Shpenzimi i pasurisė nė rrugėn e Allahut

Nė Kuran dhe Sunetin e tė dėrguarit gjejmė shumė argumente, tė cilat dėshmojnė se dhėnia e pasurisė nė rrugėn e Allahut ėshtė prej shkaqeve qė sjellin furnizim. Prej tyre mund tė pėrmendim:

Allahu i Lartėsuar thotė: “Thuaj! S'ka dyshim se Zoti im ėshtė Ai qė i jep furnizim tė begatshėm atij qė do nga robėrit e vet dhe Ai ia pakėson atij, e ēdo qė tė jepni, Ai e kompenson atė dhe Ai ėshtė Dhuruesi mė i madh.” Sebe, 39.

Ibn Kethiri (Allahu e mėshiroftė!) thotė: “Ēfarėdo qė tė jepni nga pasuria juaj, nė atė ēka ju ka urdhėruar dhe lejuar, Ai do t’ju kompensojė juve nė kėtė botė, ndėrsa nė botėn tjetėr do t’ju shpėrblejė me shpėrblime tė shumta.

Gjithashtu, fjala e Allahut: “O ju qė besuat! Jepni nga mė e mira e asaj qė e fituat dhe nga ajo qė u dhamė prej tokės, e mos nxitoni ta jepni atė mė tė pavlefshmen nga ajo, e qė ju nuk do ta pranonit pėr vete vetėm symbyllas. E, dinė se Allahu s'ka nevojė pėr ju, ėshtė i Madhėruar. Djalli ju frikėson nga varfėria dhe ju urdhėron pėr tė kėqija, e Allahu ju garanton falje (mėkatesh) e begati; Allahu ėshtė Dhurues i madh, i Dijshėm.” Bekare, 267-268.

Ibn Abasi (Allahu qoftė i kėnaqur me tė!) thotė: “Dy janė nga Allahu, ndėrsa dy nga shejtani (djalli). ‘Djalli ju frikėson nga varfėria’, ju thotė mos jepni pasurinė tuaj, sepse ju keni nevojė pėr tė ‘Dhe ju urdhėron pėr tė kėqija’ Ndėrsa, ‘E Alllahu ju garanton falje (mėkatesh)’ ndaj kėtyre mėkateve, ‘e begati’ nė furnizim. Falja e mėkateve ėshtė mbulim i tyre nė kėtė dhe nė botėn tjetėr, ndėrsa “begatia’’ėshtė furnizim dhe shtimi i tij nė kėtė botė dhe begatitė  e shumta nė botėn tjetėr.

Ndėrsa i Dėrguari i Allahut thotė: “Allahu i Lartėsuar thotė: ‘O bir i Ademit, jep tė tė jap Unė’” Shėnon Muslimi.

Gjithashtu, fjala e tė Dėrguarit (salallahu alejhi ue selem): “Nė ēdo ditė tė re, kur zgjohen robėrit, zbresin dy engjėj e thonė: ‘O Zot, kompensoji atij qė jep e shkatėrroje atė qė nuk jep’.’’Shėnon Buhariu.

Po ashtu fjala e tij: “Jep o Bilal, e mos iu frikėso pakėsimit”. Shėnon Bejhekiu, ndėrsa Albani thotė se hadithi ėshtė i vėrtetė.

Tė gjitha kėto hadithe nxisin nė dhėnien e pasurisė nė vende tė mira, e nė tė njėjtėn kohė janė pėrgėzuese pėr ata tė cilėt japin, me kompensim nga ana e Allahut tė Lartėsuar dhe avancimin e atij qė jep nė zemrat e njerėzve.

Kryerja e haxhit dhe umres

Ndjekja nė mes haxhit dhe umres ėshtė njėra prej shkaqeve tė shtimit tė furnizimit dhe lehtėsimit tė punėve.

Ibn Mesudi (Allahu qoftė i kėnqaur me tė!) transmeton se i dėrguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thėnė: “Pasoni nė mes tė haxhit dhe umres, sepse ato largojnė varfėrinė dhe mėkatet …’ Shėnon Tirmidhiu dhe Nesai.

