I.
Epėrsitė e misvakut:
1. Misvaku e forcon
mishin e dhėmbėve dhe parandalon prishjen e dhėmbėve!
2. Misvaku ndihmon nė mėnjanimin e dhembjeve tė dhėmbit
si dhe parandalon rritjen e mėtejme tė prishjes!
3. Misvaku nė gojė zhvillon erė tė kėndshme!
4. Misvaku ėshtė ilaē pėr sėmundje!
5. Misvaku eliminon aromėn e pakėndėshme dhe pėrmirėson
shqisėn e shijimit!
6. Misvaku pėrmirėson tė mbajturit nė mend!
7. Misvaku ėshtė ilaē pėr kokėdhembjet.
8. Misvaku krijon shkėlqim nė fytyrėn e atij qė
vazhdimisht e pėrdor atė!
9. Misvaku shkakton qė dhėmbėt tė shkėlqejnė!
10. Misvaku pėrmirėson shikimin!
11. Misvaku e ndihmon tretjen!
12. Misvaku e qartėson zėrin!
13. Dobia mė e madhe e pėrdorimit tė misvakut ėshtė
fitimi i kėnaqėsisė sė All-llahut!
14. Shpėrblimi i namazit rritet 70 herė nėse para tij
pėrdoret misvaku!
Kohėt kur ėshtė sunnet pėrdorimi i
misvakut:
1. Pėr kėndim tė Kur'anit.
2. Pėr lexim tė Hadithit.
3. Kur goja lėshon aromė tė keqe.
4. Pėr marrjen ose pėr dhėnien e mėsimit tė mirėsive (mėsimeve)
tė Islamit.
5. Pėr pėrkujtim (Dhikėr).
6. Pas hyrjes nė shtėpi.
7. Para se tė hyhet nė ndonjė mbledhi tė dobishme.
8. Para se tė pėrjetojė sėmbime tė uritjes apo etjes.
9. Para se tė bėhen tė qarta shenjat e afrimit tė
vdekjes.
10. Nė kohė tė syfyrit.
11. Para ngrėnies.
12. Para nisjes nė udhėtim.
13. Pasi tė kthehemi nga udhėtimi.
14. Para se tė flejmė.
15. Pasi qė tė zgjohemi.
Sa duhet tė jetė gjatėsia e
misvakut?
Misvaku nuk duhet
tė jetė mė i gjatė se njė hapėsirė (pėllėmbė),
largėsia maksimale nė mes tė majeve tė gishtit tė madh
dhe gishtit tė vogėl, ndėrsa nuk duhet tė jetė mė trashė
se gjėrėsia e gishtit.
Pėrdorimi i misvakut
Misvaku duhet tė mbahet nė atė mėnyrė qė gishti i vogėl
dhe gishti i madh mbahen nėn misvak, ndėrsa gishtat
tjerė mbeten nė pjesėn e epėrme tė saj.
Ja pra, vėllezėr tė
nderuar, e shihni se sa ėshtė lehtė tė fitohet kėnaqėsia
e All-llahut tė Lartėsuar dhe tė mirėmbahet shėndeti i
mirė!
II. MISVAKU: TREGIMI PĖR MISVAKUN
Resulull-llahu (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem) ka vėnė theks tė veēantė nė
pėrdorimin e misvakut (degė e pemės qė pėrdoret pėr
pastrimin e dhėmbėve). Njė prej sunneteve tė abdestit
ėshtė edhe pėrdorimi i misvakut. Nėse ėshtė nė posedim
misvaku e nuk pėrdoret, atėherė nuk arrihet e tėrė
bukuria dhe shpėrblimi i abdestit. Ekzistojnė dobi dhe
epėrsi tė shumta nė pėrdorimin e misvakut.
HISTORIA E
MISVAKUT
Misvaku, si degė, ėshtė
nė pėrdorim pėr fshirjen dhe pastrimin e dhėmbėve shumė
kohė para ardhjes sė Pejgamberit (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem). Nė tė vėrtetė hadithi i Resulull-llahut (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem) na tregon se misvaku ėshtė sunnet
ose praktikė e tė gjithė pejgamberėve (Paqa e All-llahut
qoftė mbi ta).
