b) Ndyrësirat për të cilat ka mospajtim te dijetarët, se a konsiderohen të tilla

1. Jargët e qenit

Shumica e dijetarëve, medh`hebi hanefi, shafi dhe hanbeli, mbajnë qëndrimin se jargët e qenit janë të papastra, duke argumentuar me hadithin e Ebu Hurejrës (radijall-llahu anhu), i cili transmeton: “Resulull-llahu salallahu alejhi ue selem thotë: “Nëse qeni pi ujë në një enë prej enëve tuaja, (ena) pastrohet duke e larë 7 herë, të parën herë me dhe.”[1]

Kurse medh`hebi i Malikut përmban qëndrimin se qeni në përgjithësi është i pastër dhe argumenton me ajetin që e lejon ngrënien e gjahut të cilin e zë qeni i gjahut (i mësuar):

“U janë lejuar të gjitha ushqimet e mira dhe ai (gjahu) i gjahtarëve (shtazëve) të dresuara që i mësoni ashtu si ju ka mësuar juve All-llahu. Hani, pra, atë që gjahtuan për juve dhe më parë përmendie emrin e All-llahut. Kini dro nga All-llahu pse All-llahu shpejt merr masa.” (Maide, 4)

Ata thonë se kur qeni e kap gjahun me gojë është më se e mundur që gjahu të përlyhet me jargë dhe po të ishte ndyrësirë kjo, nuk do të ishte e lejuar. Por e sakta është qëndrimi i shumicës, pasi për këtë ka citat të qartë (pra, hadithi i lartpërmendur), kurse sa i përket ajetit ajo bën përjashtim gjahun që e kap qeni i gjuetisë, në formë lehtësimi dhe faljeje. Pastaj edhe gjahu i cili kapet nga qeni pastrohet dhe zihet, kështu që nëse është ndotur nga jargët e qenit, atëherë ajo largohet.

2. Gjaku që rrjedh

Me gjaku që ka rrjedhur është për qëllim gjaku i cili nuk gjendet brenda damarëve, por ai që ka rrjedhur. Ibën Xhurejxhi ka thënë në lidhje me ajetin kuranor "...apo gjakut të derdhur (në therjen e tyre)...", se ai është gjaku që derdhet jashtë. Gjaku që nuk derdhet jashtë, por mbetet në vena, është i lejuar.
Mendimi më i qëndrueshëm është se ky gjak është i papastër dhe pothuajse të gjithë dijetarët kanë këtë qëndrim, por një numër i vogël dijetarësh janë përmbajtur të thonë se ai është i papastër.
Sido që të jetë, megjithatë, të gjithë ata pajtohen se muslimani është i liruar nga gjaku i cili del lart në enë gjatë gatimit të mishit. Aishja thotë: "Ne e hanim mishin derisa gjaku në tenxhere ngrihej vija."
Gjithashtu është e falur edhe gjaku i cili pikon nga varra. Hasani ka thënë: "Muslimanët ende vazhdojnë të falen kur janë të plagosur (gjakosur)."
Tregohet se Omeri falej, ndërkohë që nga plaga e tij pikonte dhe rridhte gjak. Duke sqaruar këtë çështje, Ibën Haxheri në “Fet`hu bari” tregon se Ebu Hurejra nuk shihte ndonjë të keqe në rrjedhën e një ose dy pikave të gjakut gjatë namazit.

3. Sperma

Rreth asaj se a është e pastër apo e papastër sperma, te dijetarët kryesisht ekzistojnë tre mendime:

Mendimi i parë: Ajo është ndyrësirë, sikurse urina, prandaj është i detyrueshëm pastrimi i saj, pavarësisht a është e thatë apo e lagët. Ky është mendimi i Imam Malikut, i Evzaiut, i Thevriut dhe i disa të tjerëve.

Mendimi i dytë: Sperma konsiderohet e papastër, por nëse është e thatë (terur), mjafton të fërkohet (pra, nuk është e detyrueshme larja në këtë rast). Por nëse është e lagur, atëherë duhet të pastrohet. Ky është qëndrimi i medh`hebit hanefi dhe i Ahmedit në njërin transmetim dhe Shevkaniu e zgjedh këtë për më të saktë në librin "Nejlu Evtar", vëll. 1, f. 55. Ata e mbështesin argumentin e tyre në thënien e Aishes: "E fërkoja spermën nga rroba e të Dërguarit, pastaj ai dilte për të falur namazin.”[2] Gjithashtu, Darekutniu transmeton se ajo ka thënë: "E fërkoja spermën e të Dërguarit kur ishte e tharë dhe e pastroja kur ishte e lagur." Ky citat është argument se nuk është e ndyrë sikurse urina.

Mendimi i tretë: E konsiderojnë të pastër spermën dhe ky mendim vërtetohet në medh`hebin shafi dhe zgjidhet si më i saktë te një numër dijetarësh, të cilët kanë ardhur më vonë, si Ibën Tejmija dhe të tjerë.

