Hytbe

Shkencore
Urtėsi

Ėndėrrat

Ligjėrata

Ilahi

Faqja juaj

Faqja kryesore

Kuran

Hadith
Akide

Fikh

Tefsir

Tema

Pyetje

 

www.albislam.com
 
www.fjalaebukur.com
 
www.ankebut.com
 
www.krenaria.com
 
www.dritaebesimit.com
 
www.audionur.com
 
www.pertymoter.net
 
www.islamgjakova.net
 

 
 
 
 
 
 
 
 

Padukshmėria e Qenies sė Krijuesit nuk ėshtė argument pėr mosbesim nė ekzistencėn e Krijuesit

Pyetjet fondamentale, si: a ka fund gjithėsia, a ekziston Zoti, si duket qenia e Tij, ēfarė ndodh pas vdekjes, a ekziston mundėsia tė ketė mė shumė se njė perėndi, i kanė shoqėruar mendimtarėt, shkencėtarėt, filozofėt dhe njerėzit e rėndomtė pothuajse qė nga epokat e hershme e deri nė ditėt e sotme dhe vetėm njė numėr simbolik i tyre nuk i ka arritur t’ua gjejė pėrgjigjet e duhura kėtyre pyetjeve. Por me tė vėrtetė a kanė pėrgjigje kėto pyetje!? Sigurisht qė po!

Pikėpamjet e filozofisė materialiste tė shekullit XIX, se gjithėsia ka ardhur nė ekzistencė si rezultat i rastėsisė, se ajo ėshtė e pafillim dhe e pambarim, statike, se grimcat e atomit (pėr tė cilat materialistėt pretendonin se kanė qenė shkaktare pėr jetėn) janė tė pėrjetshme, tė padukshme dhe tė pandashme nga njėra-tjetra, janė supozime sipėrfaqėsore, hipoteza, e iluzione nga mė tė ndryshmet. Zbulimet e shkencės moderne tė shekullit XX dhe ato tė kėtij shekulli i kanė hedhur qė tė gjitha poshtė.

Tė gjitha pretendimet e materialistėve shkenca i ka sqaruar dhe i ka vėrtetuar si tė pavėrteta. Pėrveēse ajo pėrmes Teorisė sė “Big Bengut” -propozues i sė cilės ishte belgu Zhorzh Lemetrė (1894-1966) - ka vėrtetuar se gjithėsia ka pasur njė fillim dhe do tė ketė njė fund, po ashtu ajo ka vėrejtur se gjithėsia nuk ėshtė statike, por vjen duke u zgjeruar nė mėnyrė konstante (apo edhe nė intensitet mė tė lartė) si rrjedhim i largimit tė yjeve dhe galaktikave nga njėra-tjetra. Kėtė fakt e ka vėrtetuar Edvin Habėll, astronom amerikan. Gjithashtu shkenca ka mohuar mundėsinė e pėrjetshmėrisė sė ēdo lėnde, duke zbuluar se atomi nuk ėshtė grimca mė e vogėl e pandashme, siē ishte besuar pėr njė kohė, sepse si ēdo gjė tjetėr qė ėshtė e ndashme, edhe ato grimca janė tė ndashme nė grimca edhe mė tė vogla.

Shkencėtarėt e kaluar, por edhe ata bashkėkohorė, gjithnjė e mė tepėr janė duke ardhur nė pėrfundimin se i gjithė universi ka njė projektues tė pėrkryer, i cili pėrcakton gjithēka nė gjithėsi.

Isak Njuton (1642-1727), njėri prej shkencėtarėve mė tė mėdhenj tė tė gjitha kohėrave, zbulues i ligjit tė gravitetit, ka theksuar se "graviteti shpjegon lėvizjen e planetėve, por nuk shpjegon si janė vėnė nė lėvizje planetėt. Perėndia drejton gjithēka dhe ai di si bėhet". Ndėrsa nė njė rast tjetėr ai thoshte: “Ky sistem kaq i bukur diellor, planetėt dhe kometat do mund tė burojnė vetėm nga sugjerimi dhe dominimi i njė Qenieje inteligjente dhe tė fuqishme. Kjo Qenie qeveris tė gjitha gjėrat… si Sundues mbi tė gjithė dhe sipas dominimit tė Tij. Ai zakonisht quhet Zot, Sundues, Rregulluesi i Gjithanshėm”.

Ndėrsa David Darling, njė fizikan bashkėkohor, pohon se as koha, as lėnda, as energjia, as edhe njė njollė a vrimė nuk ka ekzistuar nė fillim.

