Falėnderimet mė tė sinqerta dhe lavdėrimet i takojnė vetėm Krijuesit, Sunduesit tė kėsaj gjithėsie. Atė e falėnderojmė qė na dalloi nga tė gjitha krijesat e tjera duke na dhuruar mendjen, arsyen, intelektin e mbi tė gjitha na krijoi nė formėn mė tė pėrsosur. Paqja e shpėtimi i Tij qofshin pėr vulėn e Pejgamberėve, Muhamedin alejhi selam, pėr familjen e tij tė ndershme, pėr shokėt e tij tė dashur dhe pėr mbarė bamirėsit besimtarė.

Tė nderuar vėllezėr besimtarė!

Ejani ta ngremė besimin duke vepruar punė tė mira, nė ēdo vend dhe nė ēdo kohė. Tė pėrkujtojmė, tė nderuar tė pranishėm, se kjo botė ka edhe fundin e vet, andaj askush nuk do tė jetojė nė tė pėrgjithmonė. Ne jemi kalimtarė rasti dhe duhet tė punojmė qė tė pėrgatitemi pėr destinacionin e fundit, qė ėshtė bota e amshueshme. Njė ditė do tė kthehemi te Krijuesi dhe kėtė botė do ta braktisim njėherė e pėrgjithmonė. Pas do tė lėmė familjet, shokėt, pasurinė si dhe ēdo gjė tjetėr qė kemi fituar gjatė qėndrimit tonė nė kėtė botė. Allahu i Plotfuqishėm u drejtohet krijesave tė Tij dukė thėnė: “O populli im, kjo jetė e kėsaj bote nuk ėshtė tjetėr vetėm se njė pėrjetim i pėrkohshėm, ndėrsa bota tjetėr ėshtė ajo e pėrhershmja.”¹

Xhemat i nderuar!

Pėrse tė mos e shfrytėzojmė kėtė botė si pėrgatitje pėr botėn tjetėr, botė e cila ėshtė e pėrjetshme dhe nė tė cilėn nuk ka mė vdekje? Tė tregojmė kujdes, pasi pėr ēdo gjė qė veprojmė nė kėtė botė do tė ketė shpėrblim apo ndėshkim pėr tė, varėsisht nga puna qė kemi bėrė. Nė lidhje mė kėtė, Allahu i Madhėrishėm thotė: “Kush bėn ndonjė vepėr tė keqe, ndėshkohet vetėm pėr aq sa ėshtė ajo, e kush bėn ndonjė vepėr tė mirė, qoftė mashkull a femėr, por duke qenė besimtar, tė tillėt hyjnė nė xhenet dhe aty shpėrblehen pa masė.”²

Besimtarė tė nderuar!

Prej nesh kėrkohet qė tė jemi sa mė tė kujdesshėm kur ėshtė fjala pėr shfrytėzimin e jetės nė kėtė botė; tė veprojmė sa mė shumė vepra tė mira qė ėshtė e mundur. Po qė se tregohemi aktivė nė punė tė mira, pa dyshim se ato do tė jenė kursimet tona nė Ditėn e Gjykimit; pra, veprat nė kėtė botė do tė jenė pasaporta pėr tė hyrė nė xhenetet e Allahut, tė cilat janė tė stėrmbushura mė shumė madhėshti dhe bukuri tė ndryshme, tė cilat as qė mund t’i imagjinojmė. Pėr tė arritur sukses nė shtimin e kursimeve pėr botėn e ardhshme, ekzistojnė vetėm dy mėnyra.

E para, duke kryer obligimet e Allahut xh.sh. me plot sinqeritet, si pėr shembull falja e pesė kohėve tė namazit dhe xhumaja, dhėnia e zekatit, agjėrimi i ramazanit, shkuarja nė haxh, etj. Shpėrblimi pėr veprat nė fjalė do regjistrohet nė momentin e kryerjes sė ibadetit.

Mėnyra e dytė dallon krejtėsisht nga e para pėr shkak sė besimtari apo besimtarja nė kėtė rast nuk do tė shpėrblehet vetėm atėherė kur e kryen punėn e mirė, mirėpo shpėrblimi pėr veprėn qė ka bėrė do tė vazhdojė edhe mė tutje, deri nė Ditėn e Gjykimit. Kėto lloj veprash tė mira llogariten si kursime pėr ahiret (botėn e amshueshme). Andaj edhe themi se nga lėmoshat mė tė mira llogaritet sadakaja e vazhdueshme. Lėmoshė e vazhdueshme do tė thotė nėse njerėzit nė vazhdimėsi pėrfitojnė nga projekte tė ndryshme, fjala vjen ndėrtimi i xhamisė apo i ndonjė spitali, furnizimi me ushqim apo ujė tė pijshėm, mbėshtetja mujore e njė apo mė shumė jetimėve gjithashtu hyn nėn kėtė ombrellė. Prandaj ne duhet tė jemi bujarė, t’u japim sadaka atyre qė janė nė krizė, tė kontribuojmė pėr ndėrtimin e xhamive, rrugėve, spitaleve, shkollave, jetimoreve, etj. Atyre tė cilėt vėrtet ndihmojnė nė kėtė drejtim, pa dyshim se shpėrblimi do t’u shkojė edhe nė varr, qoftė edhe nėse kanė mbjellė vetėm njė pemė nė kėtė botė, prej sė cilės do hanė tė tjerėt.
Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: “Nėse njeriu vdes, ndalen veprimet e tij, pėrveē tre: njė lėmoshė e vazhdueshme, njė dije e dobishme dhe fėmija i mirė, qė lutet pėr tė.”³

Kėto janė tri veprat shpėrblimet e tė cilave i shkojnė besimtarit edhe pas vdekjes sė tij. Po ashtu, nga ne kėrkohet qė diturinė e fituar ta shfrytėzojmė pėr tė mirė, duke i mėsuar tė tjerėt; duke e pėrhapur atė apo duke e ndihmuar njerėzimin me dituri tė dobishme. Ēėshtja e tretė qė ėshtė cekur nė hadithin e sipėrshėnuar na bėn me dije vlerėn qė ka edukimi i fėmijėve si dhe devotshmėria e tyre, tė cilėt do tė lutėn pėr ne edhe atėherė kur ne tė kemi ndėrruar jetė.

