"Lexo me emrin e
Zotit tėnd, i Cili krijoi (gjithēka), e krijoi njeriun
nga njė droēkė gjaku! Lexo! Zoti yt ėshtė bujari mė i
madh." (Alak, 1-3)
Pesė ajetet e para tė sures el Alak konsiderohen prej
ajeteve tė para tė zbritura nga Kurani Famėmadh sipas
qėndrimit tė shumicės sė komentuesve tė Kuranit.
Xhibrili, paqja e Zotit qoftė mbi tė, ia zbriti kėto
ajete Pejgamberit tė fundit, Muhamedit, lavdėrimi dhe
paqja e Allahut qoftė mbi tė, duke qenė nė shpellėn
Hira.
Megjithėse ky tekst kuranor ėshtė formuluar me fjalė
tė shkurtra, shprehėse, ai pėrmban shumė kuptime dhe
domethėnie tė mėdha. Nė rreshtat vijues do tė orvatemi
tė flasim shkurtimisht rreth kėsaj ēėshtjeje.
Buhariu nė Sahihun e tij transmeton nga Aishja, Allahu
qoftė i kėnaqur prej saj, e cila ka thėnė: "Kur
Pejgamberi pėr herė tė parė ka filluar ta marrė
Shpalljen, ishin ato ėndrra tė mira qė i pėrjetonte nė
gjumė, i erdhi meleku dhe i tha: "Lexo me emrin e
Zotit tėnd, i Cili krijoi (gjithēka), e krijoi njeriun
nga njė droēkė gjaku! Lexo! Zoti yt ėshtė bujari mė i
madh." (Alak, 1-3)
Hapja e sures me fjalėn "lexo" ėshtė paralajmėrim se i
Dėrguari, lavdėrimi dhe paqja e Allahut qoftė mbi tė,
do tė jetė lexues dhe njėkohėsisht mesazh edhe pėr
umetin e tij qė tė kryejė kėtė urdhėr, i cili
konsiderohet ēelės i ēdo tė mire.
Nė ajetet vėrehet pėrsėritja e fjalės "lexo" dy herė.
Kjo pėrsėritje nė kėtė mesazh ka rolin e saj dhe
tregon pėr dy gjėra:
1- Ndėrlidhja e leximit dhe urdhri pėr tė me dhuntinė
e krijimit dhe kjo mėsohet nga kjo pjesė e ajetit: "Lexo
me emrin e Zotit tėnd, i Cili krijoi (gjithēka), e
krijoi njeriun nga njė droēkė gjaku.
2- Ndėrlidhja e leximit me dhuntinė e ndihmės dhe
bujarisė, qė mėsohet nga kjo pjesė: "Lexo! Se Zoti yt
ėshtė bujari mė i madh".
Kuptimi sipas kėsaj ndėrlidhjeje qėndron nė atė se Ai
qė e krijoi njeriun, e urdhėron tė lexojė, pėr faktin
se konsiderohet e drejtė e Allahut dhe Ai njihet
pėrmes leximit. Praktikimi i leximit konsiderohet
formė prej formave tė falėnderimit ndaj Krijuesit pėr
shkak se ėshtė lexim i Emrit tė Tij dhe me emrin e Tij
"Lexo me emrin e Zotit tėnd, i Cili krijoi (gjithēka)".
Qėllimi i leximit ėshtė njohja e Allahut tė Lartėsuar,
ndėrsa metoda ėshtė nė vėzhgimin dhe meditimin mbi
argumentet dhe shenjat e Allahut.
Te fjala e Allahut tė Lartėsuar "Lexo! Se Zoti yt
ėshtė bujari mė i madh" kuptojmė se lexuesi me emrin e
Allahut nuk lexon i vetmuar pa ndihmė e pa mbėshtetje
hyjnore, por lexon me ndihmėn e Allahut tė Madhėrishėm.
"Lexo! Se Zoti yt ėshtė bujari mė i madh", kuptojmė se
Ai ėshtė me ty, tė ndihmon, tė udhėzon, tė krijon.
Bujaria e Tij ėshtė nga mėshira e Allahut dhe mėshira
e Tij manifestohet nė dhuntinė e tė mėsuarit pas
krijimit. Kėsisoj, dija dhe mėshira janė tė lidhura qė
nga fillimi i shpalljes sė Kuranit deri te fundi i tij.
Me lexim kėtu nėnkuptohet lexim pėrmbledhės i ēdo
mirėsie dhe i ēdo gjėje qė konsiderohet e dobishme.
Gjithashtu ėshtė transmetuar se me lexim nėnkuptohet
leximi i fjalės sė Allahut (Kuranit)
Mė pas, lexues i nderuar, duhet tė kesh parasysh se tė
lexuarit e Librit tė Allahut ėshtė i pandashėm edhe me
tė shkruarit, qė ėshtė pėrmendur nė ajetet e tjera tė
Kuranit Fisnik, si fjala e Allahut tė Madhėrishėm:
"Nun. Betohem pėr penėn dhe pėr atė qė shkruajnė!"
(Kalem, 1)
Nėse nė ajetet e sures Alek qėndron thirrja pėr lexim
dhe inkurajimi pėr tė zbuluar argumentet e Allahut nė
gjithėsi, nė ajetin e sures Kalem qėndron sqarimi dhe
madhėshtia e tė shkruarit dhe qė tė dy proceset
konsiderohen mėnyrė dhe formė pėr tė njohur Krijuesin
e Lartėsuar.