Besimi i fuqishėm i sahabėve nė Kuran, premtimet e Allahut nė kėtė
libėr dhe besimi i plotė se ajo qė ka thėnė Kurani
patjetėr do tė ndodhė nė kėtė botė dhe nė botėn e
ardhshme ishte vetė jeta e sahabėve me Kuranin.
Muslimanėt gjatė periudhės mekase, para shpėrnguljes sė
Muhamedit alejhi selam pėr nė Medinė, ishin shumė tė
pafuqishėm. Ndėr trysnitė e kurejshėve ndaj muslimanėve
ishte edhe polemika e tyre me muslimanėt, se romakėt si
ithtarė tė librit janė mundur nga persianėt paganė.
Ndėrkohė zbritėn ajetet fillestare tė kaptinės Er-Rrum, qė vėrtetė
ishin dhe janė ēelės pėr tė interpretuar varganin e
jashtėzakonshėm tė ngjarjeve qė ndodhėn nė atė periudhė
nė historinė njerėzore nė pėrgjithėsi. Thotė Allahu i
Madhėrishėm: Elif, Lam, Mim. Bizantinėt (rumėt) u mundėn,
nė tokėn mė afėr (tokės sė arabėve), po pas
disfatės sė tyre, ata do tė ngadhėnjejnė, brenda pak
viteve. Ēėshtja ėshtė vendim i Allahut, fillim e mbarim
(pėr disfatė dhe pėr fitore). E atė ditė (kur
do tė fitojnė bizantinėt) besimtarėt do tė gėzohen,
pėr ndihmėn e Allahut. Ai ndihmon atė qė do dhe Ai ėshtė
i gjithėfuqishėm, mėshirues. Premtimi i Allahut ėshtė
(ky), Allahu nuk e thyen premtimin e Vet, por
shumica e njerėzve nuk po dinė. Edhe atė qė dinė nga
jeta e kėsaj bote, ėshtė dije e cekėt, por ndaj jetės sė
pėrjetshme (ndaj ahiretit) ata janė plotėsisht tė
verbėruar (tė painteresuar). (Er-Rrum, 1-7)
Premtimet nga ana e Allahut nė kėto ajete pėr shokėt e Pejgamberit
alejhi selam nuk ishin diēka e pakapshme. Ato ishin
premtime me baza tė shėndosha dhe tė fuqishme, i besuan,
i pėrqafuan pa ndonjė hezitim apo dyshim nė to apo rreth
tyre, edhe pse gjendja e tyre nė Mekė ishte e rėndė dhe
e dhimbshme nga pėrndjekjet dhe dhuna qė ushtrohej ndaj
tyre nga kurejshėt paganė pėr shkak tė besimit tė tyre
nė Zotin Njė.
Ishte edhe mė e vėshtirė pėr ti pranuar premtimet e kėtyre ajeteve
kuranore pėr fitore, pėr lajmin dhe kohėn e caktuar qė u
pėrmendėn nė ajete pėr dy shkaqe tė cilat nuk mund ti
pranonte mendja e njeriut tė asaj kohe:
1- Perandoria romake kishte arritur kulmin e dobėsimit
tė saj dhe argument pėr kėtė janė disfatat qė pėsuan
romakėt brenda shtetit tė tyre, ashtu siē tha Allahu:
...nė tokėn mė afėr (tokės sė arabėve).
(Err-Rrum, 3)
E kush ka menduar se perandoria romake do tė
ngadhėnjente mbi perandorinė persiane, pėrveē njoftimeve
kuranore?
2- Pėrcaktimi kohor qė pėrmendi Kurani pėr ngadhėnjim nė
mė pak se dhjetė vite.
Njoftimet kuranore u pėrgėnjeshtruan nga paganėt kurejshėt; ngjarje
kėto shumė me rėndėsi, qė do tė ndodhnin pas disa
viteve, gjatė jetės sė Pejgamberit Muhamed alejhi selam.
Kėto njoftime Allahu i Madhėrishėm i pėrforcoi edhe me premtimin
tjetėr, qė ėshtė i lidhur ngushtė me vetė muslimanėt.
Thotė i Gjithėdijshmi: E atė ditė (kur do tė
fitojnė bizantinėt) besimtarėt do tė gėzohen, pėr
ndihmėn e Allahut. (Err Rrum, 4-5)
Tregues i qartė se dita qė do tė ngadhėnjejnė romakėt mbi persianėt
do tė jetė fitore edhe pėr muslimanėt mbi jobesimtarėt.
Pra, tė dy fitoret do tė ndodhnin nė tė njėjtėn kohė dhe
nė tė njėjtėn ditė. Me zbritjen e kėtyre ajeteve bindja
e sahabėve nė premtimet e Allahut arriti kulmin e saj,
siē ishte rasti me Ebu Bekrin, Allahu qoftė i kėnaqur me
tė, i cili me zbritjen e ajeteve tė lartpėrmendura dilte
dhe e ngrinte zėrin e tij nėpėr Mekė: Elif, Lam, Mim. Bizantinėt (rumėt) u mundėn,
nė tokėn mė afėr (tokės sė arabėve), po pas
disfatės sė tyre, ata do tė ngadhėnjejnė, brenda pak
viteve. (Err-Rrum, 1-4)
Kurejshėt i thanė Ebu Bekrit se kjo ėshtė nė mes nesh dhe jush.
Shoku yt tha (aludonin pėr Muhamedin alejhi selam, e qė
lajmi ishte nga ajetet kuranore) se romakėt do tė
ngadhėnjejnė mbi persianėt pas disa vitesh. Ata i thanė:
A po na garanton ti pėr kėtė? Ai u tha: Gjithsesi.
