Pyetja:

Selam alejkum vėllezėr tė nderuar! Allahu ju shpėrbleftė pėr kontributin tuaj. Kohėt e fundit jam duke u ballafaquar me vesvese si gjatė abdestit ashtu edhe gjatė namazit.
1. Posa marr abdest, mė duket se liroj ndonjė gaz dhe e prish abdestin. Me tė vėrtetė jam bėrė konfuze dhe nuk e di se ēka nė tė vėrtetė ėshtė gazi (mė vjen turp tė shprehem kėshtu dhe kėrkoj ndjesė pėr kėtė shprehje, por mendoj qė gaz ėshtė atėherė kur i jep zor njeriu). Ajo qė mė ndodh mua, mė tepėr mė duket se ėshtė vesves sesa realitet. Unė dėgjoj zhurma nė barkun tim dhe nė zorrėt e mia dhe kjo mė bėn konfuze. Ndoshta mė ėshtė paraqitur ndonjė sėmundje qė kėrkon shėrim, nuk e di. Ju lutem mė sqaroni se kur nė tė vėrtetė prishet abdesti. Me tė vėrtetė jam nė hall.
2. Siē e ceka mė lart, ky vesves i gazrave mė humb edhe pėrqendrimin nė namaz. Shpeshherė e pėrsėris abdestin dhe namazin. Pėrqendrimi mė humb edhe atėherė kur nuk dėgjoj gjė, por mendjen e kam se mos po mė ndodh gjė. Ndodh qė dal nga namazi dhe e pėrsėris, se mė duket se mos nuk e kam thėnė Elhamin (kam lexuar se nuk ka namaz pa suren El-Fatiha), andaj edhe e pėrsėris namazin. Nė cilat raste duhet pėrsėritur namazi dhe si tė arrij pėrqendrim nė namaz? Ndodh qė harroj nėse kam bėrė rukunė apo 2 sexhde. Nė kėto raste bėj sehvi-sexhde. Sa ėshtė i vlefshėm ky namaz, nėse shpesh tė ndodh tė bėsh sehvi-sexhde?
3. Shpeshherė mė duket se nė abdest kam harruar tė pastroj ndonjė gjymtyrė tė trupit, me ē'rast e pėrsėris abdestin. Pyetja ėshtė se a duhet ta pėrsėris abdestin apo duhet vetėm tė pastroj atė gjymtyrė qė dyshoj qė nuk e kam pastruar?
Ju lutem mos ma vononi pėrgjigjen.
Allahu ju shpėrbleftė!


Pėrgjigjja:

