Muzika dhe tė dėfryerit me tė ėshtė haram, vepėr e ligė dhe njė ndėr shkaqet e sėmundjes sė zemrės dhe vrazhdėsisė sė saj. Disa prej dijetarėve kanė rėnė konsensus (ixhma) pėr ndalimin e muzikės.

Argumentet qė bėjnė tė ndaluar muzikėn

Ka shumė argumente qė bėjnė haram muzikėn, ne do t’i pėrmendim disa nga to si:
Argumenti i parė: Thotė Allahu subhanehu ue teala: “ Po ka nga njerėzit qė blenė tregime boshe e mė qėllim qė t'i largojnė njerėzit prej rrugės sė All-llahut pa pasur kurrfarė fakti dhe pėr t'i marrė ato (ajetet e) Allahut si tallje. Pėr ta me siguri ėshtė pėrgaditur dėnim i turpshėm. E kur i lexohen atij ajetet Tona, ai kthehet kryelartė dhe bėhet sikur nuk i ka dėgjuar ato, bėhet sikur nė veshėt e tij ka shurdhim tė rėndė, pra, ti pėrgėzoje atė mė njė dėnim tė dhėmbshėm”(Lukman citati 6-7).

Thotė komentarori Elvahidi dhe shumė komentatorė tė tjerė tė Kuranit se fjala e Allahut subhanehu ve teala nė ajetin e sipėrm “qė blenė tregime boshe” ka pėr qėllim muzikėn. Thotė Ibn Abasi , Ibni Mesudi , gjithashtu thotė tė njėjtėn gjė Muxhahidi dhe Akreme, transmetohet nga Ibni Mesudi se ka thėnė: “Pasha Zotin qė nuk meriton tė adhuruar pėrpos Tij ‘ajo ėshtė muzika’.”

2. Argumenti i dytė ėshtė: Nga suneti i Pejgamberita sal-Allahu alejhi ve selam ku thotė : “Do tė ketė popull nga ymeti im qė e lejojn prostitucionin , mėndafshin , alkoholin , dhe vegėlat muzikore”( Shėnon Buhariu ).

Nga ky argumet nxjerrim se ato vegla muzikore kanė qenė tė ndaluara po i kanė lejuara ata.

3. Argumenti i tretė: Transmeton Ebu Hurejra Zoti qoftė i kėnaqur me tė se i Dėrguari i Allahut subhanehu ve teala ka thėnė: “ Shndėrrohen popuj nga ky ymet nė kohėt e fundit nė majmun dhe derrė ” i thanė o i Dėrguar i Allahut a nuk janė ata pjesėtarė tė fjalės - la ilahe ilallah muhamedun rresulullah - ? Tha ” gjithsesi “ bile edhe agjėrojnė falėn dhe bėjnė haxhin “ ata thanė e ēfarė ėshtė puna e tyre? Tha : “ Pėrdorin mjetet muzikore , defėt dhe kėngėtaret luajnė duke pirė pije alkolike dhe duke u dėfryer, pastaj zgjohen dhe veē janė shndėrruar nė majmun dhe derra” ( Igathul Elehfan f. 262 v.1 ).

4. Argumenti i katėrt: Ėshtė fjala e Allahut subhanehu ve teala: “Lutja e tyre pranė shtėpisė (Qabes) nuk ishte tjetėr veēse britmė dhe duartrokitje, prandaj vuajeni dėnimin pėr shkak se mohonit” (Enfal citati 35) Thotė Ibni Abasi, Ibni Omeri , Atije, Muxhahidi, Dahaki, Haseni  dhe Katadeja se fjala “muka” ėshtė  britmė  kurse fjala “ tasdije “ ėshtė duartrokitje.

Disa fjalė tė dijetarėve

Thotė dijetari i famshėm islam Ibnu Tejmijje, rahimehullah :

