Hytbe

Shkencore
Urtėsi

Ėndėrrat

Ligjėrata

Ilahi

Faqja juaj

Faqja kryesore

Kuran

Hadith
Akide

Fikh

Tefsir

Tema

Pyetje

 

www.albislam.com
 
www.fjalaebukur.com
 
www.ankebut.com
 
www.krenaria.com
 
www.dritaebesimit.com
 
www.audionur.com
 
www.pertymoter.net
 
www.islamgjakova.net
 

 
 
 
 
 
 
 
 

Njohja, nevoja dhe frika ndaj Zotit!

Njė prej kushteve fondamentale qė njeriu duhet ta arrijė nė kėtė jetė pa dyshim ėshtė njohja e Zotit - Krijuesit, Sunduesit, Mbikėqyrėsit, Qenies Absolute, i Cili ėshtė i Pėrhershėm, i Pafillim dhe i Pambarim.
Para se njeriu t’ia ketė frikėn Zotit, duhet ta ketė tė qartė varėsinė qė ka nga Ai (nevojėn pėr Tė), ndėrsa para se ta kuptojė varėsinė nga Ai, duhet ta njohė Atė.

Njohja e Zotit ėshtė e lehtė pėr t’u arritur. Nė vetė qenien e njeriut ka argument pėr ekzistencėn e njė fuqie tė pėrkryer mbinatyrore, absolute. Nė qiej e nė tokė, te shiu, ajri, ndėrrimi i stinėve, krijimi i tė gjitha gjallesave nė ēifte, te pėrsosmėria e krijimit, harmonizimi i lėvizjes sė planetėve - ka argumente pėr ekzistencėn e Zotit. S’ka dyshim se nuk do tė ekzistonte as edhe krijimi mė i vogėl po tė mos ishte dėshira e Krijuesit, qė ai krijim i caktuar tė ekzistonte. A do tė kishte ndonjė pikturė pa piktorin, apo karikaturė pa karikaturistin? Jo, assesi!

Njohja e Zotit arrihet sė paku nėpėrmjet dy mėnyrave: mendjes dhe vėshtrimit tė krijimit.
Mendja na bėn qenie tė veēanta, tė arsyeshme. Ajo ėshtė krijimi mė i dashur i Zotit, pikėrisht sepse nėpėrmjet saj njeriu arrin ta njohė Atė. Por, ėshtė e vėrtetė se vetėm me mendje, njeriu nuk mund tė arrijė ēdo gjė. Me mendje mund tė arrijmė shumėēka, por jo edhe gjithēka. Me mendje arrijmė ta njohim Zotin, por me mendje nuk mund ta perceptojmė qenien dhe pėrhershmėrinė e ekzistencės sė Zotit. Por, megjithatė, edhe mė tej mendja mbetet e rėndėsishme, sepse prapė pėrmes saj po kuptojmė se me atė nuk mund tė arrijmė ēdo gjė. Duke u bazuar nė kėtė fakt, konstatojmė se mendja ėshtė shkak dhe faktor i vetėm, e cila e arsyeton paperceptueshmėrinė e qenies sė Zotit dhe pėrjetėsinė e Tij.

Shkenca ka ardhur nė pėrfundim se nė botė ēdo gjė pėson ndryshim. Ēdo gjė qė pėson ndryshim, ka qenė e krijuar, qė tregon se ka pasur njė fillim dhe ėshtė vėrtetuar se ēdo fillim e ka edhe fundin e saj, ndėrsa ēdo gjė qė ka fillim dhe fund, nuk ka dyshim se ka pasur njė krijim tė kulluar dhe sė fundi ēdo gjė qė ėshtė krijuar, ka Krijuesin e saj i Cili ėshtė Njė dhe i Vetėm, e Ai ėshtė Zoti i Madhėruar, i Pėrhershmi, i Pavdekshmi, i Pėrkryeri, i Gjithėfuqishmi.

