"En- nexhase", ndyrësirat, janë ato papastërti nga të cilat muslimani është i obliguar të ruhet dhe nëse e ndot me to trupin, rrobat ose vendin ku falet, atëherë obligohet t’i pastrojë. Allahu i Lartësuar thotë:"Dhe rrobat e tua pastroji!" (Mudethir, 4)
Gjithashtu thotë: "All-llahu i do ata që pendohen dhe ata që pastrohen prej ndytësirave." (Bekare, 222)
Kurse Muhamedi salallahu alejhi ue selem thotë: "Pastërtia është gjysma e besimit."1

Llojet e ndyrësirave

Para se të fillojmë t`i përmendim llojet e ndyrësirave, është e nevojshme të bëhet sqarimi i këtyre çështjeve:
1. Jo çdo lloj pisllëku nga i cili bezdisemi ose ruhemi konsiderohet ndyrësirë për të cilën kushtëzohemi të pastrohemi para faljes, si p.sh. mukoza, pështyma, djersët, etj..
2. Duhet pasur parasysh një fakt, i cili është edhe parim në lëndën e Fikhut, e ajo është se në origjinë gjërat janë të pastra. Andaj, ai i cili e konsideron diçka të papastër duhet ta argumentojë këtë. Nëse s’ka mundësi të sjellë argument për këtë, atëherë ai obligohet që atë gjë ta trajtojë si të pastër.
3. Në përcaktimin se cilat gjëra llogariten ndyrësira nga të cilat obligohemi të pastrohemi, ose të pastrojmë rrobat dhe vendin ku falemi, te fukahatë ekziston mospajtim. Arsyeja e mospajtimit qëndron në metodologjinë e argumentimit që ata kanë përdorur.
Për të qenë më i lehtë kuptimi i llojeve të ndyrësirave, do ta klasifikojmë këtë shtjellim në dy pika:

1. Ndyrësira të cilat konsiderohen të tilla me pajtueshmëri të dijetarëve.
2. Ndyrësira për të cilat ka mospajtim të dijetarët se a konsiderohen ndyrësira.

a) Ndyrësirat të cilat unanimisht konsiderohen të tilla
1.2. Urina dhe nevoja e njeriut
Në këtë ka ixhma te dijetarët dhe ata kanë argumentuar me këto argumente:
- Hadithi i Enesit, Allahu qoftë i kënaqur me të: “Një ditë një beduin bëri urinën në xhami dhe kur e panë sahabët, u ngritën për ta ndaluar (me dhunë, apo edhe për ta sulmuar), por Resulullahu salallahu alejhi ue selem tha: “Lëreni.” E kur e kreu (beduini), tha: ““Silleni një kovë me ujë dhe hidheni mbi urinë.”2
-Resulullahu salallahu alejhi ue selem thotë: “Nëse ndokush prej jush shkel me nallanet e tij në ndyrësirë, për të dheu është pastërti.”3
Nëse këto ndyrësira bien në trupin e njeriut, në rroba ose në vendin ku falet, është i obliguar t`i lajë (pastrojë) me ujë. Këtu bën përjashtim urina e foshnjës mashkull (që ushqehet akoma me gji), pasi për ta pastruar urinën e tij mjafton të hidhet pak ujë mbi të. Një praktikë e tillë bazohet në hadithin e Umu Kajsit: "Njëherë ajo shkoi tek i Dërguari me djalin e saj, të cilin e ushqente me gji. Ndërsa po e mbante, ai urinoi në prehrin e Profetit. Ai kërkoi pak ujë dhe e spërkati mbi rrobat e tij duke mos i larë ato plotësisht."4
Gjithashtu, Aliu tregon se Muhamedi alejhi selam ka thënë: "Urina e foshnjës mashkull duhet të spërkatet me ujë, kurse urina e një foshnjeje femër duhet larë." Katadeja thotë: "Kjo gjë thuhet për foshnjën mashkull që nuk ka filluar akoma të hajë. Nëse ai ha, atëherë rrobat duhen larë."5
Pra, kjo dispozitë për foshnjën mashkull vlen për aq kohë sa ai ushqehet me gji, por nëse fillon të hajë, atëherë urina e tij duhet pastruar.