"Ebu Ejubi (radijAll-llahu
'anhu) na ka treguar se Resulull-llahu (sal-Allahu 'alejhi
ue sel-lem) ka thėnė: "Katėr gjėra janė sunnete tė
pejgamberėve: rethprerja, parfumosja, misvaku dhe
martesa." (AHMEDI DHE TIRMIDHIU).
Edhe disa hadithe tjera
tė Resulull-llahut (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) na
tregojnė se misvaku ka qenė praktikė e tė gjithė
pejgamberėve. Kėshtu qė, lirisht mund tė themi se
praktika e pėrdorimit tė misvakut ėshtė e vjetėr sa edhe
vetė njerėzimi meqenėse prejardhja e njerėzve nė tokė
ėshtė prej pejgamberit tė parė, Ademit ('alejhi selam).
Pėr kėtė arsye, midis shumė dobive dhe epėrsive ėshtė
edhe fatmirėsia e tė qenurit tė lidhur me pejgamberėt
pėrmes kėtij sunneti. Nė anėn tjetėr, ata qė e lėnė
pasdore pėrdorimin e misvakut, ata vetės i thėrrasin njė
fatkeqėsi pasi qė vetėn e privojnė nga njė sasi e madhe
sevabesh (shpėrblimesh) pėr shkak tė mospraktikimit tė
kėtij sunneti fisnik.
Dijetari Ibn Ismail (rahmetullah
'alehji) ka thėnė: "Mė habit fakti se si njerėzit heqin
dorė nga njė sunnet i tillė, rėndėsinė e tė cilit na e
kanė treguar hadithe tė shumta tė Pejgamberit (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem). Mbani mend se nė lėnien pas dore tė
misvakut ėshtė humbje e madhe."
RĖNDĖSIA E MISVAKUT NĖ
ISLAM
Islami misvakut i ka
akorduar status tė lartė. Rėndėsia e tij ėshtė theksuar
nė shumė hadithe tė Resulull-llahut (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem). Thėniet e sahabėve dhe tė dijetarėve nė
lidhje me kėtė sunnet tregojnė pohimin e rėndėsinė e
misvakut.
Ibni 'Umeri (radijAll-llahu
'anhu) na ka treguar se Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) ka thėnė: "Rregullisht pėrdoreni misvakun,
se me tė vėrtetė, ėshtė e shėndetshme pėr gojėn dhe
ėshtė kėnaqėsi pėr Krijuesin (d.m.th. Allahu ėshtė i
kėnaqur me muslimanėt qė pėrdorin misvakun)'." (BUHARIU)
Nga ky hadith ėshtė
e qartė se burojnė dy lloje tė dobive. Ato janė:
(1) UKHRAUI ose dobitė qė ndėrlidhen me ahiret;
(2) DUNYAUI ose dobitė qė ndėrlidhen ne dunjanė.
Kategoria e parė
pėrfshinė shpėrblime tė ndryshme qė robi i All-llahut i
fiton nė ahiret pėr pėrdorim tė misvakut. Kategoria e
dytė pėrfshinė dobitė ose epėrsitė e menjėhershme tė
trupit qė rrjedhin nga pėrdorimi i vazhdueshėm i
misvakut.
Motivi kryesor i
besimtarit tė vėrtetė gjatė pėrdorimit tė misvakut ėshtė
pėrfitimi i kategorisė sė parė sė dobive, d.m.th.tė
dobive tė ahiretit. Kjo sepse, faktori i vetėm i cili e
udhėheqė motivin dhe qėllimin e besimtarit nė ibadetin e
tij ėshtė kėnaqėsia e All-llahut, Krijuesit, Furnizuesit
dhe Kujdestarit tonė. Aliu (radijAll-llahu 'anhu),
halife i katėrtė i muslimanėve ka thėnė: "Bėjani
vetės detyrė pėrdorimin e misvakut, dhe pėrqendrohuni nė
pėrdorimin e tij sepse nė tė ėshtė Kėnaqėsia e All-llahut,
dhe ai(misvaku) e rrit shpėrblimin e namazit prej 90
deri nė 400 herė."