Psikologu i personalitetit, Karl Gustav Jung, pyetjes fondamentale, a besoni nė Zot?, i ėshtė pėrgjigjur: "Unė nuk besoj, por unė e di qė Ai ekziston". Pra besimi apo mosbesimi nė Zot apo diēka tjetėr, nuk luan asnjė rol tė vetėm sa i pėrket tė vėrtetės ekzistenciale. Nėse njė person qėndron nė njė greminė dhe mohon se jashtė atij vendi ka dritė, nuk do tė thotė se mohimi i tij ka ndikuar nė mosekzistencėn e dritės, por thjesht personi nė fjalė nuk do qė tė besojė! Lind pyetja: Besimi i tij, a e ka ndryshuar dritėn? Jo! Jo, sepse drita prapė ka mbetur dritė, por ai person e ka mohuar duke mos u mbėshtetur nė arsyen e shėndoshė.

                                                 ***

Nevoja jonė pėr Zotin ėshtė nevojė qenėsore, e pandashme, jo nevojė e fazės. Asnjėherė njeriu nuk mund tė ndihet i pavarėsuar nga nevoja pėr Zotin. Jeta e njeriut varet nga shumė fuqi tė cilat i ka pėrcaktuar Zoti. Njeriu nuk mund tė jetojė pa ajrin, ujin, diellin, florėn e faunėn.
Varėsia e njeriut pėr Zotin nuk ndikohet nga rrethanat e caktuara, por ėshtė nevojė qė do ta shoqėrojė gjatė gjithė jetės.
Ndėrsa Zoti qenėsisht ėshtė i pavarur nga ēdo send, pikėrisht sepse ėshtė Krijues dhe monitorues i ēdo gjėje, prandaj tė ekzistuarit e Tij nuk varet nga asgjė.

Pėr tė ekzistuar dhe pėr tė jetuar, nėnshtrimi ynė ndaj vullnetit tė Zotit nė ligje natyrore - fizike ėshtė i domosdoshėm, ndėrsa nėnshtrimin pėr nderin, respektin dhe falėnderimin qė Ai meriton, Zoti i madhėruar njeriun e ka lėnė plotėsisht tė lirė, duke dėshiruar qė besimi i tij tė burojė nga vetė vullneti i njeriut e jo si rezultat i dhunės.
Megjithatė, Zoti e ka njoftuar njeriun pėr ndėshkimet e mundshme qė mund tė pasojnė si rezultat i mosrespektimit tė fjalės sė Tij.

A thua ēfarė do tė ndodhte sikurse Zoti tė kėrkonte nga ne pėrgjegjėsi nė mėnyrė rigoroze pėr veprimet tona, ku si rezultat i mosnėnshtrimit tė na shqiptonte dėnimin? Kjo mbase nuk ėshtė vėshtirė tė kuptohet, - nuk do tė mbetej asnjė njeri nė tokė. Por, mėshira e Zotit, tejkalon hidhėrimin e Tij.
Qenia njerėzore pėrbėhet nga trupi dhe shpirti, ndėrsa mendja e bėn qenie tė veēantė. Ėshtė ligj natyror i pėrcaktuar nga Zoti, qė pėr tė jetuar njė njeri, duhet tė hajė e tė pijė. Ndėrsa mendjen e ushqejmė me meditim e lexim, trupin me ushqim, vijmė nė pėrfundim se edhe shpirti qė ėshtė pjesė e trupit, patjetėr duhet ushqyer. Ushqimi i shpirtit ėshtė besimi nė ekzistencėn e Zotit, duke u pėrpjekur pėr tė demonstruar e zbatuar nė praktikė fjalėn e Tij. Ndėrkaq adhurimi ynė ndaj Zotit dhe respektimi i fjalės sė Tij, nuk i bėn dobi Atij, por vetvetes tonė, dhe shoqėrisė nė pėrgjithėsi.

                                                 ***

Pėrgjithėsisht, fetė etiketohen padrejtėsisht si fe qė qėndrojnė pas frikės. Ky gjykim nuk ėshtė aspak i vėrtetė, sepse njeriu i nėnshtrohet ligjit tė Zotit jo vetėm nga frika, por nga frikė-respekti, pikė sė pari duke e falėnderuar Atė, qė e ka krijuar si qenien mė tė pėrsosur; dashurinė e nevojėn qė ndjenė pėr Tė; si dhe pėr begatitė e dhuruara.
Pėr mė tepėr, frika ndaj Zotit ka dallime diametralisht tė kundėrta nga frika ndaj njė personi, kafshe, pushteti apo ēka do qoftė dhe kushdo qoftė.
Sė pari duhet tė kemi tė qartė se frika ndaj Zotit na afron me Tė.
Por ajo qė vlen tė theksohet qėndron nė faktin se janė sė paku tre dallime themelore dhe thelbėsore qė e veēojnė frikėn ndaj Zotit nė krahasim me frikėn ndaj krijesave tė Tij.

