Falėnderimi i takon Allahut. Prej Tij kėrkojmė ndihmė
dhe falje. Kėrkojmė nga Ai qė tė na ruaj prej tė ligave
tė shpirtit tonė dhe prej veprave tona tė kėqija. Atė qė
e udhėzon Allahu nuk ka kush qė e humb, ndėrsa atė qė e
lė tė humbur Allahu, nuk ka udhėzues pėr tė. Dėshmoj se
vetėm Allahu ėshtė Ai i cili meriton tė adhurohet dhe
se Muhamedi ėshtė rob dhe i dėrguar i Tij.
Allahu i ka nderuar bijtė e Ademit. E krijoi Ademin me
Dorėn e Tij dhe i bėri qė engjėjt t’i bien nė sexhde
atij dhe ia mėsoi tė gjithė emrat. Allahu i veēoi dhe i
dalloi bijtė e Ademit nga tė gjitha krijesat e tjera. I
nderoi, i ngriti dhe i veēoi me shumė veēori, por nderin
mė tė madh qė ia bėri njeriut ėshtė se e ngarkoi me
mbajtjen e kėtij amaneti dhe kėsaj feje tė pastėr dhe
Allahu i Madhėruar i bėri robėr tė Tij. I nderoi ata si
robėr tė Tij dhe me adhurimin e Tij. Nderi mė i madh dhe
fisnikėria mė e madhe pėr njeriun ėshtė kur ai i
nėnshtrohet Allahut dhe i bie nė sexhde Atij, atėherė
kur njeriu ėshtė i nevojshėm vetėm pėr Allahun, ndėrsa
nuk ėshtė i nevojshėm pėr askėnd pėrveē Tij. Ky ėshtė
edhe qėllimi pėr ēka Allahu na ka krijuar neve:
“Unė nuk i krijova xhinėt dhe njerėzit pėr tjetėr pos qė
tė mė adhurojnė”. Dharijat, 56.
Prej
nderimeve mė tė mėdha qė ia bėri njeriut ėshtė se e bėri
atė qė ta bartė udhėzimin dhe thirrjen e njerėzve nė tė
mirė. Njeriu ėshtė ai i cili e kumton fjalėn e Allahut
dhe fenė e Tij tek njerėzit nė pėrgjithėsi. Nėse njeriu
i shmanget kėsaj rruge zėvendėsohet me njė njeri tjetėr,
i cili qėndron me ngritjen e kėtij amaneti. Ēėshtja me
tė vėrtetė sillet rreth njeriut. Allahu thotė: “O ju
qė besuat! Kush largohet prej nga feja e tij (i bėn dėm
vetes). S'ka dyshim se Allahu do tė sjellė njė popull qė
Ai e do atė (popull) dhe ata e duan Atė (Zotin), (njė
popull) qė ėshtė modest e i butė ndaj besimtarėve, por i
ashpėr dhe i fortė ndaj mohuesve, qė lufton nė rrugėn e
Allahut dhe qė nuk i frikėsohet kėrcėnimit tė asnjė
kėrcėnuesi. Kjo (cilėsi e atij populli) ėshtė dhuratė e
Allahut qė i jep atij qė do. Allahu ėshtė Dhurues i
madh, i Dijshėm”. Maide, 54.
“Po nėse ju i ktheni shpinėn, Ai do t'ju zėvendėsojė me
njė popull tjetėr, qė nuk do tė jetė si ju.”
Muhamed, 38.
“O besimtarė, nėse ju ndihmoni (fenė) Allahun, Ai u
ndihmon juve dhe u forcon kėmbėt tuaja.” Muhamed, 7.
A
ka nder dhe respekt mė tė madh pėr njeriun se sa tė
jetė thirrės i njerėzve nė adhurimin dhe njėshmėrinė e
Allahut? A ka nder dhe respekt mė tė madh se sa kur
njeriu e rregullon kohėn e tij dhe jep tėrė angazhimet e
tij qė tė realizoj kėtė qėllim dhe tė kryejė kėtė
mision? Jo vetėm kaq, por edhe shpirtin e tij e jep nė
rrugėn e Allahut, vetja e tij i ėshtė bėrė e lehtė duke
i kryer urdhrat e Allahut: “Luftoni
ata derisa tė mos mbetet idhujtari (besim i kotė), e i
tėrė adhurimi tė bėhet vetėm pėr Allahun. Po nėse ata
ndalen (i japin fund mosbesimit), Allahu ėshtė
Mbikėqyrės pėr atė qė veprojnė”.