Ebu Hurejre (radijAll-llahu
'anhu) ka treguar se Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) ka thėnė: "Po tė mos frikohesha se do ti
paraqiste vėshitrėsi, unė do tia kisha urdhėruar umetit
tim pėrdorimin e misvakut para ēdo namazit'." (BUHARIU)
Shah Ualiullah (R) na ka
treguar kėtė :" Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi ue
sel-lem) ka thėnė: "U urdhėrova pėr pėrdorimin e
misvakut deri nė atė masė sa qė mendova se misvaku do tė
bėhet obligim '." (AHMEDI dhe TABERANIU)
Aisha (radijAll-llahu 'anha)
ka transmetuar se Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) ka thėnė: "Kėto gjėra: misvaku, vitėr namazi
dhe namazi i natės, janė sunnet pėr ju ndėrsa obligim
pėr mua."
Ebu Hurejre (radijAll-llahu
'anhu) ka transmetuar: "Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) rregullisht e pėrdorte misvakun para se tė
binte tė flente dhe pas ngritjes nga gjumi."
Dijetari Sha'rani (rahmetull-llah
'alehji) nė librin," Kashful Ghummah", ka shėnuar se
Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) ka
kėshilluar: "Sa herė qė bini tė fleni, pėrdoreni
misvakun."
Dijetari Ebu Hamid (rahmetull-llah
'alehji) ka thėnė njė gjė tė ngjashme nė librin e tij tė
njohur si "RAUNAK".
Ibni Umeri tha se
Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) e ka
pėrdorur misvakun edhe nga katėr herė brenda njė nate.
Aisha (radijAll-llahu 'anha) na rrėfen: "Me tė vėrtetė,
Pejgamberi (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) e pėrdorte
misvakun para abdestit sa herė qė zgjohej nga gjumi,
qoftė natėn apo ditėn." (EBU DAVUDI)
MISVAKU GJATĖ HYRJES NĖ SHTĖPI
Shurej (R) na ka
treguar se e ka pyetur Aishėn (radijAll-llahu 'anha): "Cila
ishte gjėja e parė qė e bėnte Resulull-llah (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem) posa tė hynte nė shtėpi?".
Aisha (radijAll-llahu 'anha) u pėrgjigj: "Resulull-llahu
(sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) do ta pėrdorte
misvakun'." (MUSLIMI)
MISVAKU GJATĖ DALJES NGA SHTĖPIA
"Sa herė qė
Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) e
lėshonte shtėpinė, ai e pėrdorte misvakun" ("KASHFUL
GUMAH").
MISVAKU PARA DHE PAS NGRĖNIES
Ebu Hurejre (radijAll-llahu
'anhu) ka thėnė: "Misvakun e kam pėrdorur para fjetjes,
para dhe pas ngrėnies pasi qė e kam ndėgjuar
Resulullahun (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) se e
pėlqen njė gjė tė tillė." (AHMEDI)
MISVAKU PARA LEXIMIT TĖ KURANIT
Aliu (radijAll-llahu 'anhu)
ka thėnė: "Me tė vėrtetė, gojėt tuaj janė shtigjet e
Kur'anit (d.m.th. se ju e lexoni me gojėt tuaja), pėr
kėtė arsye tėrėsisht pastroni me misvak gojėn tuaj." (IBĖN
MAXHE)
MISVAKU NĖ DITĖN E PREMTE
Ibn Sabaku na ka treguar
se Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) ka
thėnė nė njė tė premte: "O muslimanė tė mbledhur, Allahu
kėtė ditė (e premte) e ka bėrė ditė Bajrami pėr
muslimanėt, prandaj lajuni (kėtė ditė), parfumosuni, dhe
pėrdorimin e misvakut konsideronie si obligim pėr ju." (MUVETTA
IMAM MUHAMEDI).