Qëndrimi se sperma e njeriut është e pastër është mendimi më i qëndrueshëm, pasi është uji nga i cili krijohet njeriu. Allahu i Lartësuar në Kuran thotë: "A nuk u kemi krijuar juve nga një lëng i trashë?" (Murselat, 20)
Prandaj këtë qëndrim mund ta përforcojmë me këto pikëpamje:
1. Gjërat në esencë janë të pastra dhe kush pretendon për një gjë se është e papastër, i nevojitet argumenti;
2. Aishja e fërkonte pa e pastruar me ujë, kur ishte e tharë. Po të ishte e papastër, nuk do të mjaftohej me këtë. I Dërguari salallahu alejhi ue selem urdhëroi që gjaku i menstruacioneve dhe të gjitha papastërtitë e tjera të pastrohen me ujë;
3. Ky lloj uji është esenca e robërve të Allahut, duke filluar nga të Dërguarit, të devotshmit, dëshmorët dhe njerëzit e mirë. Urtësia e Allahut do të ishte që esenca e tyre të jetë nga e pastra.

Kurse kush argumenton se kjo është sikur mbeturinat e njerëzve si urina, jashtëqitjet, etj., përgjigja është se jo të gjitha mbeturinat konsiderohen mbeturina, sikurse djersa, pështyma, mukoza, etj..
Transmetohet nga një numër sahabësh, se kur janë pyetur për këtë, janë përgjigjur se ajo është e pastër. Transmetohet nga Ibën Abasi, se i Dërguari salallahu alejhi ue selem është pyetur për spermën nëse bie në rroba dhe është përgjigjur: "Ajo është e njëjtë me mukozën dhe pështymën. Është e mjaftueshme të fshihet vendi me një leckë, ose me barishte (idh`hire)."[3]

4. Urina dhe bajga e kafshëve që u hahet mishi

Mendimi më i saktë në këtë është se ato nuk llogariten të papastra, duke argumentuar me hadithin e Enes Ibën Malikut, ku ai thotë: "Një grup njerëzish nga një fis erdhën në Medinë, ku sëmurën nga barku. I Dërguari u tha atyre të gjenin një deve femër dhe të pinin nga qumështi dhe urina e saj për shërim."[4]
Ashtu si kemi theksuar, se parimi i përgjithshëm në të gjitha gjërat është se ato janë të pastra derisa të sillet argumenti për papastërtinë e saj, që të thuhet se janë të papastra duhet të sillet argument.

5. Eshtrat, qimet, brirët dhe pendët e ngordhësirave

Mendimi më i saktë në këtë është se të gjitha këto janë të pastra. Sa i përket eshtrave të ngordhësirave si të elefantëve, Zuhriu ka thënë: "Kam takuar disa dijetarë nga të parët tanë të cilët përdornin gjëra të tilla (eshtra) për krehër dhe si enë për vaj dhe nuk e shihnin këtë si diçka të keqe."[5]

6. Alkooli

Shumica e dijetarëve përmbajnë qëndrimin se alkooli është i papastër. Allahu i Lartësuar thotë: "O ju që besuat, s'ka dyshim se vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja e shigjetës (për fall) janë vepra të ndyta nga shejtani." (Maide, 90)

Disa dijetarë thonë se alkooli është i pastër, pasi ata thonë se domethënia e fjalës "rixhs", "ndyrë", është nga aspekti kuptimor, ashtu si janë mushrikët. Allahu i Lartësuar thotë: "Vërtet idhujtarët (mushrikët) janë të ndyrë..." (Tevbe, 28)
Papastërtia që përmendet si në ajetin e parë, ashtu edhe në të dytin është nga aspekti kuptimor i tyre e jo se ato janë të ndyra sikurse urina dhe ndyrësirat e tjera. Askush nga dijetarët nuk ka thënë se nëse e prekim mushrikun, duhet ta pastrojmë dorën, pasi nuk është e njëjtë me prekjen e ndyrësirës. Prandaj qëndrimi i dijetarëve të cilët thonë se alkooli është i ndyrë vetëm nga aspekti kuptimor është më i saktë.
Sanani në librin "Subulu selam" thotë: "Esenca e gjërave në parim është se ato janë të pastra dhe se nëse një gjë ndalohet (të përdoret), nuk nënkupton se ajo gjë është e papastër... Allahu i Lartësuar ka ndaluar veshjen e mëndafshit dhe të arit, kurse ato janë të pastra unanimisht. Nëse kuptojmë këtë, atëherë gjithashtu kuptojmë se ndalimi i alkoolit nuk nënkupton edhe atë se ai është i ndyrë, por patjetër për të vërtetuar kemi nevojë për argument tjetër. Derisa kjo nuk gjendet, atëherë gjërat mbesin në esencën e tyre, kurse kush pretendon të kundërtën duhet të sjellë argument për këtë."
 

Alaudin Abazi
4.5.2007

[1] Muslimi.
[2] Shënon Muslimi.
[3] Shënon Darekutni, Bejhikiu dhe Tahaviu, zinxhiri i transmetuesve, i cili ngrihet deri te Muhamedi salallahu alejhi ue selem, nuk është i saktë, por e sakta është se kjo është thënie e Ibën Abasit, ashtu si thekson Darekutniu dhe Bejhikiu.
[4] Shënon Buhariu, Muslimi dhe Ahmedi.
[5] Shënon Buhariu në librin e tij si Mualek.