Hytbe

Shkencore
Urtėsi

Ėndėrrat

Ligjėrata

Ilahi

Faqja juaj

Faqja kryesore

Kuran

Hadith
Akide

Fikh

Tefsir

Tema

Pyetje

 

www.albislam.com
 
www.fjalaebukur.com
 
www.ankebut.com
 
www.krenaria.com
 
www.dritaebesimit.com
 
www.pertymoter.net
 
www.audionur.com
 
www.islamgjakova.net
 
www.ilahi-ks.com
 

 
 
 
 
 
 
 
 

Emrat e Allahut janė “teukifije”
(brenda kornizave tė sheriatit, tė pėrkufizuara)

Qėndrimi i Ehli Sunetit dhe Xhematit rreth Emrave tė Allahut ėshtė se ata janė ‘teukifije’ dhe nuk ėshtė i lejuar emėrtimi i Allahut tė Lartėsuar me atė pėr tė cilėn nuk kemi tekst.
Duke qenė se Emrat e Allahut tė Lartėsuar janė nga ēėshtjet e gajbit (fshehtėsisė), njohja e tė cilave ėshtė e pamundur, vetėm se pėrmes tė Dėrguarve, tė cilėve Allahu u ka treguar ēėshtjet e fshehtėsisė vetėm pėr ato qė Ai do, e pastaj ata ua komunikojnė njerėzve, kėtu nuk ėshtė e lejuar analogjia (kijasi) ose ixhtihadi, pasi ky ėshtė njė prej kapitujve ku nuk ėshtė i lejuar ixhtihadi.
Ebu Sulejman Hatabi thotė: “Nga dituria e kėtij kapitulli do tė thotė se Emrat dhe Cilėsitė dhe ēka kanė tė bėjnė me dispozita tė tyre dhe me kushtet, tė gjitha kėto, nuk duhet tė tejkalohen, por janė ‘teukifije’ e as nuk pėrdoret analogjia (kijasi).”
Kėshtu qė ‘Bujari’ nuk ėshtė e lejuar tė krahasohet me Dorėliri, Dorėhapuri, edhe pse janė sinonime (tė pėrafėrta nė kuptim), ngase emri ‘Sehij’, Dorėhapur, Dorėlirė, nuk ėshtė pėrmendur ashtu siē ėshtė pėrmendur ‘Xheuad’, Bujari, pastaj Dorėliri, Dorėhapuri ėshtė vėnė pėr butėsi.
Po ashtu, nė Emrat e Allahut ka ardhur emri ‘Kauij’, i Forti, dhe nuk krahasohet me tė i Fuqishmi, edhe pse janė tė pėrafėrt nė pėrmbajtje dhe kuptim. Po ashtu, nuk krahasohet i Plotfuqishmi me ndonjė sinonim tjetėr.
Nga Emrat e Tij ėshtė edhe i Gjithėdijshmi e nga cilėsitė e Tij ėshtė dituria, ndaj nuk duhet krahasuar me to e ta emėrtojmė me Njohės, ngase nga njohja rezultojnė shkaqet pėrmes tė cilave arrijmė tek dituria e njė gjėje.
Emrat e Bukur tė Allahut mund tė vijnė nė njėjės, por mund tė vijnė edhe tė shoqėruar nga ndonjė emėr tjetėr dhe kėtė e vėrejmė shpesh tek Emrat e Bukur dhe nga kjo rezulton se Allahut i takon plotshmėria nga njėjėsi i dy apo mė shumė emrave dhe plotshmėria me rastin e bashkimit tė dy apo mė shumė emrave. Ka nga Emrat e Tij qė nuk mund tė vijnė vetėm se nė krahasim me emrin tjetėr, pasi e tėrė plotshmėria reale e Tij ėshtė nė bashkimin e tyre.

Kushtet e pranimit tė Emrave tė Bukur

1. Nga kushtet e njėsimit ėshtė edhe vėrtetimi i tyre nė tekst kuranor apo Sunet Profetik, pėrderisa nuk ėshtė transmetuar nga i Dėrguari i Allahut, lavdėrimi dhe shpėtimi i Allahut qofshin mbi tė, ndonjė hadith pėr pėrcaktimin e tyre, ndaj pėr njėsimin e tyre patjetėr duhet tė ekzistojė tekst kuranor apo hadith i vėrtetė. Ky kusht ėshtė marrė nga fjala e Allahut: “Allahu ka emrat mė tė mirė”. Shprehja emrat tregon se ata janė prezentė, ngase nyja shquese el kėtu tregon shquarsinė, pasi kėrkohet nga ne njėsimi i tyre e jo prejardhja. Kėshtu qė njėsimi nuk mund tė bėhet pėrveē pėr atė qė ekziston dhe ėshtė e shquar, prandaj kjo mund tė mėsohet vetėm me tekst kuranor apo hadith profetik. Ibn Tejmije thotė: “Emrat e bukur tė njohur janė ata qė kanė ardhur nė Kuran dhe Sunet.”

