn e nuk e lėnė pėr diēka tjetėr vetėm se pėr disa
arsye, edhe pse tė papranueshme, siē thotė Allahu i
Lartėsuar nė Kuran: Ata i shkėmbyen ajetet e Allahut
pėr njė vlerė tė paktė dhe penguan nga rruga e Tij. Ata
keq vepruan. (Teube: 9)
E nėse punon me teuhid publikisht dhe nuk e kupton si
dhe nuk e beson me zemrėn e tij, ky njeri atėherė ėshtė
munafik (hipokrit). Munafikėt janė edhe mė tė kėqij se
qafirėt, tė cilėt e shprehin kufirin e tyre haptazi, siē
thotė Allahu nė Kuran: S'ka dyshim, mynafikėt do tė
jenė nė shtresėn mė tė ulėt (nė fund) tė zjarrit dhe pėr
ta nuk do tė gjesh mbrojtės. (Ennisa: 145)
Edhe kjo ēėshtje me rėndėsi tė bėn tė kuptosh. Ka njerėz
qė e dinė tė vėrtetėn, por nuk punojnė ashtu siē e dinė
nga frika qė mos tė humbin pasurinė, sikurse Karuni i
popullit tė Musait apo pozita e tij si Hamani, apo
mbretėria si Firauni. Patjetėr duhet ti kuptosh kėto dy
ajete nga libri i Allahut tė Lartėsuar.
Ajeti i parė: Mos kėrkoni fare ndjesė, ju pasi
(shpallėt se) besuat, keni mohuar. (Teube: 66)
E kur ta dish se disa qė ishin me Pejgamberin salallahu
alejhi ue selem kanė bėrė kufėr pėr shkak tė pak fjalėve
qė kishin thėnė, atėherė e kupton se ai qė flet me kufėr
apo punon me tė nga frika e pasurisė apo pozita, apo
lėshon pe pėr hatėr tė dikujt, ky ėshtė kufėr mė i madh
sesa dikush qė flet me shaka fjalė qė janė kufėr. Pėr
shkak se kur dikush bėn shaka tė shumta, ndonjėherė nuk
ka qėllim nė zemėr atė qė thotė me gjuhė, por ka pėr
qėllim pėr ti argėtuar shokėt e tij. Kurse ai i cili
flet kufėr apo punon me qėllim qė tė arrijė diēka nga tė
tjerėt, i ka besuar shejtanit nė premtimin e tij, siē
thotė Allahu nė Kuran: Djalli ju frikėson nga varfėria
dhe ju urdhėron pėr tė kėqija. (El-Bekare: 268) I ėshtė
frikėsuar shejtanit pėr shkak tė kėrcėnimit tė tij, siē
thotė Allahu i Lartėsuar: Po atė (propagandė) e bėri
vetėm shejtani qė dėshironte me miqtė e vet
(idhujtarėt), t'ju fiksojė. (Ali Imran: 175) E nuk i ka
besuar Allahut nė premtimin e Tij nė pjesėn e dytė tė
ajetit 268 nė suren El Bekare: Allahu ju garanton falje
(mėkatesh) e begati. (El Bekare: 268) ai nuk i ėshtė
frikėsuar Allahut dhe dėnimit tė Tij. Po ju mos u
frikėsoni prej tyre, frikėsomėni Mua, nėse jeni
besimtarė. (Ali Imran: 175) A e meriton qė tė jetė prej
tė dashurve tė Allahut apo prej tė dashurve tė
shejtanit?
Ajeti i dytė: Fjala e Allahut: Ai qė pas besimit tė tij
e mohon Allahun, me pėrjashtim tė atij qė dhunohet (pėr
tė mohuar), e zemra e tij ėshtė e bindur plotėsisht me
besim, por fjala ėshtė pėr atė qė ia hap gjoksin
mosbesimit, ata i ka kapur hidhėrimi nga Allahu dhe ata
kanė njė dėnim tė madh. (Nahl: 106)
E nuk i arsyetoi Allahu kėta, me pėrjashtim tė atyre qė
janė detyruar me dhunė, por duke pasur zemrėn plot iman,
kurse tė tjerėt kanė bėrė kufėr pas besimit tė tyre sido
qė tė kenė bėrė, qoftė nga frika apo me shpresė pėr
ndonjė pasuri apo duke toleruar pėr hir tė dikujt apo
kanė vepruar nė formė talljeje apo pėr qėllime tė tjera.
Kėtu pėrjashtohet ai qė ėshtė detyruar me dhunė, ngase
ajeti na jep tė kuptojmė se njeriu nuk ka mundėsi tė
detyrohet pėr zemėr, por vetėm pėr vepra, si fjalė,
punė, kurse bindja e zemrės nuk ka mundėsi tė detyrohet
nga askush. E fjala e Allahut tė Lartėsuar: Kėtė (dėnim
tė madh) ngase ata mė tepėr e deshėn jetėn e kėsaj bote
sesa jetėn e botės tjetėr e Allahu nuk udhėzon njerėzit
jobesimtarė. (Enahl: 107)
Nga ky ajet kuptuam se dėnimi nuk ishte pėr besim nė
zemra apo pėr mosdije, pėr urrejtje tė fesė apo dashuri
tė kufirit, por pėr qėllim se kishte lakmi pėr tė mirat
e kėsaj bote dhe e tejkaloi dashurinė ndaj fesė. Allahu
e di mė sė miri.
E pas gjithė kėsaj, a nuk tė erdhi koha, Allahu tė
udhėzoftė, qė tė pendohesh te Zoti i yt e tė kthehesh
tek Ai e tė lėsh atė nė tė cilėn je tani, pasi ėshtė
shumė me rrezik, siē e dėgjove.
Abdunebij: Kėrkoj falje tek Allahu dhe pendohem tek Ai
dhe dėshmoj La ilahe il Allah ve ene Muhamed Resul
Allah (Dėshmoj se nuk ka Zot tjetėr pėrveē Allahut dhe
dėshmoj se Muhamedi ėshtė rob dhe i Dėrguar i Tij.) Tani
distancohem nga tė gjithė ata qė kam adhuruar mė herėt
pėrveē Allahut. E unė tani lus Allahun e Madhėruar qė tė
mė fal pėr atė qė kam bėrė nga mosdija e tė mė mėshirojė
e e tė mė pėrforcojė nė teuhid (njėshmėri), monoteizėm
tė vėrtetė derisa tė vdes. Gjithashtu e lus Allahun qė
ty o vėlla Abdullah tė tė shpėrblejė pėr kėto kėshilla
tė mira, ngase feja ėshtė kėshillė. Me lejen e Allahut
te Lartėsuar pate mundėsi qė tė mė largosh nga besimi im
i devijuar, pasi nėse do ta takoja Allahun e Lartėsuar
me tė, nuk do tė shpėtoja. Tė falėnderoj qė ma tėrhoqe
vėrejtjen pėr gabimin tim, qė e kisha emrin Abdunebij.
Po tė tregoj se qė tani e ndėrroj dhe bėj Abdurrahman.
Tė falėnderoj pėr largimin e shirkut prej meje.