Ajo
ēka na e bėn mė tė qartė kėtė ēėshtje dhe na jep mė
shumė argument pėr kėtė ėshtė se Allahu pėr kryerjen e
kėtij amaneti i ka zgjedhur krijesat mė tė zgjedhura.
Ata janė pejgamberėt e Allahut dhe tė dėrguarit e Tij.
Tė gjithė ata u dėrguan me njė fjalė tė pėrbashkėt: “O
populli im, adhuroni Allahun!” dhe: “Ne
dėrguam nė ēdo popull tė dėrguar qė t'u thonė: ‘Adhuroni
vetėm Allahun, e largohuni djajve (adhurimit tė tyre)!’"
Nahl, 36.Ai i
cili zgjedh kėtė rrugė dhe ecėn nė tė, ėshtė duke ecur
nė hapat e tė dėrguarit tė Allahut dhe udhėzohet pėrmes
gjurmėve tė tyre. Ai ka zgjedhur pėr veten e tij qė tė
mbajė kėtė amanet, tė cilin Allahu e ka zgjedhur
krijesėn mė tė mirė pėr bartjen e kėtij amaneti.
Ēdo
musliman beson se Kurani i drejtohet atij. Kėtyre
njerėzve i drejtohen kėto tekste tė cilat urdhėrojnė
njerėzit ta ndihmojnė fenė e Allahut, tė urdhėrojnė nė
tė mirė dhe tė ndalojnė nga tė kėqijat dhe tė thėrrasin
nė tė mirė.
“Nga
ju le tė jetė njė grup qė thėrret nė atė qė ėshtė e
dobishme, urdhėron pėr punė tė mbara dhe ndalon nga e
keqja. Tė tillėt janė ata tė shpėtuarit.”
O ju qė
besuat! Kush largohet nga feja e tij (i bėn dėm vetes).
S'ka dyshim se Allahu do tė sjellė njė popull qė Ai e do
atė (popull) dhe ata e duan Atė (Zotin), (njė popull) qė
ėshtė modest e i butė ndaj besimtarėve, por i ashpėr dhe
i fortė ndaj mohuesve, qė lufton nė rrugėn e Allahut dhe
qė nuk i frikėsohet kėrcėnimit tė asnjė kėrcėnuesi. Kjo
(cilėsi e atij populli) ėshtė dhuratė e Allahut qė i jep
atij qė do. Allahu ėshtė Dhurues i madh, i Dijshėm.”
Po nėse ju i ktheni shpinėn, Ai do t'ju zėvendėsojė me
njė popull tjetėr, qė nuk do tė jetė si ju.”
Muhamed, 38.
I
dėrguari i Allahut i drejtohet atij i cili ecėn nė
bartjen e kėtij amaneti: “Kush shikon ndonjė tė keqe
prej jush, le ta largojė atė me dorėn e tij, nėse nuk ka
mundėsi, atėherė me gjuhėn e tij, e nėse nuk ka mundėsi
edhe kėtė, atėherė me zemrėn e tij. Pas kėsaj nuk ka
iman, sa kokrra e grurit”. Allahu kėtė umet e ka
cilėsuar nė pėrgjithėsi: “Jeni populli mė i dobishėm,
i ardhur pėr tė mirėn e njerėzve, tė urdhėroni pėr mirė,
tė ndaloni nga veprat e kėqija dhe tė besoni nė Allahun.
E sikur ithtarėt e librit tė besonin drejt, do tė ishte
shumė mė e mirė pėr ta. Disa prej tyre janė besimtarė,
por shumica e tyre janė larg rrugės sė Zotit”. Ali
Imran, 110. E kush prej muslimanve ka dėshirė tė
cilėsohet me cilėsi qė del prej kėtij umeti. Kush
dėshiron qė tė dyshojė nė pėrkatėsinė tij nė kėtė umet
qė ėshtė prej umeteve mė tė mira qė Allahu i ka nxjerrė
ndonjėherė nga toka. Cila ėshtė puna dhe qėllimi i kėtij
umeti. Puna e kėtij umeti ėshtė qė ta ngrejė kėtė fe dhe
tė punojė pėr tė, tė urdhėrojė nė tė mirė dhe tė ndalojė
nga tė kėqijat. Kush janė ata tė cilėt e bartin kėtė
emanet, kush janė ata tė cilėt e bartin kėtė fe? A thua
ata janė njė grup i caktuar? A thua Allahu i drejtohet
me kėtė njė grupi tė caktuar apo i drejtohet kėtij umeti
nė pėrgjithėsi? Ēdo njėri i cili logjikon pak nė fjalėn
e Allahut dhe nė fjalėn e tė dėrguarit tė Tij, burrė apo
grua, i ri apo plak, si do qė tė jetė gjendja e tij nė
kėtė shoqėri, sa do qė tė jetė shkalla e tij nė shkencė
dhe pasi qė ai e ndien veten se ėshtė prej kėtij umeti,
Allahu atij i drejtohet me kėtė ajet. Ky umet, nė
pėrgjithėsi, e ka fituar kėtė tė mirė, sepse ai e ngre
fjalėn e Allahut, urdhėron nė tė mirė[1]
dhe ndalon nga e keqja[2].