   Falėnderimet i takojnė Allahut, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi tė Dėrguarin e Tij Muhamed, mbi familjen, mbi shokėt dhe mbi tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
   Personit tė cilit i ndodh tė ketė vesvese se i prishet abdesti gjatė faljes apo jashtė saj, nuk duhet ta pėrfillė kėtė apo ta ndėrpresė namazin derisa nuk sigurohet se kjo ėshtė e saktė, pasi vesveset janė dyshime qė vijnė nga shejtani dhe me to ai tenton qė tė dobėsojė pėrkushtimin e robit ndaj kryerjes sė adhurimeve nė formėn mė tė mirė.
   Pėr kėtė, Buhariu nė koleksionin e tij vė njė nėnkapitull me titull: “Nuk pėrsėritet abdesti nga dyshimi derisa tė bindemi”, do tė thotė derisa jemi tė sigurt se e kemi prishur.
   Nė kėtė nėnkapitull ai pėrmend hadithin tė cilin e transmeton Abade ibėn Temimi, ky nga xhaxhai i tij, se njė njeri iu ankua Resulullahut salallahu alejhi ue selem, se gjen diēka (se e prish abdestin). Muhamedi salallahu alejhi ue selem i ka thėnė: “Mos ta ndėrpresė (namazin) derisa ta dėgjojė zėrin apo nuhasė erėn.” Kėshtu ėshtė te Buhariu, kurse nė koleksionin e Muslimit thuhet: “Nėse ndonjėri nga ju ka shqetėsime nga barku dhe nuk ėshtė i sigurt nėse ka nxjerrė gazra apo jo, ai kurrsesi nuk duhet ta lėrė xhaminė derisa tė dėgjojė zė apo tė nuhasė erėn."
   Prandaj mos u thelloni nė vesveset qė pėrjetoni gjatė kryerjes sė ibadeteve, pasi ato janė shigjeta tė shejtanit me tė cilat dėshiron t`ju dobėsojė nė rrugėtimin tuaj drejt Allahut. Muhamedi salallahu alejhi ue selem shumė mirė nė hadithet e lartpėrmendura na tregoi se si duhet tė largohen kėto vesvese.
   Gjėja qė e prish abdestin ėshtė dalja e gazrave nga njeriu dhe nėse ne nė kėtė kemi dyshime, se a ka ndodhur apo jo, atėherė forma e vėrtetimit tė kėsaj ėshtė nė dy gjėra qė na i tregoi Muhamedi salallahu alejhi ue selem mė lart, kėshtu qė ēdo dyshim tjetėr bie poshtė pa marrė parasysh ēfarė ėshtė ai.
   Kurse zhurmat tė cilat dėgjohen nė bark nuk e prishin abdestin dhe ēdonjėrit i ndodh qė tė dėgjojė kėsi zhurmash, pasi njeriu nė barkun e tij (qė ėshtė njė hapėsirė mjaft e vogėl) ka disa metra zorrė dhe ėshtė normale tė dėgjohen zėra gjatė tretjes dhe kalimit tė ushqimit. Prandaj edhe shqetėsimet tuaja nuk janė asgjė tjetėr vetėm se vesvese.
   Kurse sa i pėrket larjes sė pjesėve tė trupit gjatė abdestit dhe vesvesit, se ka mbetur ndonjė pjesė pa larė, kjo ėshtė mė e thjeshtė dhe largohet mė lehtė. Nėse kjo ju ndodh gjatė marrjes sė abdestit apo pak kohė pas saj (derisa tė fshiheni), atėherė e keni shumė tė lehtė ta vėrtetoni kėtė pasi ajo pjesė pėr tė cilin dyshoni se mos nuk e keni pastruar nuk do tė jetė e lagur. Nėse ėshtė kėshtu (pra, nėse vėrtet nuk e keni pastruar gjatė abdestit), atėherė ju duhet tė ktheheni dhe ta pastroni atė pjesė dhe tė vazhdoni abdestin jo nga fillimi, por nga pjesa e cila keni harruar. Pėr shembull, nėse keni marrė abdest dhe keni harruar pastrimin e dorės sė majtė dhe kėtė e kuptoni pasi ta keni pėrfunduar abdestin, atėherė ktheheni dhe e filloni abdestin nga dora e majtė dhe vazhdoni larjen e pjesėve qė vijojnė pas dorės sė majtė.
   Nėse dyshimi ju lind pasi jeni fshirė pas abdestit, atėherė nėse nuk keni bindje nė kėtė dhe kjo ėshtė vetėm dyshim, atėherė nuk merret parasysh pasi esencė te besimtari ėshtė se gjatė abdestit i pastron tė gjitha pjesėt tė cilat lahen gjatė abdestit dhe futja e dyshimit pa bazė nė kėtė (se a e ka pastruar apo jo) nuk e zhvlerėson esencėn qė pėrmendėm.
   Edhe njė herė e theksojmė qė tė mos e hapni zemrėn ndaj kėtyre vesveseve, por qėndroni e fortė, largojini ato nga mendja duke pasuar gjėrat pėr tė cilat jeni e bindur.
   Nė fund, themi se ju duhet ta dini se me vesvese shejtani i sulmon pothuajse tė gjithė besimtarėt, por ato pėrsėriten dhe shpeshtohen tek ata qė i japin mundėsinė, i hapin zemrat, tregohen tė butė dhe bien nė grackat e shejtanit. Lusim Allahun e Lartėsuar t’ju forcojė nė rrugėn e Tij! Amin!

 

Alaudin Abazi
21.3.2008