Suhejl Bin Hanif (radijAll-llahu
'anhu) ka transmetuar se Resulull-llahu (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) na ka thėnė tė pastrohemi dhe ta pėrdorim
misvakun tė premteve dhe se ato janė pjesė pėrbėrėse tė
tė drejtave dhe obligimeve tė sė premtės."
MISVAKU GJATĖ AGJĖRIMIT
Amir Bin Rebija (radijAll-llahu
'anhu) ka thėnė: "E kam parė Resulull-llahun (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem) duke e pėrdorur disa herė misvakun
gjatė agjėrimit" (IBĖN MAXHE).
Nė njė tjetėr hadith
Pejgamberi (sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) tha :" Njė
ndėr karakteristikat mė tė mira tė agjėrimit tė njė
njeriu ėshtė pėrdorimi i misvakut".
Shumica e dijetarėve kanė
theksuar se ėshtė sunnet pėrdorimi i misvakut gjatė
agjėrimit. Nė librin "Fetua Siraxha" ėshtė shėnuar se
njė agjėrues mund tė pėrdor misvak tė thatė apo tė
lagėshtė (njomė).
Dijetari Sha'rani (rahmetull-llah
'alehji) nė "Kashful Gumah" ka shėnuar se Resulull-llahu
(sal-All-llahu 'alejhi ue sel-lem) ka thėnė: "Kushdo qė
e refuzon dhe e hedh poshtė misvakun nuk ėshtė nga ne
Ibėn Mubareku (rahmetullah
alejhi) ka thėnė: "Nėse banorėt e njė qyteti e refuzojnė
dhe nuk e pranojnė pėrdorimin e misvakut, sundimtari do
tė duhej ti luftonte ata sikurse i lufton
murtedėt (renegatėt)"!
Tė gjitha hadithet e
mėparshme dhe thėniet e dijetarėve tė Islamit qartazi
theksojnė rėndėsinė e madhe tė misvakut nė Islam.
Megjithatė pėrkundėr kėtij statusi tė ngritur, dhe
pėrkundėr rėndėsisė dhe domethėnies qė ka, ky sunnet
fisnik ėshtė lėnė pas dore dhe pėrgjithėsisht ėshtė
hedhur anash nga ana e muslimanėve tė tashėm. Sėshtė
nevoja tė thuhet, ky ėshtė njė shembull i rėnies
shpirtėrore dhe materiale qė ėshtė e pranishme nė kėtė
ummet!
Ringjallja e praktikimit
tė misvakut nė vend tė pėrdorimit tė zėvendėsimeve tė
ndryshme ėshtė i rėndėsisė mė tė madhe pėr muslimanėt.
Nė kohėrat e tilla sikurse tė tashmen kur jemi tė
ballafaquar dhe rrethuar nga fuqi djallėzore jofetare,
materialiste, ateiste, tė prostitucionit dhe
amoralitetit, ėshtė shumė e rėdėsishme qė muslimanėt tė
orvaten me entuziazėm qė tė rivendosin praktikimin e
sunnetit tė Pejgamberit tonė tė dashur (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem), e ndėr to bėn pjesė edhe misvaku.
Zėvendėsimet si p.sh.pastat e dhėmbėve dhe furēat etj,
duhet qė tė pėrdoren vetėm nė rast tė kur ėshtė i
pamundur pėrdorimi i misvakut. Pėr ngjalljen e sunnetit
tė humbur e tė harruar tė Pejgamberit tonė (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem), sunnet tė cilin pasuesit e kėsaj
feje e kanė mbytur, nė vete pėrmban njė shpėrblim tė
madh! Nė lidhje me kėtė pejgamberi (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) ka thėnė:"Ai i cili me vendosmėri mbahet pėr
sunnetin tim, nė kohėn kur ummeti im bie nė degjenerim,
do tė ketė shpėrblimin e 100 shehidėve".
Dhe me tė vėrtetė misvaku ėshtė njė sunnet i vlefshėm!