Tė nderuar xhematlinj!

Pėr t’u begatuar me fėmijė tė mirė dhe tė devotshėm kėrkohet punė dhe mund. Fėmijėt nuk mund tė edukohen brenda njė nate, siē mendojnė njė grup njerėzish, mirėpo duhen sakrifikuar vite tė gjata nė mėnyrė qė fėmijėt tė arrijnė deri nė atė shkallė tė devotshmėrisė. Lėmosha (sadakaja) renditet ndėr investimet mė tė lehta qė mund tė realizohet. Ēdo person posedon lloje tė ndryshme tė pasurisė, pėrmes sė cilės mund tė ndihmojė nevojtarėt. Ndihma apo kontributi nuk mund tė bazohet vetėm nė tė holla (para). Nuk ėshtė fare mė rėndėsi se sa ėshtė shuma qė kemi dhuruar apo lloji i pasurisė, me rėndėsi ėshtė qė besimtari apo besimtarja kur tė japė diēka nga pasuria e saj, ta japė me sinqeritet.

Allahu xh.sh. thotė: “E shembulli i atyre qė pasurinė e vet e japin nga bindja e tyre e duke kėrkuar kėnaqėsinė e Allahut, i pėrngjan njė kopshti nė njė rrafshnaltė qė i bie shi i madh, e ai jep fruta tė dyfishtė. Po edhe nėse nuk i bie shi i madh, i bie njė rigė (qė i mjafton). Allahu sheh atė qė veproni.”⁴
Ky ajet bukur mirė na tregon se Allahu xh.sh e pranon ndihmėn dhe lėmoshėn qė realizohet me sinqeritet pėr tė arritur kėnaqėsinė e Allahut Fuqiplotė. Gjithashtu trasimi i kėsaj rruge, gjegjėsisht dhėnia sadaka (lėmoshė), bėn qė besimtari tė fitojė shpėrblim tė dyfishtė edhe nė qoftė se lėmosha ėshtė njė shumė fare e vogėl.

Besimtarė tė respektuar!

Sadakaja e vazhdueshme nuk pėrkufizohet vetėm nė para, pa marrė parasysh ēfarė posedojmė, nėse vėrtet e kemi dhėnė me sinqeritet, pa dyshim se pėr kėtė do gjejmė shpėrblim tek Allahu i Madhėrishėm. Feja islame na mėson qė si umet qė jemi, ta ndihmojmė njerėzimin pa dallim race apo feje.
Pejgamberi alejhi selam, thotė: “Mė i miri prej njerėzve ėshtė ai qė u sjell dobi tė tjerėve.”⁵
“Allahu gjithherė do jetė nė ndihmėn e robit tė Tij pėrderisa robi i Tij ėshtė nė ndihmė tė vėllait tė vet.”⁶

Tė nderuar xhematlinj!

Sadakaja apo dhėnia lėmoshė fillimisht pastron pasurinė, siē thotė i Dėrguari i Allahut, alejhi selam: "O ju tė pasur, me tė vėrtetė nė kėtė shitblerje janė tė pranishėm pėrbetuesi dhe rrenacaku, pra pastrojeni atė me lėmoshė."
Sadakaja gjithashtu e pastron trupin e njeriut nga mėkatet, siē thotė Allahu subhane ue teala: "Merr prej pasurisė se tyre lėmoshė qė t’i pastrosh me tė dhe t’u shtosh (tė mirat)..."⁷

Pėr fund, sadakaja largon fatkeqėsitė dhe sėmundjet nga robi i Allahut. I Dėrguari i Allahut nė njė hadith tė tij citon: "Shėroni tė sėmurėt me lėmoshė!"
Po ashtu ajo fut hare dhe kėnaqėsi nė gjoksin e tė varfrit. Transmetohet se Muhamedi alejhi selam ka thėnė: "Vepra me e dashur tek Allahu ėshtė tė fusėsh kėnaqėsi nė gjoksin e besimtarit."

Tė gjithė kėto qė pėrmendem janė dobitė dhe tė mirat qė lėmosha sjell nė dynja, ndėrsa sa u pėrket dobive qė sjell nė botėn e amshueshme, mund tė veēojmė: lėmosha do tė jetė mburojė nga nxehtėsia e madhe e asaj dite pėr atė qė ka dhėnė sadaka; besimtarit ia lehtėson llogarinė Ditėn e Gjykimit; peshoren ia rėndon me vepra tė mira; gjithashtu e ndihmon qė Urėn e Siratit ta kalojė me lehtėsi si dhe besimtarin apo besimtaren e ngre nė shkallė mė tė larta tė xhenetit.

Lusim Allahun Fuqiplotė qė tė na vdesė muslimanė dhe tė na bėjė tė mundur qė sa mė shumė tė investojmė pėr botėn e amshueshme, pėr ditėn kur nuk do tė na bėjnė dobi fėmijėt e as pasuria.

 

Pėrgatiti: Mr. Feim Dragusha
12.7.2008