3. Pyetja e tretė

Burri im ėshtė i mirė, por nuk sillet butė me mua, gjithmonė e ngre zėrin, nervozohet edhe pėr shkaqe mė tė vogla. Asnjėherė nuk thotė "ka qenė caktimi Allahut, ajo qė e ka caktuar Allahu, ka ndodhur", mirėpo thotė "kjo qė ka ndodhur ėshtė pėr shkak tė neglizhencės tėnde" etj. Ēfarė tė bėj nė kėtė rast?

Kurse njė grua tjetėr ankohet dhe thotė: Burri im mė rreh dhe mė ofendon, nganjėherė edhe mė shan e mua mė lėndon shumė. Ndonjėherė acarohet gjendja saqė mė godet me goditje dėmtuese duke mė goditur nė fytyrė dhe arsyetohet se nuk ka mundur ta pėrmbajė vetėn kur ėshtė hidhėruar.

Pėrgjigjja: E kėshilloj motrėn tė bėjė durim dhe tė sillet mirė dhe ta kthejė tė keqėn me tė mirė, se ndoshta kjo sjellje do ta ndryshojė atė dhe mundohu nė ndonjė kohė tė pėrshtatshme tė bisedosh me tė pėr problemet qė keni,qė tė mos tė detyrohet tė tė lėndojė apo tė tė ofendojė. Sillu kinse ti je fajtore, kėshtu qė ta detyrosh atė tė bėhet modest dhe ta pranojė gabimin e tij.

Mundohu tė lexosh me tė apo tė dėgjosh bashkė me tė ndonjė temė nė libėr apo ligjėratė, e cila ka tematikėn e sjelljes sė mirė dhe dispozitat e rrahjes sė gruas si dhe tema tė tjera tė cilat i sheh se ai ka dobėsi nė ato ēėshtje.

Dhe unė i drejtohem burrit nga kėtu dhe ti pas meje tregoji atij se sjellja e mirė o vėlla i dashur ėshtė prej cilėsive tė njė njeriu tė devotshėm dhe prej cilėsive tė njė robi i cili i kryen obligimet ndaj Allahut. Allahu xh.sh e ka bėrė sjelljen e mirė prej qėllimeve kryesore tė Islamit. Transmeton Ebu Hurejra se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: "Me tė vėrtetė unė jam dėrguar qė t'i plotėsoj sjelljet e mira", kurse nė njė transmetim tjetėr ka thėnė: "ta plotėsoj bujarinė e karakterit." (Buhariu nė Edebil Mufred, Hakimi dhe tė tjerėt, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Silsiletus-Sahiha nr. 45)

Transmeton Usame ibn Sheriku se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: "Besimtarėt mė tė dashur tek Allahu janė ata tė cilėt kanė karakter (moral) tė mirė." (Taneraniu, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Es-Sahiha nr. 433)

Trasnmeton Ebu Darda se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: "Nuk ka asnjė send qė vendoset nė peshore e tė peshojė mė shumė sesa karakteri i mirė dhe ai i cili ka karakter tė mirė do tė arrijė shkallėn e agjėruesve dhe tė atyre qė falin namaz." (Tirmidhiu, Ebu Davudi, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Sahih el Xhami es-sagir nr.5726)

Islami nuk ėshtė ndalur vetėm te pėrmendja e karakterit tė lartė nė pėrgjithėsi me tė gjithė njerėzimin, mirėpo ka cekur edhe karakterin e mirė me gratė, duke cekur se sjellja e mirė me gra ėshtė prej veprave tė mira dhe tė lavdėruara.

Transmeton Ebu Hurejra se Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: "Besimtari me iman mė tė plotė ėshtė ai i cili ka moral tė mirė dhe mė i miri prej jush ėshtė ai i cili ėshtė i sjellshėm me gratė e tij. Dhe unė jam mė i sjellshmi me familjen time." (Tirmidhiu 1/217-218, Ahmedi 2/250, 472, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Silsiletus-Sahiha 1/511)

O vėlla i dashur! Gruaja ėshtė amanet te ti, duhesh ta ruash atė dhe tė kesh frikė Allahun, ndaj saj tė sillesh mirė me tė.

Hixhėr ibn Kajsi thotė: "Ka bėrė nikah Aliu tek Pejgamberi alejhi selam me Fatimen (vajzėn e Pejgamberit alejhi selam) dhe Pejgamberi i tha: "Ajo ėshtė e jotja me kusht qė tė sillesh me tė mirė." (Taberaniu nė El Keir 4/40, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Es-Sahiha nr.166)

A ėshtė prej sjelljes sė mirė ta shash gruan apo ta mallkosh atė, e mė keq se kaq, ta rrahėsh fort nė fytyrėn? Dhe sikur ti, o vėllai im, ta pėrkujtosh ditėn kur do tė ndahesh prej saj apo ajo tė ndahet nga ti, kjo do tė tė ndihmonte tė sillesh mirė me tė dhe tė bėsh durim ndaj saj dhe ta ndalosh veten prej tė kėqijave.

Haseni ka thėnė: "Jeto te familja jote duke u sjellė me ta mirė dhe frikėsoju Allahut xh.sh se si sillesh me gruan tėnde o vėlla musliman. Sillu mirė me tė, jeto me tė nė mėnyrė tė ndershme, ki kujdes nga fjalėt ofenduese sepse kjo nuk ėshtė prej sjelljes sė muslimanit. Ki kujdes dhe mos e godit gruan nė fytyrė sepse ėshtė haram. Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: "Mos ia shėmto fytyrėn dhe mos e godit gruan (nė fytyrė)." (Ebu Davudi, Ahmedi dhe tė tjerė, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Irvaul Galil 7/98)
(Fjala e Pejgamberit alejhi selam: "Mos ia shėmto fytyrėn", ka pėr qėllim qė tė mos e ofendosh me fjalė tė rėnda ose duke e sharė atė, pasi kėto sjellje e bėjnė atė tė hidhėrohet dhe ta shėmtojė fytyrėn (Avnul Mabud))

Rrahja e gruas nė mėnyrė tė dhunshme (fuqishme) nuk lejohet, lejohet goditja jo e dhunshme, e cila kushtėzohet me disa kushte, qė janė:
- gruaja vazhdon tė mos i bindet burrit;
- rrahja vjen pas mjeteve tė tjera tė pėrmirėsimit tė gruas, siē ėshtė kėshillimi i gruas, largimi nga shtrati etj.;
- duhet pas parasysh se qėllimi i rrahjes ėshtė pėrmirėsimi i saj dhe edukimi i saj dhe pėr kėtė duhet pasur kujdes qė tė mos jetė rrahje e fuqishme;
- tė mos goditet nė vendet e rrezikshme, si: koka, barku (stomaku) dhe fytyra.

Dije, o vėlla, Allahu tė udhėzoftė, se mė mirė dhe mė e preferuar ėshtė qė t'i largohesh goditjes sė gruas duke pasur parasysh se ėshtė e lejuar me kushte dhe tė gjithė dijetarėt kanė cekur se mė mirė dhe mė e preferuar ėshtė qė njeriu t'i largohet goditjes sė gruas dhe tė pėrqendrohet vetėm nė kėshillim dhe kėrcėnim. Kjo ka mbėshtetje te hadithet ku Pejgamberi alejhi selam ka thėnė: "Mos i rrihni robėreshat e Allahut!" (Ebu Davudi, Ibn Maxhe dhe tė tjerė, shejh Albani ka thėnė se hadithi ėshtė sahih. Shih Sahih El Xhami nr. 7360)

Pėrktheu: Eroll Nesimi
7.6.2009