Pyetja:

Selam alejkum!
1. Rreth ezanit dhe kiametit. Kur dikush e fal namazin individualisht në shtëpi, a duhet të këndojë ezanin para se të fillojë faljen?
2. Në libra të ndryshëm kam lexuar që ikameti këndohet njëlloj si ezani vetëm se këndohet më shpejt kurse diku tjteër kam lexuar se ikameti këndohet me shkurtime d.m.th. ALLAHU EKBER dy herë etj? Si duhet kënduar ikameti?
3. E treta rreth namazit: Duart në namaz ngrihen vetëm në fillim, në tekbirin fillestar kur thuhet Allahu Ekber apo dhe kur shkojmë në ruku, kur ngrihemi nga rukuja, kur shkojmë në sexhde dhe kur ngrihemi prej sexhdes?
4. Në uljen e fundit kur lexojmë Etehjatin gishti tregues ngrihet vetëm kur themi Eshehedu en La ilahe il Allah apo gishti tregues mbahet ngritur gjate gjithë lutjes?
Ma bëni hallall që u zgjata pak por në libra të ndryshëm kam parë mënyra të ndryshme të këtyre pyetjeve që bëra më lart.
Allahu ua shpërbleftë.


Përgjigjja:

Falënderimet i takojnë Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi të Dërguarin e Tij Muhamed, mbi familjen e tij, mbi shokët e tij dhe mbi të gjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

Çështja e parë: A është e kërkuar thirrja e ezanit për atë që falet vetë?

Që ezani është prej simboleve dhe specifikave më të qarta të fesë janë në ujdi të gjithë dijetarët, por ata kanë dallim se çfarë dispozite ka ai. Pa u zgjeruar në përcjelljen e mendimeve, themi se mendimet e tyre sillen rreth qëndrimit se ai është vaxhib kifai (kifaje1) dhe sunet i fortë (muekede).

Sido që të jetë, pa marrë parasysh këto dallime, e shohim se fukahatë e të gjitha medhhebeve janë të mendimit se muslimanëve të një vendi nuk u lejohet që të neglizhojnë praktikimin e ezanit dhe nëse një vend musliman tërësisht e lë thirrjen e ezanit, atëherë imami (udhëheqësi) i muslimanëve është i obliguar që t`i detyrojë ata, qoftë edhe me forcë, për rikthimin e këtij simboli islam në praktikën e tyre2.

Malik Huvejrith tregon se një grup të rinjsh (ndër ta edhe Maliku) kishin shkuar në Medinë tek i Dërguari Muhamed, lavdërimi dhe paqja qofshin mbi të, për të mësuar Islamin nga ai. Pasi qëndruan atje njëzet net, i Dërguari, lavdërimi dhe paqja qofshin mbi të, mendoi se ata ishin mërzitur për familjet e tyre dhe i mëshiroi ata e i liroi të kthehen te familjet e tyre. Para se të niseshin ata, ai i këshilloi: “Kthehuni te familjet tuaja, rrini me ta, mësoni e urdhëroni ata dhe kur të hyjë koha e namazit, atëherë le ta thërrasë ezanin ndonjëri prej jush dhe le të dalë imam më i vjetri nga ju.” Shënon Buhariu dhe Muslimi.

Prandaj, duke e pasur parasysh këtë, themi se gjatë kohëve të namazeve kur muslimanët mblidhen për t’u falur në xhami, atëherë obligohen që para fillimit të faljes, kur të hyjë koha, të lajmojnë hyrjen e kohës me ezan dhe nuk u lejohet që të neglizhojnë në këtë.

Por nëse besimtari falet vetëm në shtëpi ose nuk e arrin xhematin në xhami, ose falet pasi të ketë dalë koha (kaza), atëherë a është i obliguar që ta thërrasë ezanin para faljes apo jo?

Në këtë rast, nëse ky person është në një vend ku nuk është dëgjuar ezani, sikurse në udhëtim ose larg në mal e shkretëtirë, atëherë ai nuk duhet të neglizhojë thirrjen e ezanit para faljes. Por nëse gjendet në një vend ku thirret ezani, si në qytete ose fshatra në të cilat thirret ezani, atëherë do të ishte e preferuar që ta thërriste edhe një herë ezanin, por nëse mjaftohet me ezanin e të tjerëve nuk ka gjë3.

Ethremi dhe Seid bin Mensuri shënojnë se sahabi Enes Ibën Malik në një rast hyri në një xhami në të cilin ishte kryer falja e namazit. Ai urdhëroi një person që të thërriste ezanin e ikametin dhe ai doli imam që t`ua falte namazin4.

Ndërsa Urve Ibën Zubejri ka thënë: “Nëse arrij në xhami dhe njerëzit e kanë thirrur ezanin dhe ikametin, atëherë ezani dhe ikameti i tyre mjafton edhe për të tjerët që vijnë pas tyre.” Kjo është përzgjedhje e Hasan Basriut, Shabiut dhe Ibrahim Nehaiut (të tre këta dhe Urveja gjithashtu numërohen nga tabiinët e vjetër dhe më të dijshëm). Vetëm se Hasan Basriu ka thënë se preferohet thirrja e ikametit.

Duke mos u zgjeruar më shumë, themi se nëse faleni në shtëpi ose në xhami me vonesë pasi të jetë thirrur ezani e ikameti, atëherë do të ishte e qëlluar që ta thirrni ikametin edhe një herë para se të filloni faljen. Ndërsa nëse nuk e thirrni ezanin veçmas edhe një herë, nuk prish punë, edhe pse nëse e bëni këtë do të ishte më mirë dhe do të keni shpërblim. Allahu e di më së miri!

Për këtë problematikë mund të lexoni këtu: http://www.klubikulturor.com/A%20duhet%20ti%20ngeme%20duart%20ne%20namaz.htm

Çështja e katërt: Mbajtja e Gishtit tregues gjatë uljes në namaz

Alaudin Abazi
4.10.2009