Kohėt e
fundit ėshtė shpallur gjendja e gatishmėrisė botėrore
pėr pėrballimin e pėrhapjes sė tipit tė ri tė virusit tė
gripit tė derrave, pasi ėshtė sqaruar rrezikshmėria e
kėtij virusi tė panjohur mė parė.
Gripi i derrit njihet si sėmundje frymėmarrjeje qė
shkaktohet nga virusi i gripit tė tipit A, qė normalisht
rastiset te derrat dhe kjo sėmundje mund tė pėrhapet me
shpejtėsi. Ky lloj virusi njihet me emrin virusi i
gripit tė derrave (grippe porcine A/H1N1). Virusi A/H1N1
pėrbėhet nga pėrzierja e viruseve tė gripit tė derrit,
njeriut dhe shpendėve.
Qendra pėr kontrollin dhe parandalimin e sėmundjeve
thotė se pėrhapja e gripit tė derrit ndodh nė dy mėnyra;
nėpėrmjet kontaktit me derra tė infektuar ose mjedise tė
ndotura me kėtė virus ose nėpėrmjet kontaktit me njė
person tė prekur nga gripi i derrave. Kjo qendėr ka
arritur nė pėrfundimin se virusi i gripit tė derrit
ėshtė ngjitės dhe pėrhapet mes njerėzve, por deri tani
nuk dihet se sa lehtė ndodh kjo.
Ndėrkohė statistikat tregojnė se numri i rasteve tė
infektuara me kėtė virus tė ri tė gripit ėshtė me qindra
nė shumė vende tė botės, ndėrsa virusi i rrezikshėm ka
shkaktuar dhjetėra tė vdekur. Shifrat lidhur me atė qė
Organizata Botėrore e Shėndetėsisė (OBSH-ja) tashmė e
quan gripi AH1N1, gjerėsisht i njohur si gripi i derrave,
pėrfshijnė 109 raste tė konfirmuara dhe njė vdekje nė
SHBA, dhe 156 raste tė konfirmuara dhe nėntė tė vdekur
nė Meksikė, thuhet nė njė njoftim tė publikuar nė faqen
zyrtare tė internetit tė OBSH-sė (deri nė kohėn e
shkrimit tė kėtyre rreshtave). Vendet e tjera ku janė
konfirmuar zyrtarisht rastet e infektimeve janė: Austria
(1), Kanadaja (34), Gjermania (3), Izraeli (2), Holanda
(1), Zelanda e Re (3), Spanja (13), Zvicra (1) dhe
Britania e Madhe (8). Por statistikat e tjera jozyrtare
tregojnė shifra mė tė larta. Pėr shembull, nė Meksikė
mendohet se mė shumė se 176 persona kanė vdekur gjatė
ditėve tė fundit, ndėrkohė qė autoritetet e vendit mė tė
prekur nga sėmundja kanė konfirmuar vdekjen e vetėm 12
pacientėve.
Pėrhapja e tij e shpejtė nga njeriu i goditur te tjetri
ka bėrė qė Organizata Botėrore e Shėndetėsisė tė
paralajmėrojė se ky virus i ri mund tė shndėrrohet nė
njė epidemi botėrore. Organizata Botėrore e Shėndetėsisė
ka rritur shkallėn e rrezikshmėrisė.
OBSH ka konfirmuar se tė paktėn disa nga rastet te
njerėzit, janė varietete qė nuk janė parė mė parė tė
virusit H1N1 tė gripit tė llojit A. H1N1 ėshtė gati i
njėjti lloji virusi qė shkakton shpėrthimin sezonal tė
gripit tek njerėzit. Por varianti mė i fundit i
H1N1ėshtė i ndryshėm. Ai pėrmban njė material gjenetik
qė gjendet tek lloji i gripit qė prek njerėzit, shpendėt
dhe derrat. Viruset e gripit kanė aftėsinė tė kėmbejnė
komponente gjenetike me njėra-tjetrėn dhe duket se
versioni i ri i H1N1 rezultoi nga pėrzierja, brenda tė
njėjtės specie, e varianteve tė ndryshme tė virusit qė
zakonisht prekin specie tė ndryshme. Derrat pėrfaqėsojnė
njė ambient ideal pėr pėrzierjen e kėtyre viruseve me
njėra-tjetrėn.
Virusi i derrave dhe madhėshtia e mėsimeve tė pastra
islame
Tani, vėllezėr tė nderuar, pasi i pamė tė vėrtetat dhe
dėshmitė, deshi vullneti i Allahut tė Lartėsuar qė ky
fenomen tė shfaqet si njė shenjė dhe argument prej
argumenteve madhore tė Tij, tė dėshmojė pėr madhėshtinė
e mėsimeve tė pastra islame dhe dėshmi kundėr atyre qė
akoma vazhdojnė tė mohojnė Allahun dhe fuqinė e Tij.
Allahu i Lartėsuar thotė: "Me tė vėrtetė, Allahu ju
ka ndaluar tė hani kafshėn e ngordhur, gjakun e derdhur,
mishin e derrit dhe mishin qė nuk ėshtė therur nė emėr
tė Allahut. Por kushdo qė detyrohet nga nevoja tė hajė
ndonjė gjė prej kėtyre, pa dashur tė bėjė gjynah dhe pa
e kaluar kufirin, nuk do tė fajėsohet. Vėrtet, Allahu
ėshtė Falės i madh dhe Mėshirplotė." (Bekare, 173)
Prandaj, prej gjėrave qė Allahu na ndaloi ti hamė ėshtė
edhe mishi i derrit pėr shkak tė rrezikut, dėmit dhe
sėmundjes sė tij. Derri konsiderohet njė kafshė e ndyrė
si ndyrėsira e kafshės sė vdekur, gjakut dhe asaj qė nuk
ėshtė therur nė emėr tė Allahut. Feja jonė e pastėr na
ndalon ēdo gjė qė ėshtė e dėmshme dhe e ndyrė. Allahu
ēdo gjė tė cilėn e ndalon, na ndalon pėr shkak tė
mėshirės sė Tij ndaj robėrve tė Vet dhe pėr shkak tė
urtėsisė madhore tė cilėn nuk e di askush pėrveē Tij.
Allahu thotė: "Ėshtė Ai qė ju bekon, ndėrkohė qė
engjėjt e Tij luten pėr ju, me qėllim qė Ai tju nxjerrė
nga errėsira nė dritė. Ai ėshtė Mėshirues ndaj
besimtarėve." (Ahzab, 43)
E lusim Allahun e Lartėsuar qė me kėtė ajet kuranor t'i
udhėzojė zemrat tona! E lusim Atė, qė tė zbresė mėshirėn
e Tij mbi robėrit e Vet dhe kėto sprovime dhe bela tė
jenė mėsim dhe kėshillė me shpresė se Ai do t'i udhėzojė
ata tė cilėt janė tė humbur dhe larg sė vėrtetės. Prej
Tij kėrkojmė udhėzimin, mirėsinė, dritėn dhe shpėtimin
pėr tė gjithė.