Pyetja:

Eselamu alejkum redaksi e nderuar!
E lus Allahun tė na shpėrblejė ne dhe ju. Kam njė pyetje: Cila ėshtė urtėsia e udhėtimit tė femrės pa mahrem dhe cila ėshtė distanca qė i lejohet asaj tė udhėtojė pa mahrem?
Pėr shembull, a i lejohet femrės muslimane me mbulesė qė tė udhėtojė nga Podujeva nė Batllavė dhe anasjelltas, apo nga Prishtina nė Batllavė me autobus pa mahrem, por duke u kujdesur qė tė ulet vetėm me femra?
Allahu ju shpėrbleftė me tė mira!


Pėrgjigjja:

Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij Muhamed, mbi familjen e tij, mbi shokėt e tij dhe mbi tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.

Besimtari duhet tė kuptojė njė parim tė pėrgjithshėm rreth dispozitave islame (urdhrave dhe ndalesave), ajo ėshtė se tė gjitha kėto ligje tė zbritura nga Allahu i Lartėsuar janė nė dobi tė njeriut dhe ēdo dispozitė nė vetvete ka pėr qėllim realizimin e dobisė pėr tė.

Nga objektivat mė tė rėndėsishėm qė synohet nėpėrmjet dispozitave islame ėshtė edhe ruajtja e nderit tė njeriut dhe pikėrisht pėr kėtė janė pėrligjur njė numėr rregullash, tė cilat muslimanėt urdhėrohen t`i praktikojnė. Udhėtimi i femrės pa shoqėrues tė afėrt (mahrem) e vė atė nė pozita nė tė cilat do tė mund tė ndeshet me cenim tė nderit dhe tė personalitetit tė saj. Kur kemi udhėtuar ndonjėherė dhe kemi parė ndonjė femėr tė vetmuar qė udhėtonte, atėherė jo rrallė herė ka ndodhur tė vėrejmė tentimet e keqdashėsve ndaj saj. Nė rrugė tė largėta njeriu ndeshet me njerėz tė kėqij, tė ligė, tė ulėt, vulgarė, madje edhe tė rrezikshėm, tė cilėt synojnė tė ngopin epshet e tyre, pa marrė parasysh rrugėn dhe mėnyrėn se si do ta realizojnė kėtė. Femra e vetmuar ėshtė njė shans i volitshėm pėr kėtė, posaēėrisht nėse nė kėtė udhėtim ndodh ndonjė e papritur e cila i favorizon situatat pėr kėtė. Muhamedi salallahu alejhi ue selem thotė: "Nuk i lejohet gruas qė beson Allahun dhe Pejgamberin tė udhėtojė largėsinė e njė ditė e njė natė pa mahrem.” (Shėnon Buhariu dhe Muslimi)

Gjithashtu ai ka thėnė: "Asnjėherė tė mos vetmohet njė grua me njė burrė tė huaj pa pasur mahrem (njeri tė afėrm) dhe asnjėherė mos tė udhėtojė ndonjė grua pa mahrem." U ngrit njė njeri ata qė ishin tė pranishėm dhe tha: "O i Dėrguari i Allahut, gruaja ime ka udhėtuar pėr nė haxh, kurse unė jam regjistruar tė marr pjesė nė kėtė e kėtė betejė." Pejgamberi salallahu alejhi ue selem i tha: "Shko dhe bėje haxhin me gruan tėnde." (Shėnon Buhariu dhe Muslimi)

Pra, kėtė njeri, edhe pse do tė bėnte xhihad nė rrugė tė Allahut, Pejgamberi salallahu alejhi ue selem, e urdhėroi tė largohet nga beteja qė tė shoqėronte gruan e tij, e cila kishte dalė nė njė udhėtim tė ndershėm, udhėtim pėr nė haxh, me shokėt mė tė devotshėm dhe mė tė ndershėm. Prandaj, ndalimi i udhėtimit tė gjatė pėr femrėn pa mahrem duhet tė shikohet nga pikėpamja e ruajtjes sė nderit tė saj, pėr arsye se realizon objektiv tė rėndėsishėm dhe nuk ėshtė e drejtė tė thuhet se kjo gjė ėshtė nėnēmim ose cenim i tė drejtave tė femrės. Nė tė kundėrtėn, kjo e ngre dhe e nderon femrėn, pasi i ndalon tė gjitha format e mundshme tė uljes dhe tė cenimit tė nderit tė saj.
Pėr sa i pėrket pyetjes suaj konkrete, se a i lejohet femrės tė udhėtojė nga Prishtina ose Podujeva pėr nė Batllavė, themi se ndalimi i udhėtimit tė femrės pa mahrem ka tė bėjė me udhėtimet e gjata, nė tė cilat besimtari merr epitetin udhėtar (musafir), ku i lejohet shkurtimi dhe bashkimi i namazeve, prishja e agjėrimit, lirimi nga namazi i xhumasė etj.. Kurse kėto rrugė qė pėrmendėt ju nuk janė tė gjata dhe muslimanit nuk i lejohet t`i shfrytėzojė lehtėsimet e udhėtarit, tė cilat u pėrmendėn mė lart. Prandaj, nuk prish punė nėse ajo udhėton vetėm pa mahrem, qoftė me autobus ose diēka tjetėr. E ndaluar ėshtė tė udhėtohet nėpėr vende tė largėta, ku ajo u nėnshtrohet situatave tė ndryshme, e jo nė udhėtime tė afėrta. Allahu e di mė sė miri!

Alaudin Abazi
8.6.2007