Selam
alejkum!
A keni mundėsi tė bėni njė studim paksa mė tė thellė se
tė zakonshmit qė bėhen pėr ēėshtjen e auretit tek
mashkulli dhe femra. Kam dėgjuar mendime tė ndryshme dhe
nuk jam i sigurt se cilin mendim tė marr. Ju lutem na
shpjegoni kėtė ēėshtje.
Pėrgjigjja:
Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja
dhe bekimet e Tij qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij
Muhamed, mbi familjen e tij,
mbi
shokėt
e tij
dhe mbi
tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij
deri nė Ditėn e Gjykimit.
Ėshtė e pamundur qė tė thellohemi shumė nė kėtė ēėshtje
duke i pėrcjellė mendimet e fukahave dhe argumentet e
tyre, pasi kemi njė numėr pyetjesh tė papėrgjigjura,
megjithėkėtė do tė mundohemi ti paraqesim problematikat
tė cilat shtjellohen nga fukahatė nė lidhje me auretin e
femrės dhe tė mashkullit dhe do tė mundohemi pėr secilin
problematikė qė ti japim disa konkluza:
a) Aureti i femrės muslimane para meshkujve tė huaj
b) Aureti i femrės muslimane para femrave tė huaja
jobesimtare
c) Aureti i femrės muslimane para femrave muslimane
d) Aureti i femrės para meshkujve qė i ka mahrem
e) Aureti i mashkullit para meshkujve
f) Aureti i mashkullit para grave tė huaja
g) Aureti i bashkėshortėve nė mes tyre
a) Aureti i femrės muslimane para meshkujve tė huaj
Njė pjesė e konsiderueshme e ulemave tė nderuar mbajnė
mendimin se trupi i femrės i tėri ėshtė auret para
meshkujve tė huaj, pėrveē duarve dhe fytyrės dhe ky
ėshtė mendimi tė cilit ne i pėrmbahemi. Ndėrsa njė pjesė
tjetėr konsiderojnė se edhe duart e fytyra janė auret
pėr femrėn. Kėto dy mendime janė ato me tė cilat japin
fetva edhe dijetarėt bashkėkohorė dhe qė tė vlerėsohen
kėto mendime nevojitet trajtim i gjatė, prandaj nė
pamundėsi tė zgjerimit do tė ndalemi kėtu.
b) Aureti i femrės muslimane para femrave tė huaja
jobesimtare
Mendimi i shumicės sė fukahave ėshtė se femra e huaj
jobesimtare pėr femrėn muslimane ėshtė sikur mashkulli i
huaj, prandaj nuk lejohet qė ajo tė shikojė trupin e
femrės muslimane dhe nuk ka tė drejtė qė muslimania tė
zbulohet para saj. Pėr kėtė aludon ajeti: ...
(thuaju besimtareve) tė mos ua tregojnė bukuritė e tyre
askujt pėrveē burrave tė vet, baballarėve tė vet ose
baballarėve tė burrave tė vet, djemve tė vet ose djemve
tė burrave tė vet, vėllezėrve tė vet ose djemve tė
vėllezėrve tė vet, apo djemve tė motrave tė veta, ose
grave tė tyre (qė u pėrmendėn)... (Nur, 31). Nė
kėtė ajet pėrjashtohen personat para tė cilėve u lejohet
femrave muslimane tė zbulohen, ndėr to janė pėrmendur
gratė e muslimanėve dhe ky pėrjashtim nėnkupton se gratė
jobesimtare nuk hyjnė nė kėtė lejim. Mirėpo disa nga
fukahatė kanė bėrė dallim mes jobesimtareve qė janė nė
armiqėsi me muslimanėt dhe mes atyre qė kanė marrėveshje
me ta muslimanėt (ehli dhime).
c) Aureti i femrės muslimane para femrave muslimane
Ėshtė njė thėnie e njohur e fukahave se aureti i femrės
para femrės ėshtė sikur aureti i mashkullit para
mashkullit, (pra nga kėrthiza deri nė gjunjė), mirėpo
nga kjo nuk duhet tė kuptohet se femrės muslimane i
lejohet ti ekspozojė pjesėt e trupit tė saj para
femrave muslimane, si shpinėn, barkun, gjoksin, etj.
Prandaj mund tė themi se aureti i femrės para femrės ka
dy raste:
a) Nė raste tė zakonshme, nė ndenja dhe tubime, femrės
muslimane nuk i lejohet ti duken nga pjesėt e trupit tė
saj pėrveē atyre gjėrave qė janė tė natyrshme tė duken
si: koka, flokėt, qafa, duart sė bashku me krahėt,
kėmbėt sė bashku me kėrcirin. Kurse pjesėt e tjera, si:
gjoksi, barku, beli, shpina, kofsha etj., nuk lejohet tė
ekspozohen. Prandaj, veshja e fustaneve tė ngushta ose
tė shkurtėr, e rrobave qė janė tė tejdukshme ose tė
ngushta dhe qė tregojnė formėn e pjesėve tė trupit janė
tė ndaluara dhe nuk i lejohet femrės muslimane qė e
konsideron vetėn se pason urdhrin e Allahut dhe porositė
e Profetit, bekimi dhe paqja qofshin mbi tė, tė veshė
rroba tė tilla edhe para grave.
b) Nė raste tė domosdoshme ose tė nevojshme dhe pa
qėllim lejohet tė duken edhe disa pjesė tė tjera tė
trupit.