“ Prej gjėrave qė mė sė shumti e forcojnė gjendjen e shejtanit janė: dėgjimi i muzikės dhe dėfrimet ..... dhe ajo ėshtė qė dėgjojnė jobesimtarėt. Thotė Allahu subhanehu ve teala: “Lutja e tyre pranė shtėpisė (Qabes) nuk ishe tjetėr veēse britmė dhe duartrokitje .. “ Thotė Ibni Abasi, Ibni Omeri dhe tė tjerėse fjala “tasfije” nė citat ka pėr qėllim duartrokitjen, kurse fjala “mukaen” ka pėr qėllim britmė ( fishkėllim ) ..... dhe nė kėtė formė e adhuronin Zotin jobesimtarėt, kurse Pejgamberi sal-Allahu alejhi ve selem dhe shokėt e tij adhuronin nė atė formė qė i urdhėronte Allahu subhanehu ve teala si namazin, leximin e Kuranit dhe me pėrkujtimin e Allahut subhanehu ve teala dhe lloje tjera tė adhurimit dhe se nuk ėshtė mbledhur i Dėrguari i Allahut subhanehu ve teala asnjėherė me shokėt e tij qė tė dėgjoj muzikė qoftė me shuplakė ajo apo me def ... dhe pastaj shtoi dijetari pėr atė qė dėgjon muzikė: “ Depėrtimi kur dėgjon Kuran ai ėshtė shumė i dobėt kurse forcohet ai kurė tė dėgjon mjetet e shejtanit vallėzon tėrė natėn, kurse kur tė vijė koha e namazit falet ulur ose falet shumė shpejt, sikurse gjeli kur ha ushqimin e tij ..... e urren dėgjimin e Kuranit ikėn nga dėgjimi i tij dhe i duket i rėndė ai ..... nuk gjen tek ai dashuri e as shije dhe kėnaqėsi ..... dėshiron dėgjimin e britmave (fishkėllimės) dhe duartrokitjes dhe gjen tek ajo disponim ... Ja kėto janė disa gjendje tė shejtanėve ku njė gjė tė tillė e vėrteton edhe fjala e Allahut subhanehu ve teala ku thotė: “Kush mbyll sytė para kėshillave tė Zotit, atij ia shoqėrojmė njė djall qė nuk i ndahet kurrė” (Zuhruf citati 36)”.

Marrė nga libri: “El furkan bejne evliai Errahman ve evliai shejtan”

Thotė dijetari i famshėm Ibni el Kajim (Allahu e mėshiroftė!) nė lidhje me muzikėn:

“Prej kurtheve tė armiqve tė Allahut dhe gjuajtjeve tė tyre nuk shpėtuan pėrpos njė pakicė qė posedoi , logjik , dituri dhe fe , kurse i goditi zemrat e injorantėve dhe tė gėnjeshtarėve me dėgjimin e fishkėllimave dhe duartrokitjeve dhe muzikės me veglat e saja te ndaluara nėpėrmjet tė sė cilave i largojnė zemrat nga Kurani famėlartė dhe i bėjnė ato tė pėrqendruara nė dėfrime dhe mėkate ..... ajo (muzika) ėshtė Kurani i shejtanit dhe njė pengesė mes robit dhe Zotit tė tij , ėshtė rukje e homoseksualizmit dhe prostitucionit , me tė arrin i dashuruari i dėfryer nga e dashura e tij  kulminacionin e dėfrimit (kėnaqėsisė), ju bėri kurth shajtani shpirtrave tė tė prishurve dhe ju ka zbukuruar atyre ato kurthe dhe mashtrime dhe ju inspiroi atyre dyshime tė pavėrteta duke i paraqitur ato tė mira dhe e pranun ata kėtė inspirim dhe e braktisėn Kuranin , ah sikur ti shikosh se si qėndrojnė kur dėgjojnė muzikėn duke qenė tė pėrkushtuar tė koncentruar nuk pėshpėrisin e as nuk bėjnė lėvizje tė panevojshme dhe me zemra tė pėrqendruara nė tėrėsi anojnė anim tė dehurit tė thyer nė lėvizjet e tyre dhe vallėzimin e tyre, a ke pa te thymen e gjinisė asnjanėse dhe gėrave dhe si mos ta bėjnė njė gjė tė tillė kur kane pėrzier shpirtrat me pije dehėse dhe ka bėrė nė ta ajo ēka mė sė shumti mund tė bėhet nga gotat dhe pėr hir jo tė Zotit po pėr hir tė shejtanin , dhe atje derdhėn tė holla por jo nė adhurimin e Zotit fuqiplotė ... kaluan jetėn e tyre nė kėnaqėsi dhe dėfrime dhe morėn fenė e tyre argėtim dhe lojė ..... zėrat e shejtanit janė mė tė dashur tek ata se sa dėgjimi i ndonjė kaptine tė Kuranit famėlartė , dhe nėse dikush nga ta e dėgjon Kuranin nga fillimi i tij e deri nė fund nuk do tė ndikoj tek ai asgjė kurse kurė tė dėgjojė zėrat e shejtanit fillon tė dėgjoj me pėrkushtim dhe ti hapet fytyra duke reflektuar ne sy nga brendėsia e tij, gjithashtu reflekton nė kėmbėt e tij fillon tė vallėzojė dhe nė duart e tij ku fillon tė duartrokas dhe nė tėrė trupin e tij duke filluar tė dridhet nė tėrėsi... O ti i sprovuar dhe qė sprovon njerėzit sikur tė bėsh njė etje tė tillė nė dėgjimin e Kuranit famėlartė dhe kėtė prezantim kaq tė pėrkushtuar kur tė lexosh atė (Kuranin), por secili njeri bėn atė qė i pėrshtatet dhe anon nė atė qė i pėrshtatet.