E pasimi nė mes tė haxhit dhe tė umres, kėtu, ka pėr qėllim nėse e kryeni haxhin, atėherė pasoni atė me umre, e nėse e kryeni urren, atėherė pasoni atė me haxh, kėshtu qė njėra e pason tjetrėn. Allahu e di mė sė miri.

Bamirėsia ndaj tė dobėtėve

I dėrguari i Allahut ka shpjeguar se Allahu i furnizon robėrit e Tij dhe i ndihmon ata nė saj tė ndihmės dhe bamirėsisė sė tyre ndaj tė dobėtėve. Musab ibn Sad transmeton se i dėrguari i Allahut ka thėnė: “Ju nuk ndihmoheni dhe furnizoheni vetėm me ndihmėn tuaj ndaj tė dobėtėve.” Shėnon Buhariu.

Gjithashtu, Ebu Derda (Allahu qoftė i kėnaqur me tė!) thotė se e kam dėgjuar tė dėrguarin e Allahut duke thėnė: “Mė kėrkoni tek tė pafuqishmit tuaj, e ju furnizoheni dhe ndihmoheni pėr shkak tė tyre.” Shėnon Ebu Daudi dhe Tirmidhiu, ndėrsa Albani thotė se hadithi ėshtė i vėrtetė.

Andaj, tė dobėtit dhe tė pafuqishmit, pėr tė cilėt i dėrguari i Allahut ka thėnė se ndihma e tyre ėshtė shkak pėr furnizim dhe ndihmė kundėr armikut, ata janė tė llojllojshėm e, po ashtu, ndihma ndaj tyre ėshtė e llojllojshme. Prej tyre ka qė janė tė varfėr, tė gjorė e tė mjerė, bonjakė, tė sėmurė… Gjithashtu, bamirėsia ndaj tyre ėshtė e llojllojshme, kėshtu qė bamirėsia ndaj tė varfrit bėhet me ndihmė materiale dhe dhurata, po ashtu ndaj jetimit dhe tė vejave, tė sėmurėve me vizitėn e tyre dhe nxitjen e tyre nė durim e tė shpresojnė nė shpėrblimin e Allahut…

Vėlla i dashur, nėse kėrkon ndihmėn e Allahut dhe furnizimin e tij, atėherė nderoi dhe pėrkujdesu pėr ta. E dije se sjellja e keqe dhe mosndihmesa e tyre ėshtė shkak i ndalimit tė furnizimit dhe ndihmės sė Allahut. Ndėrsa nė suren Kalem nė tregimin e pronarėve tė kopshtit ka mėsime tė shumta lidhur me kėtė.

Pėrkushtimi ndaj adhurimit

Ebu Hurejra (Allahu qoftė i kėnaqur me tė!) transmeton se i dėrguari i Allahut ka thėnė: “Vėrtet, Allahu thotė: ‘O bir i Ademit, pėrkushtohu adhurimit ndaj Meje, tė pasuroj e ta largoj varfėrinė…’’ Shėnon Tirmidhiu dhe ibn Maxhe.

Mirėpo pėrkushtimi ndaj adhurimit tė Allahut nuk do tė thotė braktisja e punės dhe braktisja e kėrkimit tė furnizimit dhe qėndrimi vetėm nė xhami ditė e natė, por qėllimi ėshtė qė njeriu tė jetė me zemėr dhe trup tė pranishėm gjatė kryerjes sė adhurimeve, duke pasur frikė Allahut gjatė adhurimeve tė tij.

Shpėrngulja nė rrugėn e Allahut

Ashtu siē ka thėnė Allahu: “Kush shpėrngulet pėr hir tė (tė fesė) Allahut, ai gjen mundėsi tė madhe dhe begati nė tokė. E kush del prej shtėpisė si migrues te Allahu dhe i dėrguari i Tij dhe e zė vdekja (nė rrugė), te Allahu ėshtė mėshirues, i mbulon tė metat.” Nisa, 100.