Kėtij umeti i ėshtė drejtuar Allahu qė tė vrapojė nė
ndėrrimin e tė keqes
ēfarėdo qoftė ajo, hidhėrohet kush hidhėrohet dhe
kėnaqet kush kėnaqet. Gjersa ajo tė jetė e keqe ne duhet
tė mundohemi ta ndryshojmė atė. Pėrkufizimi i sė mirės
apo sė keqes merret prej fjalės sė Atij i cili na ka
urdhėruar nė tė mirė dhe na ka ndaluar nga e keqja.
Allahu ka
njoftuar se ky umet ėshtė umet mesatar dhe dėshmitar pėr
njerėzit.
“Dhe
ashtu (sikur u udhėzuam nė fenė islame) Ne u bėmė juve
njė popull tė drejtė (njė mes tė zgjedhur) pėr tė qenė
ju dėshmitarė (nė Ditėn e Gjykimit) ndaj njerėzve.”
A nuk i
drejtohet ky ajet tėrė metit? A nuk ėshtė i tėrė ky umet
i cilėsuar se do tė jetė dėshmitar pėr njerėzit nė kėtė
botė dhe nė botėn tjetėr? Nėse ėshtė kėshtu, atėherė
pėrse ndalemi, pėrse tė tėrhiqemi, pėrse t’i degradojmė
kėto tekste dhe t’i llogaritim se ato janė pėr njė grup
tė caktuar. Mendojmė se kėto tekste janė vetėm pėr njė
grup tė caktuar, ndėrsa ne ku mbetemi atėherė? A
mendojmė se roli ynė ėshtė vetėm sikur i atyre tė cilėt
lėshojnė britmėn bagėtive, ndėrsa ato nuk ndėgjojnė? A
mendojmė se roli ynė ėshtė vetėm tė vrapojmė pas tufės,
ndėrsa interesi pėr kėtė din, ruajtjen e muslimanėve
dhe urdhrave tė Allahut tė jetė vetėm pėr njė grup tė
caktuar?! Si ka mundėsi qė ky umet ta kuptojė fenė nė
kėtė formė, ndėrsa vetes ia vesh kėto rrobe tė
krenarisė, nderit dhe burrėrisė sė kėtij umeti?!
Pra, nga
tekstet e librit tė Allahut dhe sunetit tė tė dėrguarit
tė Tij, kuptojmė se kėto tekste i drejtohen tėrė umetit
qė ta bartin kėtė amanet, pasi qė ata hynė nė kėtė umet.
Pasi qė tė gjithė jemi tė kėtij umeti duhet qė tė gjithė
tė jemi gjithashtu pjesėmarrės nė bartjen e kėtij
amaneti.
Dėshmi
prej tregimeve tė pejgamberėve
Kur
ndalemi nė tregimet e pejgamberėve e ndiejmė kėtė
ēėshtje nė mėnyrė tė qartė. Allahu iu drejtohet shokėve
tė tė dėrguarit tė Allahut duke i thirrur ata qė tė kenė
shembull nė ata tė cilėt kanė kaluar para tyre.
“E
sa pejgamberė pati qė sė bashku me tė luftuan turma tė
mėdha besimtarėsh dhe pėr atė qė i goditi nė rrugėn e
Allahut, ata nuk u dobėsuan dhe nuk u pėrulėn. Allahu i
do durimtarėt.” Ali Imran, 146.
Kėta qė
ishin me tė dėrguarit e Allahut e ndienin se amaneti
nuk ėshtė vetėm pėr pejgamberin, por, patjetėr duhet qė
shokėt e tij t’i ndihmojnė tė luftojnė me tė, t’u bėjnė
ballė vėshtirėsive nė rrugėn e Allahut. Ata nuk u lodhėn
nga ajo qė i goditi ata nė rrugėn e Allahut e as nuk u
dobėsuan e as nuk u nėnshtruan. Allahu i do durimtarėt.