SAHABET DHE MISVAKU
Sahabet tė cilėt ishin
shembujt mė tė mirė dhe mė fisnik si dhe mėsuesit e
sunnetit tė Resulull-llahut (sal-All-llahu 'alejhi ue
sel-lem), misvakun e kanė parė nė frymė serioze dhe e
kanė trajtuar si njė praktikė tė paprekshmėrisė mė tė
lartė! Pėrdorimi i vazhdueshėm i misvakut nga ana e tyre,
nxitja e vazhdueshme pėr pėdorimin e misvakut dhe
paralajmėrimi i atyre tė cilėt e lenin pas dore
pėrdorimin e misvakut paraqesin dėshmi tė bollshme tė
fisnikėrisė dhe rėndėsisė qė ndėrlidhet me praktikėn e
pėrdorimit tė misvakut.
Atau (radijAll-llahu 'anhu)
ka thėnė: "Misvakun konsiderone si obligim, dhe mos
e leni anash atė. Pėrqendrohuni nė pėrdorimin e tij,
sepse me tė vėrtetė nė tė qėndron Kėnaqėsia e All-llahut,
tė Mėshirshmit, nė tė ėshtė shpėrblim i madh pėr namaz .
. ." !
Hasan Bin Atijjeh (radijAll-llahu
'anhu) ka thėnė: "Misvaku ėshtė gjysma e Imanit dhe
abdesti ėshtė gjysma e Imanit." (SHARHU
IHJA-UL-ULUM) .
Abdul Aziz Abu Davud (radijAll-llahu
'anhu) ka thėnė: "Dy gjėra janė ndėr sunetet mė tė mira:
1) Falja e namazit tė natės dhe
2) Qėndrueshmėria nė pėrdorimin e misvakut".
DIJETARĖT DHE MISVAKU
Sheukani (rahmetull-llah
'alehji) ka thėnė: "Misvaku ėshtė njė nga ligjet e
Sheriatit. Dhe nė tė vėrtetė ėshtė e qartė si agimi i
Diellit. Kjo ka qenė pranuar nga njerėzit e botės"
(NAILIL AUTAR) .
Dijetari Aini (rahmetull-llah
'alehji) thotė: "Ebu Amr ka thėnė sa i pėrketė
rėndėsisė sė misvakut, ekziston pajtim i mendimeve. Nuk
ka dallim tė mendimeve sa i pėrket kėsaj pike. Sipas tė
njerėzve tė dijshėm tė Islamit, namazi pas pėrdorimit tė
misvakut ėshtė shumė mė i vlefshėm se namazi pa
pėrdorimin e misvakut. Euzai (rahmetull-llah 'alehji) ka
thėnė se misvaku ėshtė gjysma e namazit." (AL-BUNAJAH).
Shejh Muhammedi (rahmetull-llah
'alehji) ka thėnė: "Me tė vėrtetė, janė transmetuar mė
shumė se 100 hadithe qė e cekin rėndėsinė e misvakut.
Pėr kėtė arsye, ėshtė pėr tu mahnitur kur shoh se njė
pjesė e madhe nga njerėzimi dhe nga tė diturit e lėnė
anash njė sunnet tė rėndėsishėm i cili ėshtė theksuar nė
kėtė nivel. Kjo ėshtė njė humbje e madhe." (SUBL)
EDUKATA QĖ DUHET TĖ VROJTOHEN NĖ LIDHJE ME
MISVAKUN
Shumica e dijetarėve janė
tė mendimit se pėrdorimi i misvakut nuk ėshtė farz (obligim).Megjithatė,
edhe pse nga Sheri'ati nuk konsiderohet obligim, ka
rėndėsi tė madhe. Pėr kėtė arsye ėshtė e nevojshme qė tė
vrojtohen tė gjitha edebet nė lidhje me misvakun. Lėnia
pas dore e misvakut ėshtė shenjė e pėrtacisė shpirtėrore
dhe dobėsisė sė imanit. Nė mėnyrė qė tė arrihet
shpėrblimi i plotė duhet shikuar edebet nė lidhje me atė
praktikė. Nėse tregohet pakujdesshmėri ndaj njė edebi,
rezultati i fundit do tė jetė pakujdesshmėria ndaj tėrė
asaj praktike. Nė librin Ta'limul Muta'alim ėshtė
shėnuar teksti nė vazhdim: "Ai i cili bėhet i
pakujdesshėm ndaj edebeve, ai ėshtė i privuar nga
sunnetet, ndėrsa ai i cili i lė pas dore sunnetet ai
privohet nga faraid (veprat obligative), dhe ai i cili
ėshtė i pakujdesshėm ndaj faraidit, ai privohet nga Bota
e Ahiretit " (TA'LIMUL MUTA'ALIM) .