2. Kushti i dytė ėshtė qė emri tė jetė i pėrveēėm, ndaj kushtėzohet nė njėsimin e tyre qė emri qė vjen nė tekst tė jetė pėr qėllim i pėrveēėm dhe dallues me veēoritė e emrit tė cilat janė tė njohura nė gjuhė. Ibn Tejmije thotė: “Emrat e bukur tė njohur janė ata me tė cilėt thirret Allahu.” Kėshtu qė shumė emra tė njohura nė gjuhėn e njerėzve nė realitet janė veēoritė e foljeve e nuk janė emra, e kjo ėshtė nė kundėrshtim me atė qė ėshtė konsensus mes selefėve, se emrat e bukur janė ‘teukifije’.

3. Kushti i tretė ėshtė pėrgjithėsimi. Tė vijė emri nė mėnyrė tė pėrgjithshme duke mos e veēuar apo lidhur, nė mėnyrė qė tė tregojė lavdėrim nė vetvete, ngase lidhja dhe veēimi konsiderohen nga mirėsia dhe bukuria, varėsisht nga sasia e asaj qė ėshtė lidhur e Allahu i Lartėsuar ka pėrmendur Emrat e Tij me pafundėsi pėr nga bukuria e ka thėnė: “Allahu ka emrat mė tė mirė”. Pra, bukuri e pakufizuar. Ibn Tejmije thotė: “Emrat e bukur tė njohur janė ata tė cilėt tregojnė lavdėrim nė vetvete.”
4. Kushti i katėrt. Emri tė pėrmbajė cilėsi, ndaj patjetėr emri duhet tė jetė nė pajtim me atė qė ėshtė emėrtuar, ngase Allahu na ka sqaruar se Emrat e Tij janė emra dhe nė vete pėrmbajnė cilėsi, ndaj dhe ka thėnė: “Thuaj: ‘Thėrrisni: Allah ose thėrrisni Er Rahman, me cilindo qė ta thėrrisni (me kėta dy emra)’, Emrat e Tij janė mė tė bukurit.” (Isra, 110.)
Ndaj ēdo gjė qė nuk tregon pėr cilėsi qė ka tė bėjė me Qenien e Allahut, nuk konsiderohet si emėr. Shembull pėr kėtė kemi siē ka ardhur nė hadithin kudsij: “Unė jam koha”. Kėshtu qė koha ėshtė emėr, mirėpo nuk mbart kuptimin e Emrave tė Bukur, pasi nė realitet ėshtė emėr pėr kohėn.
5. Kushti i pestė. Qė cilėsia pėr tė cilėn tregon emri tė jetė nė shkallėn mė tė lartė tė bukurisė dhe pėrsosmėrisė, nė mėnyrė qė tė mos jetė kuptimi i shprehjes nė rast tė veēimit tė shprehjes i ndarė nė plotshmėri apo mangėsi, apo tė pėrmbajė diēka qė llogaritet nga bukuria.
Dijetarėt islamė kanė nxjerrė ēdo emėr i cili nuk pajtohet me kushtet e sipėrpėrmendura, tė cilat janė tė njohura tek njerėzit se janė nga shtesat qė ka futur Uelid bin Muslimi nė pėrmbledhjen e Tirmidhiut, numri i tė cilėve ėshtė njėzet e nėntė. Ata janė: Pėrulėsi i jobesimtarėve, Lartėsuesi i besimdrejtėve, Ngritėsi i tė udhėzuarve, Nėnshtruesi i tė lajthiturve, i Drejti, Fisniku, Ringjallėsi, Gjithėnjohėsi i krijesave, Nismėtari i ēdo gjėje, Rikrijuesi, Jetėdhėnėsi, Jetėmarrėsi, Kreatori, i Nderuari, Udhėheqėsi, Ndėshkuesi i tė padrejtėve, Atij i takon madhėshtia dhe nderi, Drejtėsidhėnėsi, Tubuesi i krijesave, Pasuridhėnėsi, Privuesi i ēdo gjėje, Krijuesi i sė keqes, Krijuesi i sė mirės, Dritė, Udhėzuesi, Shpikėsi nga asgjėja, i Pėrhershmi, Frymėzuesi dhe Duruesi.
 

Husejn Serraxh
14.9.2007

                                         www.klubikulturor.com