Fjala e tyre nuk ishte asgjė tjetėr pėrveēse qė thoshin:
“O Zot, falna gabimet tona, lėshimet tona, na forco
kėmbėt tona dhe na bėj tė ngadhėnjejmė kundėr
jobesimtarėve.
Njė
njeri, njė herė, dėgjoi se po bėhet njė komplot kundėr
njė tė dashuri tė Allahut, kundėr njė pejgamberi tė
Allahut, kundėr Musait. Dėgjoi se paria po mbajnė
konferenca qė ta vrisnin Musain. Kur dėgjoi kėtė ai
ndjeu njė obligim ndaj vetes sė tij qė tė ngrihet dhe tė
shkojė te Musai ta informojė pėr kėtė, ndoshta Allahu do
ta shpėtojė nga kjo pėr shkak tė fjalėve tė tij.
“Dhe
erdhi njė njeri qė ngutej nga ana mė e largėt e qytetit
e tha: ‘O Musa, paria ėshtė duke biseduar pėr tė tė
vrarė, pra, ti dil (ik), unė jam kėshillues yti." Kasas,
20.
Njė
njeri tjetėr dėgjoi pėr pejgamberėt e Allahut pėr
ballafaqimet e tyre nga jobesimtarėt dhe erdhi prej njė
vendi tė lartė me lodhje dhe rraskapitje, vetėm e vetėm
t’i ndihmojė tė dėrguarit tė Allahut.
“Pėrmendu
atyre njė shembull tė banorėve tė fshatit, kur atyre u
patėn ardhur tė dėrguarit. Kur Ne dėrguam te ata dy, e
ata i pėrgėnjeshtruan qė tė dy, atėherė i pėrforcuam me
njė tė tretė dhe u thanė: ‘Ne jemi tė dėrguar te ju’.”
Jasin, 13-14.
Pastaj erdhi ky njeri prej vendit tė largėt.
“Dhe
prej skajit mė tė largėt tė qytetit erdhi njė njeri qė
ngutej e tha: ‘O populli im, dėgjoni tė dėrguarit!’
Dėgjoni atė qė nuk kėrkon prej jush ndonjė shpėrblim dhe
janė udhėrrėfyes! E, ē'kam unė qė tė mos e adhuroj atė
qė mė krijoi dhe te Ai ktheheni?! A mos do tė pranoj
zota tė tjerė pos Tij, e nėse do Mėshiruesi tė mė godasė
me ndonjė tė keqe, ndėrmjetėsimi i tyre nuk do tė mė
vlejė asgjė, e as qė do tė mė shpėtojnė. Unė do tė jem
atėherė nė njė humbje tė hapėt. Unė i kam besuar Zotit
tuaj, pra mė dėgjoni!" Jasin, 20-25.
Ky
njeri
e vėren se ēėshtja nuk ėshtė vetėm ēėshtje e tė
dėrguarve tė Allahut. Ai e kuptoi se nėse
pėrgėnjeshtrohen tė dėrguarit e Allahut, ai nuk duhet tė
ndalet, tė qajė pėr atė qė ka ndodhur, por erdhi prej
njė vendbanimi tė largėt, duke ecur dhe vrapuar qė tė
thotė vetėm njė fjalė: “Ajo nė tė cilėn po thėrrasin
kėta pejgamberė ėshtė e vėrtetė dhe pasoni ata”. Pėr
kėtė ai edhe u vra dhe hyri nė xhenetin e Allahut. Edhe
pse hyri nė xhenet ende i interesonte pėr popullin e
tij. “Atij
i ėshtė thėnė: ‘Hyr nė xhenet!’ E ai tha: ‘Ah, sikur ta
dinte populli im pėr ēka mė fali Zoti im dhe mė bėri
prej tė nderuarve!’."
Kėto
ndijime tė thella nė zemrėn e kėtij njeriu dhe ky guxim
i madh nuk e zmbrapsi atė as nga mizoria e as nga
mbytja.
Tė
kthehemi edhe njė herė te Musai kur ai u ballafaqua me
popullin e tij me thirrjen nė fenė e Allahut, kur u
ngrit njė njeri prej besimtarėve tė familjes sė
faraonit, i cili e fshihte imanin e tij, u ngrit duke e
ndihmuar Musain.