Zoti ėshtė Krijues, ne jemi krijesa; Zoti ėshtė i pavdekshėm, i pėrjetshėm, ndėrsa ne dhe ēdo gjė tjetėr jemi tė vdekshėm tė afatizuar; Zoti ėshtė i padukshėm, ne jemi tė dukshėm.

1. Zoti ėshtė Ai qė krijon, ndėrsa ne vetėm manipulojmė apo modifikojmė diēka qė ekziston, ėshtė krijuar nga Ai. Ajo ēfarė njeriu bėn, ėshtė vetėm njė reflektim i asaj qė tashmė ėshtė krijuar nga Zoti.

2. Zoti ėshtė i pavdekshėm, i pėrhershėm, qė nuk ka mbarim, nuk ėshtė i afatizuar as nė kohė as nė hapėsirė, Ai ėshtė qė i ka paraprirė historisė, ndėrsa ne njė ditė do tė vdesim, do tė bėhemi ushqim pėr gjallesat e tokės dhe prapė do tė rikthehemi tek Ai.

3. Krijuesi ėshtė i padukshėm dhe i dukshėm, e padukshme ėshtė vetėm qenia e Tij, ndėrsa ekzistenca e Tij ėshtė e dukshme nė atė qė shohim dhe ndiejmė.

Njė njeri i cili sinqerisht e beson dhe e kupton ekzistencėn e njė fuqie mbinatyrore, tė pavdekshme dhe tė pėrhershme, ndryshe ndien dhe vepron pėr dallim nga njė tjetėr, i cili nuk ėshtė i pajisur me kėto njohuri e tipare.
Njeriu duhet tė ketė lidhje tė drejtpėrdrejta me Zotin, sepse nė pėrgjithėsi mėkati bėhet kur Zoti harrohet!

Paperceptueshmėria pėr pėrhershmėrinė e Krijuesit nuk ėshtė argument pėr mosbesim nė ekzistencėn e Krijuesit. Njė njeri qė ka jetuar njė kohė tė gjatė vetėm nė shkretėtirė, sytė e tė cilit nuk kanė parė as edhe teknologjinė mė elementare, pasi tė ketė zbarkuar nė njė qytet me teknologji moderne, nuk ka tė drejtė tė mohojė se atė teknologji tė caktuar e ka ndėrtuar njeriu. Pse ai nuk ka qenė i pranishėm nė kohėn e ndėrtimit dhe nuk mund ta marrė me mend se njeriu e ka ndėrtuar, nuk do tė thotė se e ka tė drejtėn dhe arsyen tė mohojė se ai e ka ndėrtuar, e aq mė pak tė supozojė se ajo rastėsisht ka ardhur nė ekzistencė, ky supozim ndodh vetėm tek ata persona qė besojnė se njė e hedhur shkronjash formon poezinė, tė cilėt me apo pa vetėdije i dhunojnė tė gjitha principet kryesore tė racionalitetit.
Kur njeriu nuk mund tė dijė pėr zanafillėn e njė krijese tė dukshme dhe mjaft tė dobėt- vezės/pulės, tė krijuar nga Krijuesi, si mund tė pretendojė tė arrijė tė perceptojė pėrhershmėrinė e ekzistencės sė Krijuesit i Cili ėshtė i padukshėm?


Njė gjė duhet tė kemi mė se tė qartė, se frika ndaj Zotit nuk do tė kishte efektivitet nėse nuk do t’ia shoqėronim edhe besimin e sinqertė.

 


Muhamet Krasniqi
Student i Departamentit tė Sociologjisė - Universiteti i Prishtinės
26.10.2008

 

Shėnim: Kjo temė ėshtė publikuar nė njė rubrikė  tė lirė dhe materialet qė publikohen nė tė nuk do tė thotė se pėrputhen kurdoherė me ato qė redaksia e Klubit Kulturor i di pėr tė vėrteta.

                                                      www.klubikulturor.com