Se jeta nuk e ka zanafillėn si rezultat i rastėsisė njeriut i kanė ardhur argumente tė mjaftueshme, tė cilat sqarojnė ekzistencėn e njė fuqie tė pėrkryer mbinatyrore dhe mohojnė rastėsinė, mundėsinė e probabilitetit.
Njeriu duke medituar pėrmes arsyes sė shėndoshė pėr atė ēfarė ka nė qiej e tokė dhe mes tyre, pėr saktėsinė dhe precizitetin e lėvizjes sė planetėve, pėr pėrsosmėrinė e qenies sė tij, do tė vėrej se Universi dhe qenia e tij duhet tė kenė qenė tė modeluar nga njė fuqi e gjithėfuqishme, e cila ėshtė e pavarur, e pėrhershme, tė cilėn ne e quajmė Zot. Siē thoshte Ajnshtajni: “Kur ne shohim njė modelim kompleks, kuptojmė se ai ėshtė produkt i njė vepruesi inteligjent.”

Pėr mė tepėr, zbulimet shkencore nga gjysma e shekullit XX e kėtej kanė provuar se tė gjithė ekuilibrat fizikė nė univers janė planifikuar nė mėnyrė aq precize, sa tė bėhet e mundur jeta pėr qeniet organike.
Njėri ndėr filozofėt mė tė mėdhenj, Aristoteli, ka thėnė: “Zoti ėshtė shkak i tė gjitha shkaqeve, i Cili nuk shkaktohet”. Por ateistėt nuk e pranojnė kėtė fakt, nuk ndalen me kaq dhe si rrjedhojė parashtrojnė pyetjen se kush qe krijues i Krijuesit.

Individėt qė fenomene shoqėrore, natyrore e universale i shpjegojnė nė mėnyrė racionale e kanė tė qartė se Zoti ėshtė krijues dhe sundues i gjithėsisė, i Cili ėshtė i pari i pafillim dhe i fundit i pambarim. Kėta individė janė tė bindur se vetėm nėn kompetencėn e Zotit ėshtė krijimi nga asgjėja, por sėrish ateistėt nuk e pranojnė kėtė ligj logjik, tė vetėkuptueshėm.
Tė nisemi nga kėndvėshtrimi i tyre. Tė kthehemi nė retrospektivė dhe tė orvatemi nėpėrmjet disa shifrave qė tė gjejmė shkaqet e shkaqeve tė pėrkohshme. Tė marrim X1 dhe tė pėrpiqemi tė gjejmė shkakun e tij, qė ėshtė X2, por lind pyetja e radhės - kush ėshtė shkaku i X2, natyrisht se X3, nga erdhi X3, vetėm si rezultat i X4, dhe kėshtu arsyetimi vazhdon deri nė Xn, por edhe mė tej, deri nė infinit, nė pafundėsi.
Kėshtu krijimi i X1 nuk do tė realizohej pa krijimin e Xn, problemi njėjtė do tė ngjante edhe nėse shkojmė deri nė infinit. Ky fakt jep tė kuptohet se X1 nuk do tė krijohej asnjėherė, ngase ekzistenca e tij do tė varej nga gjithė kėto shkaqe tė pėrkohshme.

Dhe ēfarė do tė ngjante atėherė!? Asgjė! Pikėrisht asgjė! Sepse, nė kėtė rast, nuk do tė kishim njė varg shkaqesh tė ekzistencės siē kemi tani, por njė varg shkaqesh tė mosekzistencės, me fjalė tė tjera nuk do tė ekzistonte as edhe grimca mė e vogėl. Pikėrisht pse secili shkak i pėrkohshėm po varet nga shkaqe tė tjera, po ashtu tė pėrkohshme, dhe ky proces shkon drejt e nė pafundėsi e regres, ndėrsa regresi nė kėtė rast ėshtė i pamundur, sepse ne shohim se nė gjithėsi ka progres, kemi njė varg shkaqesh tė cilat japin tė kuptojnė se shkaku pėrfundimtar i ekzistencės sė tyre nuk mund tė jetė i pėrkohshėm, por i pėrjetshėm, i pėrhershėm.

Duhet ta kemi tė qartė se duhet tė ketė qenė njė shkaktar i pavarur, i cili ka krijuar shkaqe tė tjera tė varura e tė pėrkohshme, i Cili ėshtė i pakufizuar nė kohė dhe hapėsirė, i pakufizuar dhe i papėrcaktuar nė kohė ngaqė i ka paraprirė asaj, ka qenė ėshtė dhe do tė jetė i njoftuar pėr tė kaluarėn, tė tashmen pėrkatėsisht tė ardhmen; i pakufizuar nė hapėsirė, sepse ėshtė kudo i pranishėm dhe thyes i ēdo barriere.