3. Mishi i derrit
Dijetarët edhe në këtë kanë ixhma dhe argumenti i tyre është thënia e Allahut të Lartësuar: "Mishi i derrit, ai është i ndytë." (Enam, 145)

4. Ngordhësira (cofëtina)
Në këtë lloj ndyrësirash hyjnë të gjitha kafshët të cilat nuk theren sipas sheriatit, por ngordhin pa marrë parasysh mënyrën se si, me furje (mbytje), me vrasje, etj.. Allahu i Lartësuar thotë: "Thuaj: `Në atë që më është shpallur mua (në Kuran) nuk po gjej të ndaluar diçka nga ushqimi, përveç në qoftë se ai (ushqimi) është cofëtinë..." (Enam, 145)
Në këtë përfshihet edhe çdo gjë që hiqet nga një kafshë e gjallë. Ebu Vakid Lejthi ka treguar se Profeti alejhi selam ka thënë: "Ajo çka është hequr nga një kafshë e gjallë, konsiderohet e ngordhur."6
-Ngordhësirat të cilat përjashtohen nga kjo, pra që nuk llogariten ndyrësira, janë:

a. Kafshët e ngordhura të detit
Muhamedi salallahu alejhi ue selem thotë: “(Uji i detit) Është i pastër dhe e lejuar është ngordhësira në të.”7

b. Kafshët e ngordhura që nuk kanë gjak të rrjedhshëm
Kafshët që nuk kanë gjak të rrjedhshëm janë bletët, mizat, milingonat, etj.. Këto kafshë konsiderohen të pastra dhe nëse bien në ndonjë lëndë, ajo nuk ndotet. Profeti Muhamed alejhi selam thotë: “Nëse miza bie në enë, fundoseni krejt, e pastaj nxirreni, sepse në njërin krah gjendet sëmundja, kurse në tjetrin shërimi (ilaçi)…”8

5. Gjaku i menstruacioneve

Gjaku i menstruacioneve konsiderohet i ndyrë, prandaj nëse bie në rroba, duhet të pastrohet me ujë. Transmeton Esma, e bija e Ebu Bekrit, Allahu qoftë i kënaqur me të, e cila thotë: “Ndodh që njërës prej nesh i bie gjaku i menstruacioneve në rroba, si të veprojmë?” Resulullahu salallahu alejhi ue selem tha: “E fshin, pastaj e lan me ujë, e pastaj falesh.”9

6. Bajga dhe urina e kafshëve të cilave nuk u hahet mishi

Edhe për këtë janë pajtuar dijetarët islamë dhe argumenti i tyre është hadithi i Abdull-llah Ibn Mesudit, Allahu qoftë i kënaqur me të, ku thotë: “Resulullahu salallahu alejhi ue selem deshi të kryente nevojën e madhe dhe tha: “M’i sill tre gurë”, kurse unë i gjeta dy gurë dhe një bajgë gomari. Resulullahu salallahu alejhi ue selem e hodhi bajgën dhe tha: “Kjo është e papastër.”10

7. El-Medhi
El-Medhi quhet lëngu (sekrecioni) i bardhë ngjitës, që rrjedh nga organet intime si rezultat i të menduarit ose i ngacmimit në lidhje me marrëdhëniet seksuale. Ky sekrecion është e mundshme të rrjedhë nga të dy gjinitë. Shumë nga dijetarët theksojnë se ka ixhma se ky lëng është i papastër. Por pasi është mjaft vështirë të ruhet njeriu nga kjo, posaçërisht për më të rinjtë, ata thonë se nëse bie në trup, atëherë është e detyrueshme larja, ndërsa nëse bie në rrobë, mjafton që të spërkatet me ujë. Aliu tregon: "Unë kisha sekretim të el-medhiut, kështu që i kërkova një burri që ta pyeste të Dërguarin në lidhje me këtë. Mua më vinte turp ta pyesja për arsye të pozitës sime dhe respektit që kisha për vajzën e tij (Aliu ishte dhëndëri i Profetit). Ai u përgjigj: "Merr abdest dhe laje organin."11
Kurse për pastrimin e rrobave nga ky lëng tregon Sehl bin Hunejfi, se Profeti e porositi atë kështu: "Është e mjaftueshme të marrësh një grusht ujë dhe të spërkatësh rrobat e tua në të gjitha vendet ku është përhapur lëngu."12

8. El-Vedi

El-Vedi është një lëng i bardhë dhe i trashë që del zakonisht pas urinimit te disa njerëz. Ky lëng gjithashtu është i papastër. Për këtë Aishja thotë: "El-Vedi rrjedh pas urinimit. Njeriu i cili ka këtë rrjedhje duhet të lajë pjesët intime, pastaj të marrë abdest dhe nuk ka nevojë të marrë gusël."13
Gjithashtu, Abdullah Ibn Abasi radijall-llahu anhu thotë: “Ujërat që dalin nga organi, përveç urinës, janë tre: el-menij (sperma), el-medhij dhe el-vedijj. Nga sperma duhet të lahemi krejt, kurse nga dy lëngjet e tjera duhet larë vetëm organi (pjesën e sipërme) dhe duhet të merret abdest.”14

Alaudin Abazi
27.4.2006

 

---