Fjala bidun nė gjuhėn arabe nėnkupton prej 3 deri nė 9. Allahu e
plotėsoi premtimin e tij, pasi romakėt ngadhėnjyen mbi
persianėt nė mė pak se nėntė vite dhe historianėt kanė
pajtim tė plotė rreth kėsaj fitoreje tė romakėve.
Jo vetėm kaq. Mrekullitė e Allahut nuk kanė tė ndalur! Dita e
fitores sė romakėve ndaj persianėve ishte dita e fitores
sė muslimanėve mbi paganėt kurejshė nė Bedėr (transmeton
imam Tirmidhiu). Kjo ngjarje ishte argument i fuqishėm
pėr pejgamberinė e Muhamedit alejhi selam.
Sahabėt jetuan me tė vėrtetat dhe premtimet kuranore. Ata nuk ditėn
se ēka ėshtė dyshimi nė kėto tė vėrteta, me gjithė
tiraninė e paparė qė ushtrohej mbi ta.
Ky ėshtė njė shembull me plot vlera, tė cilin gjithsesi duhet ta
marrim dhe ta pasojmė. Kėshtu obligohen muslimanėt qė tė
jetojnė me premtimet kuranore, nėse dėshirojnė tė
jetojnė jetė tė vėrtetė dhe pa iluzione.
Shembull tjetėr nga jeta e sahabėve
Allahu subhanehu ue teala nė Kuran na tregon pėr jetėn e tė
Dėrguarve tė Tij, me ēka i forcon zemrat e muslimanėve,
u premton atyre siguri dhe ndihmė, ashtu siē ndodhi me
Pejgamberėt e mėhershėm dhe umetet e tyre. E tashmė fjala (premtimi) jonė u ėshtė dhėnė
mė parė robėrve tanė tė Dėrguar; se ata me siguri do tė
nxirren ngadhėnjyes dhe se ushtritė Tona, ato do tė jenė
fitimtare. (Es Saffat-171-173)
Kur u shpėrngulėn muslimanėt nga Meka pėr nė Medinė pėr shkak tė
trysnive qė u bėheshin pėr ta lėnė fenė e tyre, menduan
se gjetėn vendqėndrim tė sigurt, mirėpo ata nuk qėndruan
gjatė nė begatitė e sigurisė dhe u sulmuan nga armiqtė e
tyre. Ata u pėrballėn me luftėra tė armatosura nė ēdo
skaj tė vendit, ndryshoi ēėshtja dhe prapė filloi tė
ndihej prezenca e frikės nga sulmet e pamėshirshme. Me
njė fjalė, siguria mori fund.
Pikėrisht nė kėtė gjendje, Allahu u premton atyre nė Kuran se pas
kėtyre sprovave atyre do tu arrijė ndihma, siguria dhe
qetėsia. Pėr kėtė premton Allahu duke thėnė: Allahu
u ka premtuar atyre nga mesi juaj qė besojnė dhe qė
punojnė mirėsi e drejtėsi, se Ai patjetėr do tu
sigurojė atyre vazhdimėsinė (e fuqisė sė tashme tė
udhėheqėsve) nė tokė, ashtu siē ua siguroi Ai kėtė
atyre pėrpara tyre dhe se Ai do tu sigurojė fuqinė pėr
tė zbatuar e pėrmbushur fenė e tyre, atė tė cilėn Ai e
ka zgjedhur pėr ta (Islamin). Dhe padyshim qė Ai
do tu japė atyre nė shkėmbim siguri e ruajtje pas
frikės sė tyre, (me kusht) qė kėta besimtarė tė
mė adhurojnė vetėm Mua dhe tė mos bashkojnė gjė tjetėr
(nė adhurim) me Mua. Por kushdo qė nuk beson pas
kėsaj, kėta janė fasikunė (kryeneēė, tė pabindur
ndaj Allahut). (En Nur, 55)
Transmetohet nga Ubej ibnu Kabi, i cili ka thėnė: Kur Pejgamberi
alejhi selam me shokėt e tij arritėn nė Medinė dhe u
strehuan nga ensarėt, nuk kaloi kohė e gjatė dhe u
sulmuan nga arabėt. Nuk flinin dhe nuk zgjoheshin
pėrveēse me armė dhe thanė: Kur do tė vijė ajo ditė kur
do tė flemė tė qetė dhe tė sigurt, nuk do ti frikohemi
askujt pėrveē Allahut? Pas kėsaj zbriti ajeti i
lartpėrmendur.
Berai, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, ėshtė shprehur se kur ka
zbritur ajeti i 55-tė i sures En Nur, ne ishim nė njė
gjendje tė rėndė frike. Si jetuan sahabėt me kėtė
premtim kuranor tė kushtėzuar me adhurim ndaj Allahut
Njė dhe pa shok?
Pa dyshim se e pranuan me sinqeritet dhe bindje tė plotė pėr
realizimin e tij, i plotėsuan kushtet qė Allahu kėrkoi
nga ata, pastaj Allahu i Plotfuqishėm realizoi premtimin
e Vet pėr robėrit e Tij.
Pėr njė kohė tė shkurtėr frika u shndėrrua nė siguri tė
plotė. E tėrė kjo ndodhi brenda disa vitesh.
Sahabėt, Allahu na bashkoftė me ta nė xhenet, jetonin me Kuranin,
duke e lexuar, studiuar, medituar dhe kur shkonin nė
xhihad, netėt e xhihadit i gjallėronin me leximin e
Kuranit. Vėrtet ky ėshtė shijimi i plotė i Kuranit.
Vazhdon
Nga arabishtja me disa shkurtime: Musli Zymberi
25.1.2008