Pyetja:

Jemi disa vėllezėr qė duam tė hapim njė ueb faqe tė sportit nė internet, pėr tė qenė fitimprurėse pėr ne dhe
meqenėse jemi nė fillim tė kėtij biznesi, desha tė parashtroj disa pyetje pėr t'i spastruar dilemat dhe cytjet e shejtanit:
1. A ėshtė e pėlqyer tė hapim njė faqe sporti, kur dihet se shumica e lajmeve shkruhen pa burime tė verifikuara, thashetheme, si: "supozohet, mendohet, ėshtė pėrfolur shumė se lojtari do tė kalojė nė...", do tė thotė flitet e pėrflitet apo si njė lloj gibeti.
2. Sportistėt, siē e dimė, veshjet sportive (apo shortset) i kanė mbi gjunjė (u duken gjunjėt), e nė disa sporte tė tjera si atletika e pingpongu i kanė mė tė shkurtra, bile shumė mė tė shkurtra. A ėshtė e lejuar t'i pėrdorim (publikojmė) fotografitė e sportistėve me veshje tė tilla?
3. A ėshtė e lejuar tė shkruajmė pėr sportin femėror dhe t'ua publikojmė fotot, kur dihet se jo rrallė herė veshjet e tyre dinė tė jenė shumė provokuese. Pėr shembull, nė tenis, tenistet ruse, qė e dominojnė kėtė sport, e pėrdorin bukurinė e tyre pėr famė tė shpejtė (p.sh. Maria Sharapova), ndėrsa veshjet provokuese i kanė njė lloj mode. Apo ndoshta ėshtė mė mirė t'i tregojmė vetėm rezultatet pa fotografitė e tyre?
4. A ėshtė haram sporti i boksit dhe a lejohet dhe a lejohet tė shkruajmė dhe t'i paraqesim fotot e boksierėve, kur dihet se poshtė veshin vetėm mbathje (shortse), ndėrsa nė pjesėn e sipėrme ata nuk veshin asgjė.
5. Sportet si karateja, taekwandoja e tė tjera tė ngjashme si rregull e kanė qė nuk guxon tė ketė goditje qė e lėndojnė lojtarin apo kundėrshtarin, por vetėm vlerėsohen me pikė. A janė hallall kėto sporte?
6. Faqja e sportit burim financiar do tė ketė reklamat. A mund tė na cekni veprimtaritė apo bizneset qė janė haram dhe nuk bėn t'i publikojmė reklamat e tyre, p.sh. alkooli, bastoret sportive (qė janė reklamuesit dhe sponsorėt mė tė mėdhenj tė faqeve tė sportit), bankat, cigaret etj., si dhe nėse ka tė tjera qė mund tė na i cekni ju, pėr tė qenė sa mė tė kujdesshėm nė pėrzgjedhjen e tyre.
7. Edhe ato biznese qė nė esencė janė hallall, kur bėjnė reklama, pėrveē logos sė kompanisė paraqesin edhe foto tė femrave me veshje provokuese dhe tė lakuriqėsuara. P.sh njė gjė tė tillė e aplikon Ipko si dhe shumė kompani tė tjera. A bėn t'i pranojmė kėto reklama?
8. A bėn t'i pranojmė reklamat me fotografi tė femrave edhe nėse ato nuk janė tė lakuriqėsuara?
Kėto ishin pyetjet. Es-selamu alejkum!


Pėrgjigjja:

   Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij Muhamed, mbi familjen, mbi shokėt dhe mbi tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
   Pyetjet tuaja janė tė shumta dhe nė pamundėsi tė zgjerimit pėr secilėn dilemė qė shtroni, do tė japim njė pėrgjigje tė pėrgjithėsuar. Pa dyshim kėrkimi i furnizimit dhe puna pėr tė fituar ėshtė synim i ēdo njeriu. Edhe pėr besimtarin kjo ėshtė njė metodė me tė cilėn ai e fiton riskun (furnizimin), duke i marrė parasysh shkaqet dhe sebepet tė cilat i ka vėnė Allahu i Lartėsuar. Mirėpo besimtari dallohet nga tė tjerėt, pasi ai kėrkon qė rruga me tė cilėn e arrin fitimin tė jetė brenda kufijve dhe konform ligjeve qė ka vendosur Allahu i Lartėsuar. Pėr kėtė, kur besimtari dėshiron tė merret me ndonjė punė apo biznes duhet ta shohė se a ėshtė e lejuar ajo punė apo jo. Kurse ndalesa mund tė jetė nė dy forma:
- puna apo biznesi me tė cilin merret tė jetė i ndaluar nė esencė, sikurse shitblerja e alkoolit, e lėndėve narkotike, hapja e lokaleve tė bixhozit, tė prostitucionit, etj..
- ose biznesi nė esencė tė jetė i lejuar, por forma e realizimit tė tij apo metodat me tė cilat zhvillohet ai biznes tė jenė tė ndaluara.
   Nė kėtė rast ajo punė mundet ose tė ndalohet tėrėsisht, pasi ėshtė e pamundur tė punohet pa u pėrzier me gjėrat e ndaluara, edhe pse ky lloj i punės nė esencė ėshtė i lejuar. P.sh. hapja e bankave nė vendin tonė. Kjo nė esencė ėshtė e lejuar, por transaksionet e parave, marrėveshjet, kontratat dhe procedurat qė realizohen, pothuajse tė gjitha janė tė pėrziera me kamatė dhe harame tė ndryshme. E pasi kamata ėshtė e ndaluar rreptėsisht dhe llogaritet prej mėkateve tė mėdha, besimtari i devotshėm i largohet biznesit tė kėtillė me qėllim tė marrjes me punė tė tjera qė janė tė pastra nga ndalesat dhe haramet.
   Ose mundet qė ajo punė tė mos ndalohet tėrėsisht, por atė biznes e pastrojmė nga punėt dhe praktikat tė cilat ndeshen me haramet dhe gjėrat e kėqija. Si p.sh. nėse hapim ndonjė lokal dhe atė ambient e pastrojmė nga haramet, si shėrbimi i alkoolit etj., dhe nė vend tė kėtyre gjėrave bėjmė shėrbimin e gjėrave tė lejuara.
   Kjo ėshtė kėshtu pėr tė gjitha punėt dhe bizneset me tė cilat dėshirojmė tė merremi dhe ne patjetėr duhet t`i analizojmė gjėrat nė kėtė mėnyrė nėse dėshirojmė tė largohemi nga gjėrat e ndaluara. Megjithėse nė kohėn tonė ėshtė shumė vėshtirė tė shpėtojmė tėrėsisht nga tė gjitha haramet, pasi jemi nė njė kohė ku e keqja ėshtė gjithėpėrfshirėse, patjetėr duhet tė japim mundin dhe t`u largohemi sa mė shumė tė gjitha harameve, duke filluar nga ato qė janė mė tė rrezikshmet dhe kėshtu me radhė tek ato qė janė mė pak tė rrezikshme.
   Nė rastin konkret, themi se marrja me sport pėrgjithėsisht, por edhe garimi nė esencė ėshtė i lejuar, pasi vėrtetohet se Muhamedi salallahu alejhi ue selem garonte me gruan e tij, Aishen, me deve gjatė udhėtimit. Nė njė rast fitoi Aishja, kurse nė tjetrin Muhamedi salallahu alejhi ue selem. Pastaj vėrtetohet nga gjeneratat e para se preferonin garimin nė gjuajtjen e shigjetave, kalėrimin, pastaj mėsimin e notit, etj..
   Mirėpo nė kohėn tonė sporti ėshtė bėrė njė biznes mjaft fitimprurės i pėrzier me shumė ndalesa, disa nga prej tė cilave ju i pėrmendni nė pyetjen tuaj. Nga tėrė ato ndalesa, mė fitimprurėsja dhe mė e pėlqyera ėshtė vėnia e bastit pėr lojėrat qė do tė zhvillohen. Jemi dėshmitarė tė kėtij realiteti edhe nė vendin tonė, ku vetėm nė njė qytet gjejmė me dhjetėra bastore qė zhvillojnė aktivitet tė hovshėm.
   Vėrtet, nėse i hyjmė njė analizimi mė tė thuktė tė tėrė asaj qė ėshtė duke u zhvilluar sot nė botėn e sportit, si skandalet e ndryshme nga dopingu qė pėrdorin lojtarėt, shitja e lojėrave dhe pėrdorimi i sportit dhe i sportistėve pėr realizimin e qėllimeve tė caktuara duke filluar nga ato politike deri te pastrimi i parave, atėherė mund tė pėrfundojmė se me tė vėrtetė sporti bashkėkohor ėshtė duke u larguar gjithnjė e mė shumė nga esenca e garimit dhe e sportit tė mirėfilltė.
   Prandaj, duke pasur parasysh kėto qė pėrmendėm mė lart, por edhe ato ndalesa qė ju cekni nė pyetjen tuaj, mund tė konstatojmė se nuk ėshtė e qėlluar qė ju tė merreni me njė aktivitet tė kėtillė fitimprurės. Hapja e faqes sportive do t'ju bėjė t'u nėnshtroheni shumė ndalesave dhe haramave, tė cilave ėshtė e pamundur t'u ikni.
   Lusim Allahun e Lartėsuar t'ju japė sukses nė hapjen e ndonjė pune mė tė mirė, mė tė pastėr dhe sa mė larg nga ndalesat e Allahut tė Lartėsuar! Amin!

 

Alaudin Abazi
7.3.2008