Si rast i domosdoshėm mund tė ilustrojmė si rastin e
sėmundjes, si shkuarja te gjinekologia ose te ndonjė
mjeke tjetėr.
Kurse si rast tė nevojshėm apo pa qėllim mund tė themi
nėse femra i jep gji fėmijės nė prezencėn e ndonjė
femre, nuk detyrohet ajo qė tė fshihet apo nė rast tė
ndėrrimit tė ndonjė rrobe apo nė disa raste tė tjera,
si: zbulimi i disa pjesėve tė femrės para motrės sė saj
apo ndonjė tė afėrmeje, etj. Nė raste tė tilla, qė ėshtė
vėshtirė tė ruhemi, lejohet tė zbulohen disa pjesė tė
trupit qė nuk lejohet tė zbulohen nė raste tė zakonshme.
d) Aureti i femrės para meshkujve qė i ka mahrem
Mahrem janė ata burra tė cilėt i ka tė afėrm gruaja dhe
nuk lejohet tė martohet me ta (sikurse babai, xhaxhai,
daja, vėllai, etj). Dispozita nė kėtė ēėshtje ėshtė e
pėrafėrt me dispozitėn e mėparshme. Kėshtu qė femrės
muslimane i lejohet qė t`i duken ato pjesė qė janė tė
natyrshme tė duken, si: koka, flokėt, qafa, duart sė
bashku me krahėt, kėmbėt sė bashku me kėrcirin. Femrės
para mahremėve tė saj, nė raste tė zakonshme nuk i
lejohet qė ti ekspozojė pjesėt e tjera, si: gjoksi,
barku, beli, shpina, kofsha etj., ndėrsa nė disa situata
tė caktuara nėse duken kėto pjesė, nuk ėshtė mėkat.
e) Aureti i mashkullit para meshkujve
Aureti i mashkullit para meshkujve pa marrė parasysh a
janė ata tė afėrm apo jo, te hanefitė ėshtė midis
kėrthizės dhe gjunjėve (kėrthiza nuk ėshtė auret te
hanefitė, ndėrsa gjunjėt po).
Ndėrsa shafitė dhe hanbelitė theksojnė se kėrthiza dhe
gjunjėt nuk janė auret, por auret ėshtė ajo qė gjendet
nė mes tė kėtyre.
Malikitė nė njėrin mendim theksojnė se gjunjėt janė
auret, sikurse hanefitė, dhe nė njė mendim tjetėr thonė
se dukja e gjunjėve ėshtė mekruh.
Me njė rast Muhamedi salallahu alejhi ue selem e kishte
tė zbuluar njė pjesė tė gjurit para Ebu Bekrit dhe
Omerit, ndėrsa kur hyri Othmani ai e mbuloi atė e tha: Si
mos tė turpėrohem nga njė njeri prej tė cilit turpėrohen
melaiket?, si pėrgjigje kur u pyet se pse para Ebu
Bekrit dhe Omerit nuk e mbuloi gjurin dhe kur hyri
Othmani e bėri kėtė. Nga ky rast kuptojmė se zbulimi i
gjurit nuk ka tė njėjtėn rigorozitet sikurse zbulimi i
pjesės mė lart, prandaj mė e drejtė ėshtė qė tė mos jemi
rigorozė nė konsiderimin e gjurit auret. Allahu e di mė
sė miri!
f) Aureti i mashkullit para grave tė huaja
Nė kėtė mesele ka shqyrtime te fukahatė, por e drejta
ėshtė se femra ka tė drejtė qė tė shikojė trupin e
mashkullit pėrveē pjesės ndėrmjet kėrthizės dhe
gjunjėve, por ata kushtėzojnė qė nė kėtė ajo tė jetė e
siguruar se nuk shikon me epsh.
g) Aureti i bashkėshortėve nė mes tyre
Ekziston unanimitet se nuk ka ndonjė pjesė e trupit tė
gruas qė pėr burrin ėshtė auret (e ka tė ndaluar ta
shikojė), gjithashtu e njėjta vlen edhe pėr gruan.
Allahu i Lartėsuar thotė: ...dhe ata tė cilėt e
ruajnė pjesėt e turpshme. Me pėrjashtim ndaj grave tė
veta (qė i kanė nė kurorė). (Muminun, 5-6)