Falėnderimi i takon
Allahut. Atė e falėnderojmė dhe prej Tij falje dhe
ndihmė kėrkojmė.
Kėrkojmė mbrojtje nga Allahu prej tė kėqijave tė
vetvetes dhe tė veprave tona. Kė e udhėzon Allahu,
s'ka kush e lajthit dhe kė e largon nga rruga e
vėrtetė, s'ka kush e udhėzon. Dėshmoj se s'ka hyjni
tjetėr pėrveē Allahut, i Cili ėshtė Njė dhe dėshmoj
se Muhamedi ėshtė rob dhe i Dėrguar i Tij. "O ju qė keni besuar, kini frikė Allahun me njė
frikė tė denjė dhe mos vdisni pos duke qenė
muslimanė!" (Ali Imran, 102) "O ju njerėz! Kini frikė Zotin tuaj, qė ju ka
krijuar prej njė veteje dhe nga ajo krijoi palėn e
saj, e prej atyre tė dyve u shtuan shumė burra e gra.
Dhe kini frikė Allahun, qė me emrin e Tij
pėrbetoheni, ruajeni farefisin, se Allahu ėshtė
Mbikėqyrės mbi ju." (En-Nisa, 1) "O ju besimtarė, kini frikė Allahun dhe thoni
fjalė tė drejta. Ai (Allahu) ju mundėson tė
bėni vepra tė mira, jua shlyen mėkatet tuaja, e kush
respekton Allahun dhe tė Dėrguarin e Tij, ka
shpėtuar me njė shpėtim tė madh." (El-Ahzab,
70-71)
Thėnia mė e vėrtetė ėshtė thėnia e Allahut, kurse
udhėzimi mė i mirė ėshtė udhėzimi i Muhamedit
salallahu alejhi ue selem. Veprat mė tė kėqija janė
ato tė shpikurat, ēdo shpikje ėshtė bidat dhe ēdo
bidat ėshtė lajthitje, e ēdo lajthitje ēon nė zjarr
Rėndėsia e temės Emrat e Bukur
Nuk ka dyshim se dituria mbi Allahun, Emrat dhe
Cilėsitė e Tij ėshtė njė prej diturive mė tė
ndershme dhe mė tė vlefshme nė pėrgjithėsi, pasi
nderi dhe vlera e diturisė ėshtė nė bazė tė vlerės
sė asaj qė studiohet. E, nė kėtė shkencė studiohet
mbi Allahun e Lartėsuar, Emrat, Cilėsitė dhe veprat
e Tij, ndaj marrja me tė kuptuarit e kėsaj shkence
ėshtė nga gjėrat e lartėsuara, kurse tė mėsuarit dhe
arritja deri tek ajo ėshtė prej gjėrave mė tė
ndershme qė mund ti jepet njeriut.
Njohja e Allahut na udhėzon nė dashurinė ndaj Tij.
Frika, shpresa ndaj Tij na mėson nė mbikėqyrjen e
Tij dhe tė vepruarit e ēdo vepre me sinqeritet pėr
Tė. E, ska dyshim se kjo ėshtė lumturia e njeriut
dhe nuk ka mundėsi e formė tjetėr tė njohjes sė
Allahut vetėm se me njohjen e Emrave tė Tij tė Bukur
dhe studimi i domethėnieve tė tyre.
Imam Buhariu, Muslimi dhe tė tjerėt shėnojnė nga Ebu
Hurejra, Allahu qoftė i kėnaqur me tė, se i Dėrguari
i Allahut, lavdėrimi dhe shpėtimi i Allahut qofshin
mbi tė, ka thėnė: Allahu i ka nėntėdhjetė e
nėntė emra, kush i mėson, ai do tė hyjė nė xhenet.
Ai ėshtė Njė (tek) dhe e do tekun.
Ndėrkaq, nė njė transmetim tjetėr thuhet: "Kush i
njehson (rendit), do tė hyjė nė xhenet.
(Rreth vėrtetėsisė sė hadithit qėndron unanimiteti i
dijetarėve.)
Nė kėtė hadith do tė ndalemi nė disa pika.
E para: Dijetarėt kanė mospajtime rreth kuptimit tė
fjalės njehsim dhe kanė disa qėndrime. Prej tyre
mund tė pėrmendim fjalėt e Ibn Kajimit, i cili thotė
se njehsimi i tyre ka disa shkallė:
1. njehsimi i shprehjeve dhe numėrimi i tyre,
2. kuptimi i domethėnieve tė tyre,
3. thirrja e Tij me to, ashtu siē thotė Allahu:
Allahu ka emrat mė tė mirė, prandaj thirreni me ta.
(Araf, 180)
Thirrja ne vetvete pėrfshin:
a) falėnderim dhe adhurim (ibadet)
b) dua (lutje) dhe kėrkesė.
E dyta: Kanė ardhur transmetime tė tjera rreth
hadithit nė forma tė ndryshme shtesė, duke pėrmendur
Emrat e Allahut tė Lartėsuar. I shėnojnė Tirmidhiu,
Ibn Maxhe dhe Hakimi. Mirėpo kėto transmetime janė
tė dobėta (daif) si nga senedi (zinxhiri i
transmetuesve), ashtu edhe nga teksti, siē kanė
deklaruar njė pjesė e madhe e dijetarėve. Ibn
Tejmije thotė: Nga i Dėrguari i Allahut salallahu
alejhi ue selem nuk ka ardhur ndonjė hadith i
vėrtetė nė lidhje me pėrcaktimin e tyre nė
nėntėdhjetė e nėntė emra.
Ajo qė ėshtė mė e njohur te njerėzit ėshtė hadithi
tė cilin e shėnon Tirmidhiu, tė transmetuar nga
Uelid bin Muslim prej Shuajbi bin ebi Hamza.
Dijetarėt e hadithit thonė se kėtė shtesė e ka
pėrmbledhur Uelid bin Muslimi nga mėsuesit e tij tė
hadithit. Lidhur me kėtė ēėshtje kemi edhe njė
hadith tjetėr, qė e shėnon Ibn Maxhe, i cili ėshtė
mė i dobėt se hadithi i lartpėrmendur.