Ēdo ditė shkencėtarėt perėndimorė shpalosin njohuritė bashkėkohore, por ato nuk konsiderohen tė reja pėr fenė tonė tė pastėr. Hulumtimet bashkėkohore vėrtetojnė se jeta shoqėrore pozitive pėr njeriun ėshtė shumė mė e dobishme pėr shėndetin e tij sesa vrulli, entuziazmi dhe ushtrimet sportive. Ajo i ul rreziqet e goditjes me sėmundjet si infarkti miokardiak, ēmenduria, madje edhe tė ftohurit e rėndomtė.

Njė hulumtim i ri vjen nga universiteti australian Exeter. Shkencėtarėt kanė konstatuar se qėndrimi brenda njė shoqėrie, tė punuarit nė kuadėr tė saj, qoftė ajo nė punė ose nė shtėpi ka ndikim jashtėzakonisht tė madh shėrues tė sėmundjeve.

Pas njė mbikėqyrjeje tė gjatė, profesor Alex Haslam nga Universiteti Exeter thotė: "Njeriu ėshtė adaptuar ndaj jetės shoqėrore dhe tė jetojė nė grupe qė nga fillimi i krijimit tė tij. Kėto grupe janė pjesė e pandashme e personalitetit tė tij, madje ato caktojnė fatin e tij shėndetėsor dhe intelektual".

Nė njė studim tjetėr qė ėshtė bėrė nė vitin 2008 nė revistėn “Neuropsychological Rehabilitation”, shkencėtarėt kanė vėrejtur se jeta shoqėrore e mbushur me bashkėveprim, dashuri dhe vėllazėri ka mundėsi ta mbrojė njeriun nga sulmi i zemrės, vdekja e papritur dhe tė parandalojė nga ēmenduria dhe problemet e memories.

Ndėrsa nė njė studim tė vitit 2009 tė publikuar nė “Ageing and Society” ėshtė konstatuar se sa mė e madhe tė jetė lidhja e njeriut me shoqėrinė dhe ambientin nė tė cilin jeton, sa mė i madh tė jetė bashkėpunimi mes tyre, ka ndikim tė madh nė parandalimin nga sėmundja Alzheimer (AD).
Lexues tė nderuar, pasi vėrejtėm se ē'thonė shkencėtarėt perėndimorė, tė shohim se ē'thotė feja jonė e pastėr.

Tė gjithė ne e dimė rėndėsinė e xhematit nė mėsimet e Profetit tė mėshirės, e para prej tyre ėshtė namazi. I Dėrguari i Allahut, lavdėrimi dhe paqja e Zotit qoftė mbi tė, e ka bėrė shpėrblimin e namazit me xhemat me njėzet e shtatė gradė mė tepėr! Kjo nuk ėshtė mė kot, por pėr shkak tė dobive tė shumta, qė shkencėtarėt akoma vazhdojnė t’i zbulojnė, kurse sot vėrejmė dobi shėndetėsore qė shfaqen nė jetėn shoqėrore apo nė grupe. I Dėrguari i Allahut, lavdėrimi dhe paqja e Zotit qoftė mbi tė, thotė: "Namazi me xhemat ėshtė mė i vlefshėm se namazi i cili falet vetėm pėr njėzet e shtatė shkallė." (Buhariu dhe Muslimi)

Prandaj, vėlla i nderuar besimtar! Kur kujdesesh pėr namazin me xhemat ti fiton shpėrblim shumė tė madh dhe njėkohėsisht shėron veten nga shumė sėmundje.

Gjithashtu ne e dimė hadithin e shkėlqyer tė Profetit, paqja e Zotit qoftė mbi tė, nė tė cilin thotė: "Njė popull qė mblidhet nė njė shtėpi prej shtėpive tė Allahut, e pėrmendin Atė, ata i mbulojnė engjėjt, i kaplon mėshira, u zbret njė kėnaqėsi, i kaplon mėshira dhe i pėrmend Allahu tek ata qė janė tek Ai." (Muslimi)

Meditoni me mua fjalėn "popull" nė mėnyrė qė tė na jep tė kuptojmė vlerėn e xhematit e mos tė jemi tė vetmuar nė pėrmendjen e Allahut dhe gjatė adhurimit.

Gjithashtu i Dėrguari i Allahut, kėsaj ēėshtjeje i ka kushtuar rėndėsi tė madhe, saqė ka kėrkuar prej besimtarėve qė tė jenė si njė trup i vetėm. Ai ka thėnė: “Vėrtet, besimtari pėr besimtarin ėshtė sikurse njė fortifikatė, e cila forcohet mes veti pėrmes pjesėve tė saj." (Buhariu dhe Muslimi)

Gjithashtu ai thotė: "Shembulli i besimtarėve nė dashurinė ndėrmjet tyre, mėshirėn dhe butėsinė, ėshtė si shembulli i njė trupi tė vetėm, nėse ankohet njė prej gjymtyrėve tė tij, atėherė e pason atė i gjithė trupi me dhimbje e vuajtje." (Buhariu dhe Muslimi).

Kjo na jep tė kuptojmė se i Dėrguari i Allahut, dėshiron pėr neve mirėsinė dhe dobinė. Nuk ėshtė vetėm kjo, madje i Dėrguari ka paralajmėruar dhe na ka tėrhequr vėrejtjen nda ndarja, pėrēarja dhe izolimi. Ai thotė: "Bashkohuni me xhematin dhe kini kujdes ndarjen, sepse shejtani ėshtė me atė qė ėshtė vetėm, e kur janė dy veta ai ėshtė mė larg." (Hadith sahih, shėnon Ibn Maxhe, 2363)

Ndėrsa sa i pėrket fjalėve tė Allahut tė Lartėsuar, asnjėherė nuk gjejmė nė Kuran "O ti besimtar", por gjithnjė; "O besimtarė" (Bekare, 104). Gjithashtu Allahu i Lartėsuar thotė: "Ndihmojeni njėri-tjetrin nė punė tė mira dhe nė tė ruajturit nga tė kėqijat dhe jo nė gjynahe dhe armiqėsi! Frikėsojuni Allahut, sepse Ai dėnon ashpėr" (Maide, 2), e me qindra ajete tė tjera.

Parashtrohet pyetja lexues tė nderuar: Ēfarė nėnkupton fakti qė gjendet kjo pėrputhshmėri ndėrmjet mėsimeve tė Islamit dhe mėsimeve qė porosisin shkencėtarėt perėndimorė sot pas provave tė gjata? Ateistėt kur u larguan nga feja vendosėn mėsime tė veēanta pėr ta, tė quajtura "liri personale", sot po fillojnė tė kthehen drejt atyre mėsimeve dhe tė nxjerrin dobi qė pėrputhen me mėsimet e fesė sonė tė pastėr. Kjo na vėrteton se mėsimet me tė cilat ka ardhur Islami janė tė vėrteta dhe se Islami ėshtė feja qė duhet ndjekur.