Si argument pėr mosbesim nė ekzistencėn e Krijuesit ateistėt marrin padukshmėrinė e qenies sė Krijuesit. Por as ngjarjet historike qė kanė ndodhur, ne nuk i kemi parė, por ja qė ato kanė ngjarė dhe ne u besojmė. Pėr shqisat tona nuk janė tė dukshme as shpirti e mendja, por si shpirti ashtu edhe mendja ekzistojnė, por nga kėndvėshtrimi i njeriut pothuajse janė tė pashpjegueshme. Gjithashtu ne nuk shohim as gėzimin e hidhėrimin, por qė tė dyja ekzistojnė – njeriu ėshtė pėrjetues i tyre. Ky ėshtė vetėm njėri prej fakteve i cili jep tė kuptohet se padukshmėria e qenies sė Krijuesit nuk ėshtė argument pėr mosbesim nė ekzistencėn e Krijuesit. Ngase Krijuesi ėshtė i dukshėm dhe i padukshėm. Ekzistenca e Tij ėshtė e dukshme pėrmes fakteve dhe argumenteve bindėse qė dokumentojnė pėr ekzistimin e Tij, ndėrsa vetėm qenia e Tij esenciale ėshtė e padukshme, e paarritshme dhe e paperceptueshme pėr ne, e cila nuk ėshtė argument pėr mosbesim nė ekzistencėn e Tij.

Kur shqisa jonė e tė shikuarit nuk mund t’u rezistojė rrezeve tė Diellit, i cili nė krahasim me Universin ėshtė tejet i vogėl (nga largėsia prej 1 trilion km ai duket si njė yll nė qiell), atėherė si mund tė pretendojmė tė shohim pamjen e vetė Qenies sė Zotit!? Sado qė Dielli tė ketė madhėsi tė gjerė, kufijtė e tij janė tė kufizuar dhe tė dukshėm pėr shqisat tona!

Ndėrsa faktin e ringjalljes, Zoti i Madhėruar njeriut ia pėrkujton mėngjes e mbrėmje. Nėpėrmjet fjetjes Zoti na sjell ndėr mend se do tė vdesim dhe nėpėrmjet zgjimit se do tė na ringjallė. Ndėrsa nė librin e Tij tė fundit, dedikuar gjithė njerėzimit tė tė gjitha kohėrave, Ai thotė: “Ne (u referohet atributeve – cilėsive tė Tij), jemi ata qė i lėshojmė erėrat, ato i lėkundin retė dhe nga ato re lėshojmė shi dhe ringjallim tokėn pas tharjes (vdekjes) sė saj.” Kėshtu shpjegohet ringjallja e njeriut.

Pėrsiatjet pėr mundėsinė e ekzistimit tė dy apo mė shumė zotave fatkeqėsisht njė pjesė tė vogėl tė shoqėrisė bashkėkohore ende vazhdon ta preokupojė.
Por me tė vėrtetė a do tė ekzistonte mundėsia tė ketė dy perėndi!? Jo! Jo, sepse sikur tė ekzistonin dy e mė shumė perėndi, do tė rrėnohej i gjithė rregulli qė mbretėron nė botė dhe do tė shkatėrrohej e tėrė gjithėsia! Pashmangshėm shtrohet pyetja, pse? Sepse ekzistimi edhe i ndonjė zoti tjetėr vetvetiu jep tė kuptohet se ai ėshtė i nevojshėm. E, njė zot qė ka nevojė edhe pėr ndonjė tjetėr, nuk ėshtė zot. Pikėrisht pse paaftėsia e tij po shkakton ekzistimin e tjetrit, pastaj tjetri duhet tė ketė kompetencė, ndėrsa dy kompetenca nuk mund tė realizohen njėkohėsisht, ndėrkaq realizimi i njėrės e i tjetrės jo mohon aftėsinė e tė dytit, kėshtu qė ekziston vetėm njė Zot dhe vetėm rregulli i Tij mbretėron nė gjithėsi.


Muhamet Kransiqi
Student i Departamentit tė Sociologjisė - UP
25.7.2008
 

Shėnim: Kjo temė ėshtė publikuar nė njė rubrikė  tė lirė dhe materialet qė publikohen nė tė nuk do tė thotė se pėrputhen kurdoherė me ato qė redaksia e Klubit Kulturor i di pėr tė vėrteta.

                                                      www.klubikulturor.com