Argument pėr kėtė emėr kemi fjalėn e Allahut tė Lartėsuar: “O ju njerėz, ju keni nevojė pėr Allahun e Allahu nuk ka nevojė pėr ju; Ai ėshtė i falėnderuari.” (Fatir, 15)
Allahu ėshtė i falėnderuari nė Qenien e Vet, nė emrat, nė cilėsitė dhe nė veprat e Veta. Emrat e Tij janė mė tė mirė, cilėsitė e Tij mė tė pėrsosura, veprat mė tė plota e mė tė mira. Veprat e Allahut sillen mes dhuntisė dhe drejtėsisė.
I falėnderuar ėshtė Allahu pėr shkak tė shumė cilėsive tė Tij falėnderuese. Allahu ėshtė i falėnderuar nė dy aspekte:
1. Tė gjitha krijesat shqiptojnė falėnderimin e Tij, Ēdo falėnderim nga banorėt e qiejve dhe tė tokės, tė parėt e tė fundit prej tyre, nė kėtė dhe nė botėn tjetėr, ēdo falėnderim qė nuk ėshtė shqiptuar e qė ka qenė i pėrcaktuar dhe i obliguar nė ēdo kohė e moment. Pa dyshim se Allahu e meriton nga shumė aspekte, ndėr to: Allahu ėshtė Ai qė i ka krijuar, i ka furnizuar, u ka dhuruar begati tė dukshme e tė padukshme tė asaj e tė kėsaj bote, ka larguar nga ata fatkeqėsi dhe sprova, ngase ēdo begati ėshtė prej Allahut dhe vetėm Ai largon fatkeqėsi. Pėr kėtė arsye Ai meriton ta falėnderojnė nė ēdo kohė e moment.
2. Ai falėnderohet pėr emrat e Tij tė bukur dhe cilėsitė tė larta e tė pėrsosura. Tė gjitha falėnderimet dhe cilėsitė fisnike e tė bukura Atij i takojnė. Ēdo cilėsi prej cilėsive tė Tij meriton falėnderim tė pėrsosur. Atij i takon falėnderimi pėr Qenien e Tij, falėnderim pėr cilėsitė e Tij, pėr veprat e Tij, pėr krijimin, pėr ligjet e Tij, kozmologjike dhe tė sheriatit, pėr dispozitat e shpėrblimit pėr kėtė botė dhe pėr botėn tjetėr. Por gjithė ajo pėr tė cilėn Ai meriton tė falėnderohet nuk ėshtė e kapshme nga mendjet dhe nuk mund ta bėjnė llogari lapsat.

El Hajjij (I Turpshmi), Es Sittir (Mbuluesi)
Pėr kėto dy emra kemi si argument fjalėt e tė Dėrguarit tė Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė, i cili thotė: “Allahu ėshtė i turpshėm, turpėrohet nga robi i tij kur i zgjat duart tek Ai (qė t’i kėrkojė diēka), qė t’ia kthejė ato tė zbrazura.” (Shėnon Ebu Daudi dhe Tirmidhi dhe thotė se hadithi ėshtė hasen sahih)
Gjithashtu thotė: “Allahu ėshtė i turpshėm, mbulues (i mėkateve), dhe e do turpin dhe mbulesėn. Kur tė pastrohet ndokush prej jush, le tė mbulohet.” (Shėnon Ebu Daudi dhe Nesaiu nė “Sunenin” e tij)
E gjithė kjo ėshtė nga mėshira e Tij, bujaria, pėrsosmėria dhe butėsia e Tij. Robi shfaqet me mėkatet e tij haptas me gjithė nevojėn e madhe qė ka pėr Tė, madje ai nuk ka mundėsi t’i bėjė mėkat Atij vetėm se duke u pėrforcuar me begatitė e Allahut tė Lartėsuar. Allahu me gjithė pasurinė e Tij dhe nuk ka nevojė pėr asnjė krijesė tė Tij, me bujarinė qė ka, turpėrohet ta ekspozojė dhe ta shfaqė e ta turpėrojė. Ai e mbulon atė dhe e fal. Bėhet i dashur tek ata duke u ofruar begati tė shumta, ndėrsa ata bėhen tė urryer tek Ai me mėkate. Mirėsitė e Tij pėr ēdo ēast zbresin, ndėrsa tė kėqijat e tyre tek Ai ngrihen.
Mėkatet dhe ēdo gjė e keqe e tyre vazhdon tė ngrihet tek Ai, ndėrsa Allahu turpėrohet ta dėnojė njė njeri qė ėshtė thinjur nė Islam dhe ta kthejė me duar tė zbrazura njė njeri qė shtrin duart te Ai. I thėrret robėrit e Tij qė ta lusin dhe u premton pėrgjigje.
Ai ėshtė i turpshėm, mbulon (mėkatet) shumė, i do ata qė turpėrohen dhe qė mbulojnė tė tjerėt. Kush mbulon njė musliman, Allahu atė do ta mbulojė nė kėtė dhe nė botėn tjetėr. Pėr kėtė, ėshtė gjė e urryer pėr njė musliman qė kur bėn ndonjė tė keqe, ta pėrhapė atė, por duhet tė pendohet tek Allahu dhe ai mėkat ngel mes Allahut dhe robit dhe nuk e shfaq te njerėzit.
Ndėr njerėzit mė tė urryer tek Allahu ėshtė njė njeri i cili bėn mėkat, e kalon natėn, Allahu ia mbulon atij e ky, kur zgjohet nė mėngjes, e pėrhap atė qė Allahu ia ka mbuluar.
Allahu i Lartėsuar thotė: “Ata tė cilėt dėshirojnė qė te besimtarėt tė pėrhapet imoraliteti, ata i pret dėnim i dhembshėm nė kėtė dhe nė botėn tjetėr. Allahu di (tė fshehtat) e ju nuk dini.” (Nur, 19)