Juristi Ebu Leith
Samarkandi (rahmetull-llah 'alehji) ka theksuar: "Sa
kohė qė robi i All-llahut kujdeset pėr edebet, shejtani
nuk do tė tenton qė ta sulmojė. Nė anėn tjetėr, kur i
lė pas dore edebet, shejtani do tė pėrparojė drejt
sunneteve (dmth. do ta habit robin e All-llahut prej
kryerjes sunneteve). Pas kėsaj pason sulmi i shejtanit
nė faraid (obligime). Pastaj pason sulmi nė sinqeritet (ihlas),
dhe nė fund nė bindje (jekin). Prandaj, ėshtė e
nevojshme qė besimtari ti mbrojė edebet e tė gjitha
punėve dhe veprave tė tij, dmth. edebin nė shitje dhe
blerje, edebet e abdestit, namazit etj" (BUSTANUL
ARIFIN).
LLOJET E MISVAKUT
Ėshtė e lejueshme qė si
misvak tė pėrdoren tė gjitha llojet e degėve tė cilat
nuk janė tė dėmshme apo tė helmueshme. Ėshtė e ndaluar
pėrdorimi i degėve tė misvakut nga druri helmues. Nuk
ėshtė i lejuar pėrdorimi nga kėta drunjė:
(1) Shega,
(2) Bambu,
(3) Rejhan,
(4) Shambeli.
Resulull-llahu (sal-All-llahu
'alejhi ue sel-lem) e ka ndaluar pėrdorimin e rejhanit
si misvak sepse shkakton sėmundjen e quajtur Juz-za'am !
Llojet e rekomanduara tė
misvakut janė:
(1) Druri pilo,
(2) Druri i ullirit,
(3) Druri Bitam,
(4) Nga ndonjė dru i hidhėt,
(5) Druri i arrės.
NIJETI OSE QĖLLIMI I PĖRDORIMIT TĖ MISVAK
"Qėllimi pėr
pėrdorimin e misvakut duhet tė bėhet para pėrdorimit tė
tij" (SHARE MINHEXH)
Gjatė pėrdorimit tė
misvakut gjithashtu duhet tė thuhet kjo dua: "O Allah,
pastroma gojėn, ndriēoma zemrėn, dhe ma bė trupin tim tė
ndaluar pėr zjarrin" (BUNAJAH).
RREGULLA TĖ MIRĖSJELLJES GJATĖ PĖRDORIMIT TĖ MISVAKUT
:
(1) Misvaku duhet tė jetė
dru i drejtė dhe i lėmuar.
(2) Misvaku duhet tė jetė
i pastėr.
(3) Misvaku duhet tė jetė
as shumė i fortė e as shumė i butė.
(4) Misvaku nuk duhet tė
pėrdoret kur personi qė pėrdor ėshtė i shtrirė.
(5) Misvaku i ri duhet
jetė pėrafėrsisht i gjatė 8 inēa (njė pėllėmbė).
(6) Misvaku duhet tė ketė
trashėsinė e gishtit tregues.
(7) Para pėrdorimit,
misvakun duhet pastruar.
(8) Gjithashtu duhet
pastruar pas pėrdorimit.
(9) Misvakun nuk duhet
thithur.
(10) Kur nuk pėrdoret
misvakun duhet vendosur vertikalish. Nuk duhet gjuajtur
nė tokė.
