Singapori ėshtė ndėr vendet mė tė vogla tė Azisė Juglindore, vend shumė i vogėl, me njė sipėrfaqe tokėsore prej 254 milje katrorė. Numri i pėrgjithshėm i banorėve pėrafėrsisht arrin shifrėn deri nė pesė milionė, ku 3.3 milionė janė banorė permanentė.

Demografia fetare

Sipas statistikave tė nxjerra kohėve tė fundit, 85 % e popullatės besojnė nė disa besime fetare. Prej kėtij grupi 51 % praktikojnė Budizmin, Taoizmin, besime tė trashėguara nga stėrgjyshėrit si dhe besime tė tjera kineze. Pothuajse 15 % tė popullatės e pėrbėjnė muslimanėt, kurse 15 % tė shtetasve tė tjerė e pėrbėn komuniteti i krishterė. Vlen tė ceket se nė Singapor jetojnė indianė, shifra e tyre ėshtė 4 %, kurse pjesa tjetėr e banorėve janė pasues tė besimeve tė tjera, si agnostikė, ateistė etj. Nė Singapor jeton edhe njė fraksion indian i ashtuquajtur ‘sikėsh’, njė grup ēifutėsh, protestantėsh, tė cilėt ia kalojnė numrit tė katolikėve romakė, zoroastrianėve dhe komuniteteve tė tjera fetare. Rreth 77% e popullatės janė kinezė etnikė, pėrafėrsisht 14% tė tjerė janė malajė etnikė dhe pothuajse 8% janė indianė. Sipas asaj qė kam hasur nė kėtė punim, "Singapuri – International Religious Freedom Report 2004", kam vėrejtur se gati krejt etniteti malaj i pėrkasin besimit islam, ndėrsa etniteti indian i pėrket besimit hindu. Fisi kinez ėshtė i ndarė nė Budizėm, Taoizėm, Krishterim apo nė agnostik ose ateizėm. Ėshtė ēudi se nė kėtė vend ka shumė misionarė tė huaj, tė cilėt janė aktivė, duke pėrfshirė kėtu: katolikė, mormonė dhe baptistė1.

Islami nė Singapor
Feja islame ėshtė fe e respektuar dhe e mirėpritur nė Republikėn e Singaporit. Kėtė e vėrteton fakti i pranisė sė shumė kinezėve, tė cilėt kanė pranuar Islamin kohėve tė fundit. Po ashtu kemi edhe disa tė dhėna qė fenė islame e kanė pėrqafuar edhe disa indianė. Mund tė themi se Islami nė Singapor ka ndikim rrėnjėsor dhe nė kėtė vend tė vogėl ezani thirret 5 herė nė ditė2. Muslimanėt falin pesė kohėt e namazit nė xhami, hanė ushqim tė lejuar (hallall), agjėrojnė gjatė muajit tė Ramazanit si dhe kryejnė obligimin e haxhit.
Gjuhėt zyrtare nė Singapor

Nė Singapor fliten gjithsej katėr gjuhė tė huaja: mandarin, malaje, tamil dhe anglisht. Gjuha angleze ėshtė gjuhė e parė zyrtare, e cila bėn bashkimin e shumė fiseve ndėretnike. Nė shkolla mėsimi zhvillohet nė gjuhėn angleze. Pėr t’i ruajtur traditat shumėvjeēare malaje, nxėnėsit janė tė obliguar tė mėsojnė edhe gjuhėn malaje3.

Nė Singapor njerėzit jetojnė nė njė shoqėri kozmopolite, nė paqe dhe harmoni reciproke me kultura dhe raca tė ndryshme njerėzore. Shumė emigrantė nga Kina, India, Evropa dhe vende tė tjera tė botės i dhanė Singaporės njė imazh tė bashkėpunimit dhe mirėkuptimit. Siē dihet, arabėt gjithmonė ishin ata qė udhėtonin nėpėr vende tė ndryshme tė botės dhe prej kėtyre vendeve kishin gjetur Singaporin qė nė vitet e hershme. Po ta vizitosh Singaporin, do tė vėresh rrugicat e vjetra tė ndėrtuara nga arabėt si dhe veēori dhe karakteristika tė tjera islame. Nė Singapor mund tė hasėsh nė ushqime tė ndryshme, si: ushqimi malaj, kinez, indian, indonezian, perėndimor, italian, peranakan, spanjoll, francez, tajlandez si dhe ushqime tė pėrziera. 

Singapori - vendi i biznesit dhe i gėrshetimit tė shumė kulturave

Singapori ėshtė njė vend shumė i pasur dhe plotėsisht i ndėrtuar. Sa i pėrket biznesit, ėshtė vend qė renditet ndėr vendet mė tė mira dhe mė tė suksesshme nė botė. Mė shumė se 7,000 kompani, nga vende tė ndryshme tė botės, dominojnė nė kėtė vend tė vogėl dhe tė bukur. Strategjia gjeografike e Singaporit, i mundėson hyrjen 500 milionė njerėzve nė Azinė Juglindore me tregun e saj tė fortė prej 2.8 miliardė banorėsh. Singapori gjithashtu konsiderohet prej vendeve me mė konkurrencė pėr zhvillimin e biznesit.

Sistemi edukativo-arsimor nė Singapor

Nė Singapor fėmija fillon ndjekjen e mėsimit parėsor nė moshėn shtatė vjeē. Kjo periudhė zgjat gjashtė vite. Pas mbarimit tė kėsaj shkolle, ai (ajo) fillon shkollimin fillor-themelor dhe kjo zgjat katėr vite. P
1- Teknik (ITE) or commercial institute (MDIS, MIS, TMC, SIM).
2- Politeknik (Nanyang, Temasek, Ngee Ann, Republic, Singapori Polytechnics) pėr tė ndjekur mėsimet e diplomės.
3- Institucionet e Centralizimit.
4- Para-Universitetit apo Kolegjet e Reja.

Pėrveē kėsaj, Singapori ka edhe shtatė shkolla fetare islame, tė cilat mbahen nga tė ardhurat e muslimanėve malajė dhe tė tjerė. Xhamitė janė shumė tė bukura dhe me gjithė numrin e madh tė jomuslimanėve, vėrejmė njė numėr tė madh xhamish dhe faltoresh. 
Disa pika tė rėndėsishme rreth Singaporit
- Singapori ėshtė pavarėsuar nė vitin 1965. Ishte koloni e Anglisė deri nė vitin 1965.
- Nė flamurin e tij gjenden pesė yje, qė paraqesin: pėrparimin, demokracinė, paqen, barazinė dhe drejtėsinė.
-Lulja Kombėtare e Singaporit pėr herė tė parė qe zbuluar nė vitin 1893 nga Agnes Joaqium, armen. Emri i Lules " Vanda Miss Joaqium ([4])."

Nė fund, ju informojmė se lexuesi nė njė tė ardhme tė afėrt do tė mund tė lexojė njė punim shkencor rreth Islamit, muslimanėve, xhamive dhe sistemit tė bashkėjetesės nė Republikėn e Singaporit, i cili shpresojmė se do jetė mjaft frytdhėnės.
 

Pėrktheu: Mr. Fehim Dragusha
25.1.2009