 Shkurtimisht nxjerrė nga libri: “Igathetu elehfan min mesajidi shejtan”

Dhe nė fund fetvaja e dijetarit bashkėkohorė Abdulaziz bin Baz, Allahu e mėshiroftė!

Thotė pyetėsi: Ēfarė ėshtė gjykimi i sheriatit ndaj muzikės a ėshtė i ndaluar (haram) dhe si trajtohet ai i cili pėrkundėr asaj qė e di se ėshtė e ndaluar e dėgjojė me qėllim tė argėtimit, ēfarė ėshtė dispozita e veglave muzikore dhe muzikės sė vjetėr? Dhe ēfarė ėshtė dispozita e daulles nė dasma?

U pėrgjigj dijetari me kėto fjalė :

“Dėgjimi i muzikės ėshtė  e ndaluar “haram” dhe ėshtė njė ndėr shkaqet e sėmundjes sė zemrės forcimit tė saj dhe njėkohėsisht bėn largimin e saj nga tė pėrmendurit e Allahut subhanehu ve teala dhe nga namazi. E kanė komentuar shumica e komentatorėve fjalėn e Allahut subhanehu ve teala ku thotė: “Po ka nga njerėzit qė blenė tregime boshe e mė qėllim qė t'i largojnė njerėzit prej rrugės sė Allahut.....” se ka pėr qėllim muzikėn dhe se sahabiu i nderuar Ibnu Mesudi betohej se ka pėr qėllim muzikėn, e nė rast se gjenden me muzikė vegla muzikore atėherė ajo ėshtė haram mė i madh.

Kanė pėrmend disa dijetarė se muzika me vegla muzikore ka konsensus mes dijetarėve se ėshtė e ndaluar “haram” dhe se obligohemi tė ruhemi nga ajo, sepse i Dėrguari i Allahut subhanehu ve teala ka thėnė: “Do te ketė popull nga ymeti ime qė e lejon prostitucionin, mėndafshin, alkoolin dhe veglat muzikore” (Transmetonė Buhariu), fjala “meazif” ėshtė vegla muzikore.

Tė kėshilloj ty dhe tė tjerėt, vėlla i dashur, tė pėrkushtoheni mė tepėr nė leximin e Kuranit dhe nė tė pėrmendurit e Allahut subhanehu ve teala, sepse nė tė ka dobi tė mėdha.

Kurse nė dasma lejohet defi dhe kėngė (pa instrumente) qė nuk thėrrasin nė tė ndaluara “harame” dhe as nuk lėvdon diēka qė ėshtė e ndaluar “haram” dhe ajo bėhet nė njė pjesė tė natės dhe ėshtė e lejuar vetėm pėr gratė, me qėllim tė njoftohen tė tjerėt pėr atė martesė dhe tė dallohet ajo dhe amoraliteti “zinaja”.  Kjo formė ėshtė vėrtetuar nga suneti i Pejgamberit sal-Allahu alejhi ve selem.

Kurse sa i pėrket daulles ajo ėshtė e ndaluar rreptėsisht “haram” dhe se nuk lejohet t’i bihet asaj jashtė dasmės apo nė dasmė, por mjafton t’i bihet defit dhe ajo vetėm nė dasmė dhe vetėm pėr gra e assesi pėr burra.

Marrė nga  “Muxheledu dave” numri (902) mė 15 sheval 1403 hixhri.

Dhe pas gjithė kėsaj, shumė prej muslimanėve e lejojnė muzikėn ose nga injoranca qė gjinden ata (dhe se kjo ėshtė me prezent), ose nga inati dhe mos nėnshtrimi i tyre ndaj argumenteve te lartshėnuara.

E lusim Allahun subhanehu ve teala qė tė na bėjė ne prej atyre qė e dėgjojnė fjalėn e Tij dhe e pasojnė atė nė formėn mė tė mirė, sepse tė vetmit janė ata qė i ka udhėzuar Allahu subhanehu ve teala dhe se tė vetmit janė ata qė posedojnė mendjemprehtėsi.

Paqja dhe mėshira e Allahut subhanehu ve teala qoftė mbi tė Dėrguarin tonė Muhammedin salallahu alejhi ve selam.

Pėrktheu: Fatmir Raēi

14.04.2007