(11) Nėse misvaku ėshtė i
thatė atėherė atė duhet lagur me ujė para pėrdorimit tė
tij. Kjo ėshtė mustehab. Ėshtė e pėlqyeshme qė tė laget
mė ujė gjyli.
(12) Misvakun nuk duhet
pėrdorur nė nevojtore.
(13) Misvaku duhet tė
pėrdoret sė paku tri herė ( fshieni tri herė) pėr ēdo
pjesė tė gojės suaj, dmth, pastroni pjesėn e epėrme tė
gojės tri herė, mėpastaj pjesėn e poshtme tri herė etj.
(14) Misvakun nuk duhet
pėrdorur nė tė dy anėt (skajet).
(15) Misvakun nuk duhet
ta marrim nga ndonjė dru tė panjohur, pasi qė mund tė
jetė dru helmues.
EPĖRSITĖ DHE DOBITĖ E MISVAKUT
1) Mėnjanon aromėn e keqe
dhe pėrmirėson shqisen e shijes! Dijetari Ibn Dakiku
thotė: "Urtėsia qė ndodhet nė pėrdorimin e misvakut pas
zgjimit ėshtė se gjatė gjumit aroma e keqe shkon nga
barku drejt gojės. Kjo nė gojė shkakton aromė tė keqe
dhe ndryshim tė shqisės sė shijes. Pėrdorimi i misvakut
mėnjanon aromėn e keqe korrigjon ndryshimet qė kanė
ndodhur nė shqisėn e shijes." (NALE UE TA'LIK) .
2) Pėrmirėson mbamendjen!
Aliu ka thėnė se "Misvaku pėrmirėson mbamendjen .
3) Pėrmirėson menēurinė!
"Katėr gjėra e rrisin menēurinė :
(I). Shmangja e bisedave qesharake '
(II). Pėrdorimi i misvakut ,
(III). Ndejtja me njerėz fetar ,
(IV). Ndejtja me dijetarė" !
(TIBBE NEBEUI).
(4) Mėnjanon jargėt! Aliu
ka thėnė se "Misvaku mėnjanon jargėt."
(5) Ėshtė ilaē pėr
sėmundje! Aisha ka thėnė se " (pėrdorimi i vazhdueshėm i
tij) Misvaku ėshtė ilaē pėr tė gjitha sėmundjet pėrveē
se pėr vdekjen." (DAILAMI NĖ FIRDAUS) .
(6) Misvaku nė gojė
zhvillon erė tė kėndshme.
(7) Misvaku e forcon mishin e dhėmbėve.
(8) Misvaku parandalon prishjen e dhėmbėve.
(9) Misvaku parandalon rritjen e mėtutjeshme e cila e ka
kapluar dhėmbin.
(10) Misvaku ėshtė ilaē pėr kokėdhembje.
(11) Misvaku ndihmon nė mėnjanimin e dhimbjeve tė
dhėmbėve.
(12) Misvaku krijon dritė (nur) nė fytyrėn e atij qė e
pėrdor atė.
(13) Misvaku bėnė qė dhėmbėt tė shkėlqejnė.
(14) Misvaku menjanon edhe verdhėsinė e dhėmbėve.
(15) Misvaku forcon shikimin.
(16) Misvaku ėshtė i dobishėm pėr tėrė trupin.
(17) Misvaku ndihmon nė procesin e tretjes.
(18) Misvaku ėshtė ilaē pėr sėmundjen e quajtur Kilaa'-
(Hujjatul Balegah).
(19) Misvaku e qartėson zėrin. (TibbeNabaėi).
(20) Misvaku e ndihmon apetitin (Tibbe Nabaėi).
(21) Misvaku e rrit elokuencėn e tė tė folurit.
Ebu Hurejre ka thėnė se "Misvaku e rrit elokuencėn e
njeriut." (AL-XHAMI')
(22) Misvaku ( pėrdorimi
i vazhdueshėm i tij) do tė jetė faktor i cili i lehtėson
sėmbimet e vdekjes. Pėrdorimi i vazhdueshėm i
misvakut e bėn mė tė lehtė daljen e shpirtit nga trupi
na kohėn e pėrcaktuar. (SHARHUS SUDUR)
(23) Misvaku shumėzon
shpėrblimin e namazit prej 70 deri nė 400 herė. (HADITH)
(24) Misvaku ėshtė faktor
i cili do tė ngrit shkallėt nė Xhennet.