El Alim (I Gjithėdituri), El Habir (I Gjithinformuari)
El Alim, El Habir ėshtė Ai dituria e tė Cilit ka pėrfshirė tė dukshmet e tė padukshmet, fshehtėsitė e jo fshehtėsitė, gjėrat e domosdoshme (tė obliguarat), tė pamundshmet e tė mundshmet, botėn e lartėsuar e tė poshtme, tė kaluarėn, tė tashmen dhe tė ardhmen, tė Cilit nuk i fshihet asgjė.
El Alim, El Habir: Dituria e Tij ka pėrfshirė:
a) tė domosdoshmet (tė obliguarat)- Allahu di pėr Veten e Tij tė Ndershme, cilėsitė e shenjta e tė mėdha, ekzistenca e tė cilave ėshtė e domosdoshme.
b) tė pamundshmet- Ai di pėr gjėra tė pamundshme nė kohėn e pamundėsisė sė ndodhjes sė tyre, gjithashtu di pėr pasojat nė rast tė ndodhjes sė tyre, siē thotė i Lartėsuari: “Sikur tė kishte nė to (nė qiej e nė tokė) zota pos Allahut, ato tė dyja do tė shkatėrroheshin.” (Enbija, 22). Gjithashtu thotė: “Allahu nuk ka marrė pėr veten kurrfarė fėmijė (as nga engjėjt e as nga njerėzit), nuk ka me Tė ndonjė zot tjetėr, pse (sikur tė kishte zot tjetėr) atėherė secili zot do tė veēohej me atė qė ka krijuar dhe do tė dominonte njėri mbi tjetrin!” (Muminun, 91)
c) tė mundshmet- Allahu di pėr gjėrat e mundshme; ato janė qė lejohet tė ndodhin ose mos tė ndodhin, ato qė kanė ndodhur ose qė nuk kanė ndodhur, e tėrė kjo me urtėsinė e Allahut tė Lartėsuar. Ai ėshtė i Gjithėdituri, dituria e tė Cilit ka pėrfshirė botėn e lartėsuar e tė poshtme. Ēdo vend dhe ēdo kohė ėshtė nė dijeni tė Allahut. Ai di pėr gjėra tė fshehta e tė qarta, tė dukshme e tė padukshme. Thotė Allahu i Lartėsuar: “Allahu ėshtė i Gjithėdijshėm pėr ēdo send.” (Bekare, 282)
Dituria dhe njohuritė e krijesave, sado tė shumta e tė ndryshme tė jenė, nė krahasim me diturinė e Allahut tė Lartėsuar ėshtė e fikur, e zhdukur. Gjithashtu fuqia e tyre nuk mund tė pėrpjesėtohet me fuqinė e Allahut tė Lartėsuar nė asnjė aspekt, ngase Allahu ėshtė Ai i Cili u mėsoi atė qė nuk e dinin dhe u dha fuqi pėr atė qė nuk patėn mundėsi.

Husejn Serraxh
9.11.2007