Nga studimet mbi rruzullin
tokėsor mund tė formohet lehtė njė listė mbi "ekuilibrat
e elementėve tė domosdoshėm pėr jetėn". Astronomi
amerikan Hjuxh Ros ka hartuar njė listė nė lidhje me
pėrshtatshmėrinė e Tokės pėr jetėn duke i renditur si mė
poshtė:
Forca Tėrheqėse e Tokės
Nėse do tė ishte mė e madhe, atmosfera e Tokės do tė
akumulonte sasi tė mėdha amoniaku dhe metani, tė cilat
do tė ishin negative pėr jetėn.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, atmosfera e Tokės do tė
humbte sasira tė mėdha uji qė do ta bėnte tė pamundur
jetesėn.
Largėsia nga Dielli
Nėse do tė ishte mė e madhe, planeti do tė ftohej shumė,
duke krijuar efekte negative mbi qarkullimin e ujit nė
atmosferė, si pasojė planeti do tė hynte nė epokėn e
akullit.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, planeti do tė skuqej nga
rrezet e Diellit duke shkaktuar efekte negative mbi
qarkullimin e ujit nė atmosferė, gjė qė do ta bėnte tė
pamundur jetesėn nė tė.
Trashėsia e Kores sė Tokės
Nėse do tė ishte mė e madhe, do tė transportohej nga
atmosfera pėr nė koren e Tokės mė tepėr oksigjen.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, do tė kishte aq lėvizje
vullkanike sa do ta bėnin tė pamundur jetesėn nė planet.
Shpejtėsia e Rrotullimit tė Tokės rreth vetes
Nėse do tė ishte mė e madhe, erėrat atmosferike do tė
fitonin shpejtėsi tė mėdha, tufanet dhe ciklonet do ta
bėnin tė pamundur jetesėn.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, ndryshimi i temperaturės
midis ditės dhe natės do tė ishte shumė i madh.
Forca Tėrheqėse midis Hėnės
Nėse do tė ishte mė e madhe, forca tėrheqėse e fuqishme
e Hėnės do tė ndihej shumė efektive mbi kushtet
atmosferike, rrotullimin e Tokės rreth vetes dhe mbi
baticat e zbaticat nė dete.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, do tė shkaktonte ndryshime
negative tė klimės pėr jetėn.
Fusha Magnetike e Tokės
Nėse do tė ishte mė e madhe, do tė formoheshin furtuna
tė fuqishme elektromagnetike.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, do tė hiqej ajo mburojė e
Tokės kundrejt erėrave tė Diellit dhe rrezatimit tė
dėmshėm tė tij.
Albedo (Rrezet e Diellit qė reflektojnė nė sipėrfaqe tė
Tokės, pėrqindja e rrezeve tė Diellit qė arrijnė deri nė
sipėrfaqe tė Tokės)
Nėse do tė ishin mė tė mėdha, me njė shpejtėsi tė
rrufeshme do tė hynim nė epokėn e akullit.
Nėse do tė ishin mė e vogėl, pasojat "serė" do ta
rrisnin shumė nxehtėsinė ku Toka fillimisht do tė mbetej
poshtė ujit nga shkrirja e akullnajave dhe mė pas do tė
nxehej tej mase.
Pėrqindja e Oksigjenit dhe e Azotit nė Atmosferė
Nėse do tė ishte mė e madhe, funksionet jetėsore do tė
shpejtėsoheshin negativisht.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, funksionet jetėsore do tė
ngadalėsoheshin negativisht.
Pėrqindja e Ujit dhe Dioksidit tė Karbonit nė Atmosferė
Nėse do tė ishte mė e madhe, atmosfera do tė ngrohej tej
mase.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, temperatura atmosferike do
tė ulej.
Trashėsia e Shtresės sė Ozonit
Nėse do tė ishte mė e madhe, temperatura nė rruzullin
tokėsor do tė ulej.
Nėse do tė ishte mė e vogėl, rruzulli tokėsor do tė
nxehej shumė dhe do tė mbetej i pambrojtur pėrballė
rrezeve tė dėmshme ultravjollcė tė Diellit.
Lėvizjet Sizmike (Tėrmetet)
Nėse do tė ishin mė tė mėdha, do tė ishte njė shkatėrrim
i vazhdueshėm pėr gjallesat.
Nėse do tė ishin mė tė vogla, lėndėt ushqimore nė fund
tė oqeanit nuk do tė pėrziheshin nė ujė, gjė qė do tė
ndikonte negativisht nė jetėn nė oqeane dhe dete, si
rrjedhojė edhe nė tė gjitha gjallesat e Tokės.
Kėto qė numėruam deri kėtu
janė vetėm njė pjesė e atyre ekuilibrave aq delikatė dhe
tė domosdoshėm pėr tė formuar dhe mundėsuar jetėn nė
Tokė. Madje vetėm kėto qė u radhitėn kėtu do tė
mjaftonin pėr tė demostruar se universi dhe Toka kurrė
nuk mund tė arrijnė tė formohen si fryt i rastėsisė dhe
i zhvillimit tė ngjarjeve aksidentale njėra pas tjetrės.
Tė gjithė kėto informacione kanė
cilėsinė tė konfirmojnė edhe njė herė njė fakt tė qartė.
Ai, qė ka krijuar nė mėnyrė tė pėrsosur tė gjithė
universin, yjet, planetet, malet dhe detet, qė i jep
jetė njeriut dhe tė gjitha gjallesave, qė i mjafton
fuqia tė krijojė ēdo gjė nga mosekzistenca, qė krijimet
e Tij i vė nėn urdhrat e njeriut e qė zotėron njė forcė
dhe fuqi tė pafund, ėshtė Allahu. Allahu, kėtė krijim tė
Tijin tė pėrsosur njė ajet tė Kuranit e tregon si mė
poshtė:
"A ėshtė mė i rėndė krijimi juaj
apo ai i qiellit? E Ai e ngriti atė! Ngriti kurorėn e
tij dhe e pėrsosi atė. Natėn ia errėsoi e ditėn ia
ndriēoi. E pastaj tokėn e sheshoi. Dhe prej saj nxorri
ujin e saj dhe kullotat e saj. Kurse kodrat ia pėrforcoi.
Si furnizim pėr ju dhe pėr kafshėt tuaja." (Naziat,
27-33)
Harun Jahja