Pyetja:

Selam alejkum e nderuara redaksi!
A lejohet tė shkohet nė haxh pėr tjetėrkėnd, p.sh pėr gruan? D.m.th. a pranohet haxhi nėse shkohet me nijet pėr tjetėrkėnd?


Pėrgjigjja:

Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij Muhamed, mbi familjen e tij, mbi shokėt e tij dhe mbi tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.

Kryerja e haxhit pėr tjetrin (haxhi bedel) ėshtė e lejuar, me fjalė tė tjera nė Islam lejohet qė muslimani i cili nuk ka mundėsi ta kryejė vetė haxhin, tė ngarkojė dikė tjetėr qė ta bėjė kėtė nė vend tė tij. Pėr kėtė kemi argumente tė qarta nga hadithet e Muhamedit salallahu alejhi ue selem. Nga kėto hadithe veēojmė:

- Shėnon Buhariu nga Ibėn Abasi, se te Resulullahu, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė, kishte ardhur njė grua dhe i kishte thėnė: “Nėna ime ishte zotuar se do ta kryente haxhin, por nuk arriti dhe vdiq. A lejohet ta bėj haxhin pėr tė?” Muhamedi, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė, tha: “Po, bėje haxhin nė vend tė saj. Po tė kishte nėna jote borxh, a do t’ia laje ti atė? Lani borxhin ndaj Allahut, pasi Ai e meriton mė shumė qė t’i lahet borxhi.”1

- Me njė rast, Profeti, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė, dėgjoi njė njeri duke thėnė gjatė nijetit tė haxhit: “Lebejke an Shubrume!” (O Zoti im, po tė pėrgjigjem ty nė vend tė Shubrumes), do tė thotė po e bėj nijetin e haxhit nė vend tė Shubrumės.  Profeti, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė, e pyeti: “Kush ėshtė Shubrumeja?” Ai i pėrgjigjet se ai ishte vėllai ose njė i afėrm i tij2. Muhamedi, paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė, e pyet se a e kishte bėrė haxhin pėr vete. Ky ia ktheu: “Jo.” Atėherė ai i thotė: “Bėje haxhin pėr vete, pastaj pėr Shubrumen.”3

Nga kėto hadithe dhe transmetime tė tjera qė nuk i pėrmendėm, vėrtetohet se haxhi pėr tjetrin ėshtė i lejuar dhe shpėrblimi pėr tė i arrin atij. Por kėtu duhet ta kemi parasysh se pėr tė qenė haxhi pėr tjetrin i saktė duhet tė plotėsohen disa kritere si pėr atė qė e kryen ashtu edhe pėr atė qė kryhet haxhi nė emėr tė tij. Kėto kushte janė:

1. Muslimani ose muslimania qė ka mundėsi materiale dhe shėndetėsore pėr tė shkuar  vetė nė haxhin obligativ, nuk i lejohet qė tė dėrgojė dikė tjetėr si zėvendės tė tijin ose tė sajin qė ta kryejė haxhin pėr tė, por obligohet qė ai\ajo ta bėjė vetė kėtė.  Ibėn Mundhiri tregon se pėr kėtė ka ixhma (konsensus) tė dijetarėt .

2. Personi i cili dėrgohet si zėvendės pėr tė kryer haxhin duhet qė fillimisht ai vetė ta ketė tė kryer haxhin, pastaj ta bėjė kėtė pėr tjetrin. Kjo shumė qartė vėrtetohet nė hadithin e sipėrpėrmendur.

Haxhi pėr tjetrin bėhet nė kėto raste:

- Nėse muslimani e ka pasur obligim haxhin, por nuk ka arritur ta kryej atė dhe ka vdekur.
- Nėse muslimani e ka obligim haxhin, por ėshtė i sėmurė me sėmundje tė pashėrueshme dhe nuk ka mundėsi tė pėrballojė udhėtimin.
- Nėse muslimani ėshtė i moshuar dhe ėshtė i dobėt, nuk mund tė udhėtoj dhe t`i kryejė ritet tė cilat kėrkohen gjatė qėndrimit atje.

Kėto janė shkurtimisht kushtet qė duhet tė kihen parasysh nė kėtė ēėshtje. Allahu e di mė sė miri!