Ibn Abasi dhe tė tjerė kanė thėnė se begati do tė thotė begati nė furnizim, ndėrsa Katade ka thėnė se kuptimi i begatisė ėshtė begati nga humbja nė udhėzim dhe nga varfėria nė pasuri.

Lufta nė rrugėn e Allahut

I dėrguari i Allahut thotė: “…Dhe mė ėshtė bėrė furnizimi nėn hijen e shtizės’’. Shėnon Ahmedi.

Falėnderimi i Allahut

Allahu i Lartėsuar thotė: “Dhe (pėrkujtoni) kur Zoti juaj njoftoi bindshėm: ‘Nėse falėnderoni, do t'ua shtojė tė mirat, e nėse pėrbuzni, s'ka dyshim, dėnimi Im ėshtė i vėshtirė’". Ibrahim, 7.

Andaj siē shihet nga ky ajet uranor, Allahu i Lartėsuar shtimin e tė mirave e ka kushtėzuar me falėnderim, e shtimi nga Allahu i Lartėsuar ėshtė i pakufishėm.

Martesa

Allahu i Lartėsuar thotė: “Dhe martoni tė pamartuarat (tė pamartuarit) edhe robėrit e robėreshat tuaja qė janė tė ndershėm e tė ndershme. Nėse janė tė varfėr, Allahu i begaton nga mirėsitė e Tij. Allahu ėshtė Bujar i madh, i Gjithėdijshėm.” Nur, 32.

Ndėrsa Umer ibn Hatabi (Allahu qoftė i kėnaqur me tė!) thoshte: “E ēuditshme ėshtė ēėshtja e atij i cili nuk e kėrkon begatinė nė martesė, sepse Allahu thotė: ‘Nėse janė tė varfėr, Allahu i begaton nga mirėsitė e Tij’”.

Braktisja e mėkateve, tė pėrqendruarit nė fenė e Allahut dhe zbatimi i urdhrave tė Allahut

E padyshim, se ky ėshtė shkaku kryesor dhe mė i rėndėsishėm, sepse furnizimi nuk vjen, vetėm se me zbatimin e urdhrave tė Allahut tė Madhėrishėm. Nuk privohesh nga furnizimi i mirė vetėm me mėkate, sepse mėkatet janė dyer mė tė mėdha qė i mbyllin dyert e furnizimit dhe ia vėshtirojnė jetėn.

Allahu i Madhėrishėm thotė: “Sikur ata (idhujtarėt) t'i pėrmbaheshin rrugės sė drejtė, Ne do t'iu lėshonim atyre ujė me bollėk”. Xhin, 16.

Sikur t’i pėrmbaheshin urdhrave tė Allahut dhe rrugės sė vėrtetė, rrugės sė besimit dhe udhėzimit dhe janė besimtarė tė vėrtetė e tė respektueshėm, Allahu do t’u dhuronte tė mira tė shumta nė kėtė dhe nė botėn tjetėr.

Vėlla i dashur, dije se mėkatet i zhdukin begatitė e pranishme dhe janė shkak pėr ndėrprerjen e begative nė tė ardhmen, sepse nuk ruhen begatitė  e pranishme, sikurse me zbatim tė urdhrave tė Allahut dhe ēka ka tek Allahu nuk arrihet vetėm me zbatimin e urdhrave tė Tij.

Allahu i Madhėrishėm pėr ēdo gjė ka pėrcaktuar shkak dhe sėmundje. Shkaku i cili i sjell tė mirat dhe sėmundja i largon, nė kėtė mėnyre zbatimi i urdhrave tė Tij ėshtė shkak i sjelljes sė begative tė shumta, ndėrsa mėkatet janė sėmundja qė i pengon begatitė.

Vėlla i dashur, nėse kėrkon shtim nė furnizim dhe jetė tė begatshme, braktisi mėkatet.

Pėrktheu: Almedin Ejupi

03.03.2007