“Njė njeri besimtar nga familja e
faraonit, qė e fshihte besimin e tij, tha: ‘A doni tė
vrisni njė njeri vetėm pse thotė se Zoti im ėshtė
Allahu, e qė prej Zotit tuaj u ka sjellė argumente? Nėse
ai ėshtė rrenės, pėr vete e ka rrenėn, e nėse ėshtė i
drejtė, juve do t'ju godasė diēka nga ajo qė ai ju
premton’.” Gafir, 28.
Pas
kėsaj ai jetonte nė kodra me popullin e tij dhe ende e
fshihte imanin e tij, gjersa pa qė nuk ka mundėsi mė ta
fshehė imanin e tij me kėta njerėz dhe e shpalli imanin
e tij haptazi. “Ai
qė kishte besuar tha: ‘O populli im, ejani pas meje, e
unė t'ju udhėzoj nė rrugė tė drejtė! O populli im, kjo
jetė e kėsaj bote nuk ėshtė tjetėr vetėm se njė pėrjetim
i pėrkohshėm, ndėrsa bota tjetėr ėshtė ajo e
pėrhershmja’.” Gafir, 38-39.
Kur
jobesimtarėt u ngritėn kundėr tė dėrguarit tė Allahut
dhe e munduan atė, u ngrit Ebu Bekri dhe u tha atyre: “A
po e vrisni njė njeri i cili thotė se Allahu ėshtė Zoti
im?” Bezari transmeton nga Muhamed b. Alij, ai nga babai
i tij se njė ditė duke ligjėruar Aliu ka thėnė: “Kush
ėshtė mė trimi prej njerėzve?” I thanė: “Ti”. Tha: “Sa
mė pėrket mua nuk kam dyluftuar me dikė, pėrveē se e kam
mundur. Por mė trimi ka qenė Ebu Bekri.” E kam parė tė
dėrguarin e Allahut, tė cilin e kishin marrė
jobesimtarėt, disa e shtynin disa e takonin dhe i
thoshin: “A ti je a i cili dėshiron ti bėsh zotat tanė
nė njė Zot?” Vallahi, nuk ėshtė afruar askush prej nesh,
pėrveē Ebu Bekrit, i cili i binte njėrit e shtynte
tjetrin dhe thoshte: “Tė mjerėt ju, apo e vrisni njeriun
i cili thotė: “Allahu ėshtė Zoti im”. Pastaj Aliu qau
dhe tha: “Pėr Zotin, a ėshtė besimtari i familjes sė
faraonit mė i mirė apo Ebu Bekri?” Dėgjuesit heshtėn.
Atėherė Aliu tha: “Vallahi, njė moment i Ebu Bekrit
ėshtė mė i mirė se ai. Ai njeri e fshihte imanin e tij,
ndėrsa Ebu Bekri e publikoi imanin e tij”.
Edhe njė herė tė ndalemi me Musain, kur Allahu i premtoi
popullit tė tij qė tė hyjė nė tokėn e shenjtė (Kuds).
Musai ua pėrkujtonte popullit tė tij premtimin e Allahut
dhe i premtonte se do tė realizohet kjo fitore. Populli
u ndal dhe u bė mendjemadh dhe nuk hynė nė tokėn e
shenjtė. Kur nuk patėn sukses kėto pėrpjekje me kėta
njerėz, atėherė u ngritėn dy njerėz tė cilėt e pėrkrahėn
Musain dhe e ndihmuan atė. “Dy
burra, prej atyre (prijėsve) qė Allahu i kishte pajisur
me bindje dhe kishin frikėn e Tij, thanė: ‘Hyni atyre
nga dera, e kur t'u hyni nga ajo, atėherė ju jeni
ngadhėnjyes. Dhe vetėm Allahut mbėshtetuni, nėse jeni
besimtarė tė sinqertė’.” Maide, 23.
Pėrktheu: Shaban Murati
24.03.2007
[1]
‘E mirė’ ėshtė njė emėr i pėrgjithshėm qė
pėrfshin ēdo gjė qė ka urdhėruar Allahu prej
besimit, veprės, sjelljeve, moralit edhe nėse
kjo e mirė nuk i pėlqen dikujt prej njerėzve dhe
nuk pėrshtatet me epshet e tyre.
[2]
E keqja “munker”ėshtė emėr i pėrgjithshėm qė
pėrfshin ēdo gjė qė ėshtė nė kundėrshtim me
ligjin e Allahut prej besimit, adhurimit,
veprave dhe sjelljeve.