(25) Melaiket bėjnė dua
pėr atė qė e pėrdor misvak.
(26) Pėrdorimi i misvakut
e irriton shejtanin.
(27) Personi qė e pėrdor
misvakun meriton shoqėrimin me melaiket.
(28) Dhe nė fund, dobia
mė e madhe e pėrdorimit tė misvakut ėshtė arritja e
Kėnaqėsisė sė All-llahut Te'ala .
Zėvendėsimet e misvakut
(1) Gishtat
Nė rast tė mungesės sė
misvakut, atėherė gishtat duhet tė pėrdoren pėr
pastrimin e dhėmbėve. Kjo metodė do tė shėrbejė si
qėllim tė misvakut sa i pėrket shpėrblimit, dmth. nėse
nuk kemi nė dispozicion misvak, shpėrblimi pėr
pėrdorimin e misvakut do tė fitohet me pėrdorimin e
gishtave si zėvendėsim pėr misvak, por me qėllim (nijet)
pėr misvak. "Fėrkimi i dhėmbėve me gisht tregues dhe me
gisht tė madh" (MUHIT)
Amr Bin Auf Muzni (rahmetull-llah
'alehji) ka thėnė se gishtat mund tė jenė zėvendėsim i
pėrshtatshėm i misvakut nė rast tė mungesės sė misvakut.
Imam Tahtaui (rahmetull-llah 'alehji) ka thėnė: "Shpėrblimi
i premtuar (i pėrdorimit tė misvakut) do tė fitohet nė
rast tė mungesės sė misvakut, e jo nė rast tė
disponueshmėrisė sė tij". Me fjalė tė tjera, nėse kemi
misvak dhe kemi mundėsi qė ta pėrdorim atė, atėherė
shpėrblimi i tij nuk do tė arrihet nėse pėrdoret
zėvendėsimi.
(2) Lecka (pėlhura)!
Copa e trashė e leckės
mund tė pėrdoret nė rast tė mungesės sė misvakut. Ata qė
nuk kanė dhėmbė, duhet ti pėrdorin gishtat ose leckėn
si zėvendėsim tė misvakut, ndėrsa do tė fitojnė
shpėrblimin. Megjithatė duhet bėrė nijetin pėr pėrdorim
tė misvakut "dhe, rėndėsia e misvakut do tė arrihet edhe
pėrmes gishtit apo leckės nė rast tė mungesės sė
misvakut." (SHURAMBALI)
(3) Furēa e dhėmbėve!
Nėse furēa e dhėmbėve
ėshtė e prodhuar nga qimet e forta tė (fijet tė derrit),
atėherė ndalohet pėrdorimi i asaj furēe. Nėse nuk
pėrdoren fijet e tilla, lejohet pėrdorimi i asaj furēe.
Megjithatė, furēa e dhėmbėve nuk do tė shėrbejė si
zėvendėsim nėse kemi nė dispozicion misvakun. E njėjta
vlen edhe pėr pastėn e dhėmbėve apo pėr mjetet tjera pėr
pastrimin e dhėmbėve. Duhet pasur parasysh se nė kohėn
kur ka jetuar Pejgamberi (sal-All-llahu 'alejhi ue
sel-lem) kanė egzistuar zėvendėsimet (pasta e dhėmbėve),
mirėpo Pejgamberi (sal-All-llahu 'alejhi
ue sel-lem) asnjėherė nuk u ka dhėnė vlerė tė barabartė
me misvakun. Prandaj, argumenti i modernistėve se sot
furēa e dhėmbėve e zėvendėson misvakun ėshtė e gabuar
dhe ėshtė njė shembull i mirė i qėndrimit apologjetik qė
e kanė pėrvetėsuar muslimanėt bashkėkohor!
Redaksia